روزی تاریخی برای دیپلماسی ایران؛ کدام تحریم‌ها لغو شد؟

خبرآنلاین: قضات دیوان لاهه روز چهارشنبه به اتفاق با اعلام اینکه صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا به سبب نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی سال 1955 بین دو کشور را دارند، رای به لغو تحریم های دارویی، غذایی، بشردوستانه و هوایی آمریکا علیه ایران دادند.
در همین حال روابط عمومی وزارت امور خارجه کشورمان فکت شیت (مشروح) دعوای حقوقی جمهوری اسلامی ایران علیه ایالات متحده را منتشر کرد و در آن به نکاتی که واشنگتن موظف به رعایت آنهاست ذکر شده است.
در همین باره دکتر رضا نصری حقوق‌دان بین‌الملل و عضو مطالعات ژنو، در واکنش به رأی دادگاه نوشت: «مهمترین بخش حکم دادگاه لاهه این است که از طرفین خواست از مبادرت به هر اقدامی که ممکن است تا صدور رای نهایی مناقشه بین دو کشور را تشدید کند خودداری کند. در عمل یعنی دولت امریکا باید از وضع تحریم‌های نفتی و تحریم‌هایی که برای ماه آینده علیه ایران پیش بینی شده خودداری کند.»
بر اساس این گزارش حکم دادگاه لاهه لازم‌الاجرا است ولی از ضمانت اجرایی برخوردار نیست. همچنین وزارت امور خارجه کشورمان ضمن استقبال از رای دادگاه ، طی یک بیانیه رسمی مواضع جمهوری اسلامی ایران را بار دیگر قویا یادآور شد.
در همین رابطه وزیر امور خارجه کشورمان نیز در پیامی توئیتری رای دادگاه را یک شکست دیگر خواند و خواستار مقابله جهان با یکجانبه گرایی آمریکا شد.
همچنین نصرالله تاجیک کاردار اسبق ایران در انگلیس، در وبلاگ خود در خبرآنلاین نوشت:  «قدم اول پیروزی حقوقی ایران بر آمریکا در لاهه فرصت خوبی برای سیاست خارجی و تلاش هدفمند برای تقویت اردوگاه حامیان خود و کشورهائی است که مخالف روشهای سلطه گرایانه و یکجانبه گرائی ترامپ در روابط بین الملل هستند. البته بر جو روانی مسائل داخلی نیز بی تاثیر نبوده و باعث اعتماد بیشتر مردم به سیاستهای همزیستی مسالمت آمیز دولت و تعامل و همکاری با جامعه جهانی است. استفاده از فرصتهای سیاسی، حقوقی و اقتصادی بین المللی نظیر شرکت رئیس جمهور در مجمع عمومی و نیز عضویت در پیمانهای منطقه ائی و بین المللی و استفاده از ظرفیتهای حقوقی آنها در کنار محدودیتها که طبع زیست بین المللی است، فواید بسیاری نیز دارد و نباید لحظه ائی از شناخت ریشه ها و رصد اوضاع و تحولات بین المللی و تعامل با آن غفلت کرد. رای لاهه جواب مثبت به این رویکرد و "نه" به انزوا، هنجار شکنی قلدرها و ائتلاف نق زنها و واپسگرایان خارجی و داخلی است. »
در همین حال رئیس قضات مامور رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا در دیوان بین المللی کیفری لاهه اعلام کرد که این دیوان رای خود را به اتفاق آراء صادر کرده است. این به آن معنی است که تمام قضات از جمله 'پراوار' قاضی معرفی شده از سوی آمریکا به این دادگاه نیز رای به تعلیق تحریم های ایران داده است.
در واکنشی دیگر آمریکا با انتقاد از رأی دیوان بین‌المللی دادگستری، این نهاد را در موضوع تحریم‌های ایران «فاقد صلاحیت» توصیف کرد.
دیوان بین المللی دادگستری (دیوان لاهه) پس از چند هفته بررسی شکایت ایران از تحریم های 15 مرداد آمریکا، امروز با تائید برخی از درخواست های ایران رای به تعلیق تحریم های ضد ایرانی واشنگتن در حوزه های دارویی، وسایل پزشکی، غذایی و هوانوردی داد.
به گزارش ایرنا، جلسه امروز (چهارشنبه) دادگاه ساعت 10 صبح (به وقت محلی) در کاخ صلح لاهه هلند برگزار شد و قاضی عبدالقوی احمد یوسف رئیس دادگاه رای دیوان را قرائت کرد.گفتنی است که آراء دیوان که به منزله اهرم قضایی سازمان ملل می باشد لازم الاجرا و غیر قابل فرجام خواهی است.
