تردید درباره ادعای چینی‌ها درباره ویرایش ژن‌های جنین انسانی

به گزارش بی‌بی‌سی پروفسور هه جیانکویی می‌گوید DNA دخترهای دوقلویی که چند هفته پیش متولد شدند، طوری تغییر داده است تا از دچار شدن آن‌ها به اچ‌آی‌وی یا ویروس ایدز جلوگیری شود.

ادعاهای این دانشمند چینی که در فیلمی از آسوشیتدپرس بیان می‌شود، ثابت نشده و خشم سایر دانشمندان را برانگیخته است که می‌گویند دست‌کاری در ژن‌های انسانی را غیراخلاقی می‌دانند.

انجام چنین کاری در اغلب کشورها ممنوع شده است.

ویرایش ژن با حذف کردن یا تغییر دادن کدهای مشکل‌آفرین در رویان می‌تواند جلوگیری از بیماری‌های وراثتی کمک کند.

اما کارشناسان نگران هستند که دست‌کاری در ژنوم رویان انسانی نه‌تنها به فرد بلکه به نسل‌های آینده که این تغییرات را به ارث می‌برند، آسیب برسانند.

بسیاری از کشورها ازجمله بریتانیا قوانینی را گذرانده‌اند که استفاده از ویرایش ژنومی در رویان‌ها در لقاح آزمایشگاهی یا آی‌وی‌اف در انسان‌ها ممنوع می‌کند.

دانشمندان می‌توانند پژوهش‌های ویرایش ژنی را بر روی رویان‌های ایجادشده در آی‌وی‌اف که در رحم کاشته نشده‌اند، انجام دهند، البته به شرطی که بلافاصله پس از آزمایش نابود شوند و برای ایجاد نوزاد استفاده نشوند.

اما پروفسور هه که در دانشگاه استنفورد در آمریکا تحصیل کرده است و در آزمایشگاهی در شهر شن‌ژن در جنوب چین کار می‌کند، می‌گوید او از ابزارهای ویرایش ژن

برای ایجاد دخترهای دوقلو به نام «لولو» و «نانا» استفاده کرده است.

او در مصاحبه‌اش با آسوشیتدپرس ادعا می‌کند که ژنی به نام CCR۵ را حذف کرده است تا این دختران در صورت در تماس قرار گرفتن با اچ‌آی‌وی یا ویروس ایدز نسبت به آن مقاوم باشند.

او می‌گوید ایجاد کودکانی که در برابر بیماری‌ها مقاوم هستند، نه ایجاد به‌اصطلاح «نوزادان طراحی‌شده» که رنگ چشم مشخص یا بهره هوشی بالایی دارند.

او در این ویدئو می‌گوید:‌«متوجه هستم که کار من بحث‌برانگیز است- اما به نظر من خانواده‌ها به این تکنولوژی نیازمند هستند و من انتقادها را به خاطر آن‌ها به جان می‌خرم.»

اما چندین سازمان ازجمله یک بیمارستان که با این کار مربوط شده بودند، هرگونه دخالت خود را تکذیب کرده‌اند.

سایر دانشمندان هم می‌گویند اگر این گزارش‌ها درست باشد، پروفسور هه از حدود اخلاقی تجاوز کرده و با بدون توجیه روی رویان‌های سالم آزمایش انجام داده است.

دکتر دوسوکو ایلیک، کارشناس سلول‌های بنیادی در کینگز کالج لندن گفت:‌«اگر این کار را بتوان اخلاقی خواند، در این صورت درک آن‌ها از اخلاق با درک بقیه جهان از این موضوع کاملاً متفاوت است.»

ایلیک می‌گوید عفونت اچ‌آی‌وی را تا حد زیادی می‌توان تحت کنترل نگهداشت و در این صورت خطر انتقال آن از مادر به نوزاد بسیار کم است، بنابراین توجیهی برای دست‌کاری ژنتیکی در این مورد وجود ندارد.

پروفسور جولیان ساوولسکو، کارشناس اخلاق پزشکی در دانشگاه آکسفورد نیز دراین‌باره گفت: «اگر گزارش‌ها حقیقت داشته باشد، این آزمایش هولناک است. رویان‌ها سالم بودند- بیماری شناخته‌شده‌ای نداشتند. ویرایش ژن یک عمل تجربی است و هنوز احتمال جهش‌های ناخواسته در طی انجام آن وجود دارد که ممکن است باعث مشکلات ژنتیکی در ادامه زندگی شوند، ازجمله ایجاد سرطان.»

 «راه‌های مؤثر بسیاری برای پیشگیری از اچ‌آی‌وی در افراد سالم وجود دارد و درمان‌های مؤثری هم برای افراد مبتلا در دسترس است.»

«این تجربه کودکان طبیعی سالم را در معرض خطرات ویرایش ژن قرار می‌دهد، بدون اینکه سودی واقعی و ضروری را نصیب آن‌ها کند.»

دانشمندان می‌گویند ویرایش ژنی در نوزادان ممکن است زمانی توجیه‌پذیر باشد، اما پیش از دادن مجوز انجامان باید نظارت‌ها و مراقبت‌های بیشتری باید انجام شود.

دکتر یلدا جمشیدی، کارشناس ژنتیک انسانی در دانشگاه سنت جرج لندن دراین‌باره گفت: «ما چیز زیادی درباره اثرات درازمدت این کار نمی‌دانیم و اغلب کارشناسان موافق‌اند که تجربه درباره عارضه‌ای قابل‌پیشگیری مانند ایدز بر روی انسان صرفاً برای پیشبرد دانش ازلحاظ اخلاقی پذیرفتنی نیست.»