فاسدان باید رسوا شوند/ فساد فراگیر موجب ناامیدی در جامعه می‌شود/ افشاکنندگان نباید توبیخ شوند

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، علی اصغر پورعزت استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران در همایش مبارزه با فساد در ایران، نظام‌مند یا موردی، در مورد فراگرد مبارزه با فساد سیستماتیک گفت: گویا جامعه فساد و تباهی را پذیرفته است و این یک بحث جدی است و اگر در راستای مبارزه با فساد عزمی وجود داشت شکست خورده و جامعه به آن خو کرده است بنده چند سال پیش موضوعی به نام عرفی شدن فساد را مطرح کردم که در آن فساد به عنوان عضوی از جامعه است و حتی در صورت نبود احساس کمبود می‌شود.

وی ادامه داد: وقتی فساد فراگیر می‌شود نوعی ناامیدی در جامعه مستولی می‌شود به ویژه در کشور ما که ادعاهای محکمی در این مورد داریم و حتی برخی از ما خود را پاک‌ترین کشور جهان می‌دانیم باید توجه داشت که فساد پیشران‌هایی دارد که معمولا سرشت منفعتی دارند بر همین اساس سرشت اول منفعت شخصی است سپس منفعت خانوادگی و منفعت سازمانی در جایگاه سوم قرار دارد و منفعت حزبی نیز جایگاه آخر را دارد.

این استاد دانشگاه تهران یادآور شد: ما چهل سال پیش به این دلیل انقلاب کردیم که فساد متعلق به یک خاندان بود و در آن زمان مبارزه با فساد به یک عزم جدی تبدیل شد اما بلافاصله پس از انقلاب دچار جنگ تحمیلی شدیم. اما پس از جنگ دیدگاه‌های علمی مطرح شدند که حتی برخی از آنها آسیب‌زا بودند مانند اینکه اگر توسعه می‌خواهیم باید فساد را تحمل کنیم واین سوال وجود دارد که با این تفکر چگونه می‌توانیم وارد آینده شویم و این تفکر چه آینده‌ای را می‌سازد.

پورعزت تصریح کرد: اگر اقدامی در راستای اصلاح صورت نگیرد چه انتظاری از آینده دارید و این جای سوال است که کدام قوه در برابر فساد ایستادگی کرده است. کدام عزم ملی در این راستا وجود دارد.

این استاد دانشگاه با بیان گام‌های مبارزه با فساد ادامه داد: برای مبارزه با فساد سیستماتیک گام اول منع قانونی سریع است آیا یک منع قانونی وجود دارد؟ آیا قانونی در این مورد طراحی کرده‌ایم؟ اما گام دوم برانگیختن عزم ملی است که نیازمند سازوکارهای اخلاقی و جایزه برای افشاگری است. در مورد سازوکارهای اخلاقی ما بسترهای لازم را داریم به طوری که همیشه مبارزه با فساد سیستماتیک ستوده شده‌اند.

وی ادامه داد: گام سوم حمایت قانونی سریع است بی‌تردید بهترین راه مبارزه با فساد سیستماتیک برانگیختن عزم ملی در مسیرهای قانونی است اگر ما کسانی که فساد را افشا می‌کنند توبیخ کنیم چه تضمینی وجود دارد که نسل‌های آینده نیز با فساد مبارزه کنند. باید توجه داشت در این رویکرد نقش سیستم قضایی مهم است و ضعف این سیستم به هیچ وجه جبران پذیر نیست. همچنین جامعه مدنی آگاه می‌تواند شرط لازم باشد اما استحکام قانون شرط کافی است.

عزت‌پور تصریح کرد: سیستم قضایی به جای پرداختن به امور بیرونی به مسائل مربوط به عدالت و زدودن فساد مشغول باشد آنچه امروز در زمینه فساد می‌بینیم ثمره عملکرد ماست عملکردهایی مانند استخدام‌های بی‌رویه، بودجه‌های غیرقانونی و پولشویی این شرایط را تشدید کرده است.

وی با بیان اینکه اگر پیامدهای افشاگری ترس و نگرانی‌های سیاسی و اجتماعی باشد ناامیدی تشدید می‌شود گفت: برای مبارزه با فساد باید ساختارهای قانونی فراهم شود اما اجرای آن نیازمند یک غیرت است اینکه گفته می‌شود در مبارزه با فساد نباید آبروی مومن برده شود سوال این است چه کسی مومن را تعیین می‌کند؟ این مورد مثلا برای کسی است که نانی را از نانوایی می‌دزد در حالی که بر اساس فرمان نهج‌البلاغه در نامه 53 حکمران موظف است که افراد گسترش دهنده فساد را رسوا کند متاسفانه این فقه حکومتی نهج البلاغه غریب مانده است و باید این نامه بارها توسط مسئولان خوانده شود که اگر کسی در فضای عمومی خیانت می‌کند باید رسوا شود و اگر قوه قضائیه نیز پنهان کاری کرد او نیز رسوا شود. البته در مورد مداخلات عمومی و مردم باید طوری اقدام کرد که از هرج و مرج جلوگیری شود.