قاضی یوسف در ابتدا با اشاره به روند تحریم های هسته ای سازمان ملل علیه ایران به شکل گیری برجام و صدور قطعنامه 2231 شورای امنیت در تائید آن پرداخت .
رئیس دادگاه با اعلام اینکه دیوان صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا به سبب نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی سال 1955بین دو کشور را دارد، اعلام کرد که تا زمان صدور حکم نهایی، قضات دادگاه به اتفاق رای به تعلیق تحریم های دارویی، غذایی، بشردوستانه و هوایی آمریکا علیه ایران دادند.
خبرگزاری فرانسه پیش از این خبر داده بود که صدور رأی نهایی دیوان ممکن است چندین سال به طول بیانجامد.
ایران پیشتر در درخواست قرار موقتی که به دادگاه ارائه کرده بود تحریم های ضد ایرانی 15مرداد آمریکا را ناقض عهدنامه مودت 1955دانسته و خواهان تعلیق آنها شده بود.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه 25 تیرماه سال جاری اعلام کرد که ایران از آمریکا به دلیل 'نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین دو کشور در سال 1955' شکایت کرده است و جمهوری اسلامی ایران بر همین مبنا دادخواستی را به دبیرخانه دیوان لاهه تسلیم کرد.
در پی این شکایت، دیوان بین المللی دادگستری 2 مرداد طی نامه ای رسمی خطاب به مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا، به دولت واشنگتن هشدار داد از هر گونه اقدام جدید در این زمینه اجتناب کند، و 'توجه دولتمردان کاخ سفید را به این ضرورت جلب کرد که باید در زمینه مورد دعوا (بازگشت تحریم ها) طوری عمل کند که آرای آینده دیوان که بعد از جلسه 27 اگوست (پنجم شهریور) صادر خواهد کرد، بلا اثر نشود.'
دیوان در رای امروز خود علاوه بر آنکه از آمریکا خواست تا تضمین دهد که تراکنش های مالی تحریم های مشمول تعلیق امکانپذیر باشد، از طرفین نیز خواست که اقدامی در جهت تشدید یا طولانی شدن اختلافات انجام ندهند. گفتنی است که وزارت خزانه داری آمریکا پس از آنکه دونالد ترامپ در 18اردیبهشت فرمان خروج آمریکا از برجام را امضا کرد در برنامه ای خبر از سرگیری تحریم های ضد ایرانی واشنگتن در تاریخ های 15 مرداد و 13 آبان داد.
سفیر ایران در هلند پیشتر در مصاحبه ای تصریح کرده بود : در صورتی که رأی به نفع جمهوری اسلامی صادر شود، شورای امنیت سازمان ملل نقش ضمانت اجرایی دارد و می‌ تواند آمریکا را مجاب به اجرای حکم کند، اما اگر حکم توسط آمریکا در شورای امنیت وتو شود، از طریق افکار عمومی می‌توان فشار بسیار به آمریکا وارد کرد.
پس از دریافت شکایت ایران، دیوان در اطلاعیه شماره 38/2018 مورخ 26 ژوئیه 2018 (4/5/1397) خبر از برگزاری جلسه استماع عمومی در خصوص صدور دستور موقت در پرونده نقض تعهدات عهدنامه مودت روابط اقتصادی و حقوقی کنسولی (جمهوری اسلامی ایران علیه ایالات متحده آمریکا) از تاریخ دوشنبه 27 تا پنج‌شنبه 30 اوت 2018 (پنجم تاهشتم شهریور 1397) در کاخ صلح لاهه (هلند) داد.
هیأت های ایرانی و آمریکایی به ترتیب پنجم و ششم شهریور از ساعت 12:30 تا 15:30 به وقت ایران در دور اول استماع شفاهی، ادله خود را بیان کردند. در دور دوم استماع شفاهی نیز ایران و آمریکا به ترتیب در روزهای 7 و 8 شهریور از ساعت 12:30 تا 14 به وقت ایران ادله خود را در صحن دادگاه مطرح کردند.
وکلای ایران آمریکا را متهم کردند که با خروج از برجام، پیمان مودت را نقض کرده و از دادگاه خواستند تا دستور موقت تعلیق تحریم های آمریکا و خودداری از اعمال تحریم های دیگر را در کنار صدور دوباره مجوز خرید قطعات و هواپیما صادر کرده و آمریکا از تکرار چنین اقداماتی خودداری نماید.
