عربستان به دنبال بایکوت ریاض در مذاکرات صلح یمن است/ احتمال حمله مجدد سعودی‌ها و بن‌بست گفت‌وگوها

«حسن‌هانی‌زاده» کارشناس مسائل منطقه در تشریح ابعاد مذاکرات یمن در سوئد در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: گفت‌وگوهای صلح یمن که امروز در سوئد برگزار خواهد شد، بدون تردید برآیند یکسری از اتفاق‌ها و تحولاتی است که در منطقه رخ داده و این متغیرها به گونه‌ای نمایان شده که قدرت‌های دخیل در پرونده یمن مانند ایالات متحده و بریتانیا به دنبال آن هستند تا شریک منطقه‌ای خود (عربستان) را نه تنها از باتلاق یمن بلکه از ماجرای قتل خاشقجی نیز سالم بیرون بیاورند. آنچه باعث شد پرونده یمن تا به این اندازه نسبت به گذشته برجسته شده و سر و صدا کند، ماجرای قتل خبرنگار منتقد سعودی در استانبول بود. واقعیت این است که انتقادها از رویکرد عربستان در پرونده یمن افزایش پیدا کرده بود اما آنچه که به این انتقادها سرعت بخشید، قتل خاشقجی بود.

وی ادامه داد: زمانی که خبرنگار سعودی آن‌گونه توسط فرستاده‌های ولیعهد عربستان کشته شد، به یکباره موج اعتراضی علیه بن‌سلمان به دو شاخه تبدیل شد؛ نخست جنایات جنگی ریاض در یمن و دوم قتل فجیع خاشقجی. به عبارتی دیگر، ماجراهایی که در کنسولگری عربستان در ترکیه رخ داد، دلیلی شد برای اعمال فشار جامعه جهانی بر ولیعهد عربستان سعودی. در آنجا بود که ایالات متحده و سایر شرکای عربستان برای آنکه بتوانند ولیعهد عربستان را در معادله‌های سیاسی و از زیر هجمه‌های رسانه‌ای و انتقادها به حاشیه امن انتقال بدهند به طرح سناریویی برای آرام‌سازی یمن پرداختند. چراکه ماجرای کنسولگری استانبول شرایط دشواری برای حاکمیت آل‌سعود به وجود آورده و افکار عمومی علیه آنها تحریک شده‌اند. لذا این شرایط باعث شد تا بازیگران مهم پرونده یمن مانند آمریکا با سناریویی جدید وارد میدان شدند.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به ورود نماینده سازمان ملل به صنعا و رویدادهای پس از آن، گفت: زمانی که نماینده سازمان ملل در پرونده یمن وارد شهر صنعاء شد، به یک‌باره زمزمه‌هایی از آمریکا به گوش جامعه ملل رسید که بطن این اظهارات به نوعی نمایانگر یک سناریوی چند ضلعی و پیچیده است. این سناریو مذاکرات امروز سوئد بود اما سعودی‌ها همواره معتقدند که برای مذاکره با انصارالله باید از اهرم فشار نظامی استفاده کرد و از این منظر بود که آنها به دنبال اشغال بندر الحدیده بودند. باید به این نکته توجه جدی کرد که تنها مذاکرات امروز نمی‌تواند راهگشا و حل‌وفصل کننده پرونده یمن باشد؛ سعودی‌ها بخش‌هایی از الحدیده را اشغال کرده‌اند و از این منظر باید هیئت برآورد خسارت و همچنین کمیته حقیقت‌یاب برای پرونده یمن تشکیل شود تا مشخص شود آنها چه به روز این کشور آورده‌اند.

وی افزود: عدم تشکیل هیئت برآورد خسارت و کمیته حقیقت‌یاب موجب شده تا گشایشی در این امر به وجود نیاید؛ لذا سناریوی گفت‌وگوهای یمن بدون تردید طولانی، پیچیده و طاقت‌فرسا خواهد بود که البته اصل مذاکرات با استقبال ایران روبه‌رو شده است. در این بین باید توجه داشت که ممکن است این مذاکرات همانند پرونده سوریه ماه‌ها به طول بیانجامد و در این میان احتمال دارد که سعودی‌ها مجدداً دست به تجاوز نظامی بزنند؛ اگر چنین حالتی اتفاق بیافتد بدون تردید انصارالله و کمیته‌های مردمی یمن هم پاسخ ریاض را می‌دهند و در اینجاست که شیطنت سعودی‌ها دوباره همه چیز را به بن‌بست می‌کشاند. لذا یکی از راه‌ها نظارت هیئت ناظر سازمان ملل بر گفت‌وگوهای مذکور است.

هانی‌زاده در پایان در پاسخ به این پرسش که جایگاه و نقش ایالات متحده در مذاکرات مذکور چیست، خاطرنشان کرد: ایالات متحده از منظر سیاسی زیر فشار افکار عمومی جهان قرار دارد. یکی از موضوع‌هایی که پیوسته مورد انتقاد قرار داشته و دارد، بحث فروش تسلیحات توسط آمریکا، بریتانیا و فرانسه به عربستان سعودی است که این محور اعمال فشار افکار عمومی بر واشنگتن را افزایش داده است. در این راستا ایالات متحده به دنیال آن است تا بتواند فضا را به صورتی اداره کند که عربستان کمترین ضرر را در پرونده یمن متحمل شود؛ از سوی دیگر، سعودی‌ها به دنبال بایکوت انصارالله هستند تا بتوانند آنها را از ساختار قدرت در یمن خارج کنند. بنابراین تمامی مولفه‌های موجود خبر از مذاکرات بسیار پیچیده، چند ضلعی و طولانی می‌دهد. چراکه سعودی‌ها نخست به دنبال ممیز کردن انصارالله از تحولات یمن هستند (همانند بایکوت حزب‌الله از ساختار سیاسی لبنان) و دوم، احتمال وقوع درگیری نظامی وجود دارد که شروع‌کننده آن ریاض خواهد بود.