جمهوری اسلامی ایران پیش از شکایت علیه خروج آمریکا از برجام و از سرگیری تحریم ها، شکایتی در دادگاه لاهه مبنی بر توقیف 2 میلیارد دلار از دارایی‌ های بانک مرکزی ایران در آمریکا مطرح کرده است. دیوان 8 تا 12 اکتبر (16 تا 20 مهر) برای استماع شفاهی طرفین تشکیل جلسه می دهد.
معاون حقوقی رئیس جمهور: اعضای سازمان ملل از احکام لاهه تبعیت کنند
همچنین معاون حقوقی رئیس جمهور به خبرگزاری ایسنا گفت: اعضای سازمان ملل باید از احکام صادر شده از سوی دادگاه دیوان بین‌المللی تبعیت کنند.
معاون حقوقی رییس جمهوری  در حاشیه جلسه این هفته هیات دولت در جمع خبرنگاران با اشاره به دستور موقت صادر شده از سوی دادگاه دیوان لاهه در مورد موضوع شکایت جمهوری اسلامی ایران از آمریکا برای اعمال فشار و تحریم علیه ایران اظهار کرد: بر اساس استدلال‌هایی که داشتیم، پیش‌بینی‌مان این بود که قرار موقتی که از سوی لاهه صادر می‌شود، منطقا به نفع ما باشد.
وی با بیان اینکه در هر دادگاهی ممکن است قرار صادر شده به همه خواسته‌های شکایت کننده رای ندهد خاطرنشان کرد: در مجموع انتظار ما این بود که قرار موقتی که از سوی لاهه صادر می‌شود بیشتر مواضع ما را تامین کند که اخباری که جسته و گریخته از این قرار تاکنون منتشر شده، موید همین موضوع است.
معاون حقوقی رییس جمهوری درباره لازم‌الاجرا بودن احکام و آرای صادر شده از سوی لاهه گفت: در حقوق بین‌الملل ضمانت اجرایی احکام متناسب با جامعه بین‌الملل است.
جنیدی تصریح کرد: در دنیا دادگاه قضایی بالاتر از دادگاه دادگستری بین‌المللی که یکی از ارگان‌های سازمان ملل است نداریم. بر همین اساس اگر بخواهیم بگوییم آرای صادره از سوی این دادگاه هیچ ضمانت اجرایی ندارد، باید بگوییم که حقوق بین‌المللی هیچ ارزشی ندارد. این در شرایطی است که هیچ گاه نمی‌توان این سخن را بر زبان آورد.
وی ادامه داد: ممکن است هر یک از طرفین یک شکایت از هر دادگاهی که حکمی علیه او صادر می‌کنند خوشش نیاید و به او توهین کنند اما این توهین تاثیری ندارد چرا که حکم مربوطه صادر شده است.
معاون حقوقی رییس جمهور تاکید کرد:‌ اعضای سازمان ملل باید از احکام صادر شده از سوی دادگاه دیوان بین‌المللی تبعیت کنند و هر کسی که به مفاد آرای صادر شده از سوی این دادگاه عمل نکند، آن را نقض کرده است.
جنیدی همچنین با تاکید بر لزوم توجه به جنبه‌های پیرامونی حکم صادر شده از سوی دادگاه لاهه گفت: حکمی که دادگاه لاهه صادر می‌کند، دارای دو جنبه است یکی آنکه به اعضای سازمان ملل قدرت پیگیری موضوعات را می‌دهد و دیگری آنکه به شرکت‌هایی که قصد فعالیت در ایران را دارند موقعیت بهتری اعطا می‌کند.
تصمیم دیوان بین المللی دادگستری از نظر حقوقی الزام آور است؟
مشاور حقوقی مرکز حقوق بین الملل ریاست جمهوری دراینباره به ایسنا گفت: بدون تردید تصمیم دیوان بین المللی دادگستری از نظر حقوقی الزام آور است،اگر ایالات متحده رای دادگاه را اجرا نکند بی شک هزینه هایی برای او خواهد داشت.
محسن محبی درباره  موضوع لازم الاجرا بودن حکم دادگاه لاهه اظهار کرد: بدون تردید تصمیم دیوان بین المللی دادگستری از نظر حقوقی الزام آور است؛ به طور کلی هم آرای دیوان الزام آور است و هم دستورات دیوان.
وی ادامه داد: تا چند سال قبل تردیدی بین حقوق دانان بین‌المللی و خصوصی وجود داشت که آیا دستور موقت هم مثل رای الزام اور است یا خیر؛ اما امروز این تردید بر طرف شده است و دیوان صریحا اعلام کرده است که دستور موقتش هم درست مانند رای دیوان الزام آور و دولت‌ها باید تمکین و تبعیت بکنند .
محبی افزود: دولت ها باید از رای و دستور موقت دادگاه لاهه پیروی کنند، بنابراین از نظر حقوقی هیچ تردیدی در این زمنیه وجود ندارد.
این حقوقدان تصریح کرد: این که بعضی ها در این امر تردید می‌کنند، پرسش هایی را مطرح می‌کنند و خدشه ای به این نظر وارد می‌کنند بیشتر ناظر به ماهیت دادگاه است که چه جایگاهی در حقوق بین الملل دارد.
وی هم چنین  گفت: جواب این امر هم این است که الزام در حقوق بین الملل لزوما با الزام در حقوق داخلی یکی نیست. به طور کلی جامعه  بین الملل با جامعه داخلی متفاوت است.
محبی خاطرنشان کرد: در عرصه بین المللی فشار و نیرویی که الزام ایجاد می‌کند، افکار عمومی و توازن قدرت میان دولت ها است. در حقوق داخلی این الزام فرق می‌کند؛ اگر محکومی به رای دادگاه تمکین نکند، دولت می تواند او را مجبور  به اجرای حکم دادگاه کند. اما چون در حقوق بین‌الملل چنین قدرتی وجود ندارد فشاری برای اجرای حکم دادگاه هم نیست؛ اما ساز و کار بسیار قوی تری درمیان است و آن هزینه سیاسی بر دولتی است که از دستورات دادگاه سرپیچی کند .
وی در پایان گفت: اگر ایالات متحده رای دادگاه را  اجرا نکند بی شک هزینه هایی برای او خواهد داشت.

غرور آمریکا را در یک قالب حقوقی شکست
همچنین رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با استقبال از رای دیوان لاهه درباره پرونده ایران به ایسنا گفت: اینکه دیوان اعلام کرده که صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران علیه آمریکا را دارد به معنای شکستن غرور قدرت آمریکاست و در بعد بین‌المللی می‌توان آن را به سود ایران ارزیابی کرد.
حشمت الله فلاحت پیشه با اشاره به رای دیوان لاهه مبنی بر اینکه صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران را دارد، گفت: این رای از چند نظر مهم است و جای خوشحالی دارد. در وهله اول اینکه ما از کار با سازوکارهای بین‌المللی ضرر نمی‌کنیم چون استفاده از مجامع بین‌المللی در دنیای امروز ضروری است.
وی ادامه داد: بر این اساس اینکه در مجامع حقوق بین‌الملل و حتی مجامع رسمی رای به سود ایران صادر شود یک موضوع مثبت محسوب می شود به خصوص درباره دادگاه لاهه که آمریکایی‌ها از همان ابتدا شکایت ایران را به استهزا گرفته بودند. آنها تصور می‌کردند که در همان گام دیوان اعلام صلاحیت نمی‌کند. حال که برعکس این اتفاق افتاد و دیوان اعلام کرده که صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران را دارد بدان معناست که لاهه برای صلح، اعتبار و اهمیت قائل است. به ویژه در منع اشاعه که موضوع برجام سازوکاری برای آن است.
رئیس کمیسیون امنیت ملی در سیاست خارجی مجلس تاکید دارد: اعلام دیوان مبنی بر صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران به معنای شکستن غرور قدرت آمریکا در یک قالب حقوقی است، لذا باید به طرف‌های ایرانی برای اینکه خوب دفاع کردند تبریک گفت.
وی افزود: امیدواریم از حالا برای ورود به محتوای حقوقی دعوا آمادگی لازم را داشته باشند. ما هم قرار است سه‌شنبه هفته آینده در مرکز مطالعات وزارت خارجه این موضوع را با حضور وزیر امور خارجه بررسی کنیم.
رئیس کمیسیون امنیت ملی در سیاست خارجی مجلس درباره اینکه آیا ممکن است این موضوع در نهایت به رای به نفع ایران ختم شود؟ گفت: تمام تلاش آمریکایی‌ها این بود که لاهه صلاحیت شکایت به ایران را تایید نکند به همین دلیل طرف آمریکایی وارد موضوع محتوا نشد، چون فکر می‌کرد لاهه صلاحیت را احراز نمی‌کند. اکنون با رای دیوان ما می‌توانیم به آینده امیدوار باشیم که در لاهه رای به نفع خود بگیریم.
وی یادآور شد: ما تنها نیستیم. طبق بررسی‌ها و تحلیل‌های صورت گرفته خیلی از پرونده‌های حقوقی که توسط صلح‌طلبان دنیا پیگیری شد منجر به نتیجه شد لذا معتقدم که باید از این روش‌های حقوقی برای مقابله با یک جانبه‌گری سیاسی آمریکا استفاده کرد.

جمشید ممتاز درباره این روز تاریخی چه گفت؟
یک استاد برجسته حقوق بین‌الملل و قاضی اختصاصی جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای تفصیلی که در ارتباط با صدور قرار موقت به دیوان بین‌المللی دادگستری ارائه کرد، گفت که به قرار صادره دیوان رای مثبت داده است.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، به نقل از وزارت امور خارجه دکتر جمشید ممتاز همچنین گفت: ضرورت داشت دیوان به سایر حوزه‌های مهم از جمله به عنوان مثال، فروش هواپیما و اجرای سفارش‌هایی که تاکنون صورت پذیرفته نیز می‌پرداخت.
وی افزود: همچنین مناسب بود دیوان بین‌المللی دادگستری آمریکا را ملزم می‌ساخت از اقداماتی که شرکت‌ها و اتباع کشورهای ثالث را از داشتن روابط تجاری با آمریکا بازمی‌دارد، خودداری کند.
ممتاز با اشاره به قطعنامه ۲۲۳۱ که برجام را تایید کرده است، آن را یک واقعیت عینی مرتبط با اختلاف دانسته که تعهداتی را برای همه دولت‌های عضو ملل متحد از جمله آمریکا ایجاد کرده است. از آن گذشته، بر مبنای گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان نهاد ذی‌صلاح فنی، اعتبار توجیهات آمریکا برای وضع مجدد تحریم‌ها زیر سوال می‌رود.
این استاد برجسته حقوق بین‌الملل، مشروعیت تحریم‌های ثانویه ایالات متحده علیه ایران را از منظر حقوقی به چالش کشید و گفت: این تحریم‌ها دامنه فراسرزمینی داشته و هدف آنها اثرگذاری مستقیم بر نحوه چینش روابط خارجی دولت‌های حاکم و مستقل است و این نقض اصل بنیادین عدم مداخله به نحو مصرح در منشور ملل متحد است.
صبح روز چهارشنبه به وقت محلی در لاهه هلند، دادگاه شکایت دولت جمهوری اسلامی ایران علیه دولت ایالات متحده آمریکا به دلیل اِعمال مجدد تحریم‌های غیرقانونی یک‌جانبه علیه ایران و درخواست از دیوان برای صدور قرار موقت، برگزار و دیوان بین‌المللی دادگستری قرار موقت خود را به اتفاق آراء صادر و طی آن، ضمن احراز صلاحیت خود برای رسیدگی به این دعوا و اینکه قرار صادره الزام آور و لازم الاتباع بوده و موجد تعهدات بین المللی برای مخاطبین آن است، اعلام کرد که دولت ایالات متحده ملزم است طبق تعهدات بین المللی خود وفق عهدنامه ۱۳۳۴ مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی، موانع ناشی از اقداماتش به موجب تصمیم ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷) در ارتباط با صادرات اقلامی از جمله دارو و تجهیزات پزشکی، اقلام غذایی و کشاورزی، قطعات و تجهیزات هواپیما و خدمات تامین و نگهداری لازم برای ایمنی هواپیمایی را برطرف کند.

و اما رسانه های خبری غرب چه گفتند؟
فاکس نیوز: رای دادگاه لاهه یک پیروزی برای تهران است، این رای الزام‌آور است اما باید دید رئیس‌جمهور ترامپ تبعیت خواهد کرد یا نه؟
رویترز: دادگاه جهانی به آمریکا دستور داد که اطمینان حاصل کند تحریم‌های ایران، به کمک‌های انسانی لطمه وارد نخواهد کرد.
آسوشیتدپرس: دادگاه سازمان ملل با صدور حکمی موقتی از آمریکا خواست که تحریم‌های ایران مرتبط با کالاهای انسانی و هوانوردی غیرنظامی را لغو کند.
فرانس‌پرس : دادگاه سازمان ملل به آمریکا دستور داد که تحریم کالاهای "انسانی" علیه ایران را متوقف کند.
یورونیوز: دستور موقت دیوان بین المللی دادگستری: تحریم آمریکا نباید بر کمک‌های بشردوستانه به ایران تاثیر بگذارد.
بی‌بی‌سی: دادگاه لاهه: بازگشت تحریم های آمریکا جان ایرانیان را به خطر انداخته.

خبرگزاری آسوشیتدپرس و شماری از رسانه های خارجی رای دیوان بین المللی دادگستری (ICJ) در تائید درخواست های ایران درباره تعلیق تحریم های ضد ایرانی واشنگتن را بازتاب دادند و نوشتند: دیوان سازمان ملل به آمریکا دستور داد بخشی از تحریم های ایران را لغو کند.
به گزارش ایرنا، این خبرگزاری در بازتاب رای گیری روز چهارشنبه دیوان بین الملل دادگستری (ICJ) افزود: بالاترین دادگاه سازمان ملل به آمریکا دستور داده تا تحریم های ایران را که بر روی واردات کالاهای بشر دوستانه، محصولات و خدمات مرتبط با هوانوردی شهری تاثیر می گذارد، لغو کند.
آسوشیتدپرس نوشت: حکم دیوان بین المللی دادگستری از نظر قانونی الزامی است اما باید دید آیا ترامپ از آن پیروی خواهد کرد یا نه.
این گزارش افزود: دیوان در حکم ابتدایی خود اعلام کرد که واشنگتن باید هر گونه مانع ناشی از تحمیل دوباره تحریم ها در خصوص صادرات وسایل پزشکی و دارو، مواد غذایی و محصولات کشاورزی و قطعات یدکی و تجهیزات لازم برای ایمنی هوانوردی را بردارد.
آسوشیتدپرس در گزارش بازتاب خود آورده است: تلویزیون دولتی ایران تصمیم دادگاه را «پیروزی تهران بر واشنگتن در دادگاه لاهه» عنوان کرد.
این گزارش افزود: انتظار می رود آمریکا در جلسه آینده استماع صلاحیت دادگاه را به چالش بکشد.
در جلسه ماه آگوست، تهران تعلیق تحریم ها را خواستار شد. وکلای آمریکا در پاسخ گفته اند که تحریم ها قانونی و بر اساس اقدامات امنیت ملی قابل توجیه هستند و تهران نمی تواند آن را در دیوان جهانی به چالش بکشد.
آسوشیتدپرس نوشت: دادگاه از ایران و آمریکا خواسته است از «هر گونه اقدامی که می تواند به این اختلاف دامن بزند یا آن راگسترش دهد؛ خودداری کنند.
این گزارش افزود: روابط دیپلماتیک بین ایران و آمریکا بعد از انقلاب اسلامی سال 57 در ایران و بحران گروگان گیری قطع شد اما پیمان مودت بین دو کشور همچنان به قوت خود باقی ماند.
این رسانه اضافه کرد: حکم روز چهارشنبه می تواند درگیری دیگری بین دولت ترامپ و یک دیوان مستقر در لاهه باشد. ماه گذشته «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ دیوان بین المللی کیفری (ICC) را یک نهاد غیرمرتبط و جداگانه توصیف کرد. دیوان بین المللی کیفری نخستین دادگاه دائمی بین‌المللی برای رسیدگی به جرائم نسل کشی، جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی است و دیوان بین المللی دادگستری اختلافات بین کشورها را رفع می کند.
خبرگزاری رویترز نیز در بازتاب رای روز چهارشنبه دادگاه آن را پیروزی برای تهران عنوان کرد و نوشت: دادگاه به این نتیجه رسید که اطمینان داده شده از سوی واشنگتن در ماه آگوست درباره این که تحریم ها تاثیری در شرایط انسان دوستانه ندارد، برای برطرف کردن نگرانی های ایران درباره تاثیر تحریم ها بر مسائل انسان دوستانه و ایمنی کافی نبوده است.
این گزارش افزود: اقدامات یکجانبه آمریکا با مخالفت کشورهای طرف توافق هسته ای ایران از جمله نزدیک ترین متحدان آمریکا شامل انگلیس، فرانسه و آلمان و روسیه و چین مواجه شده است. با وجود انتقاد بین المللی، واشنگتن تلاش می کند به اقدامات خود ادامه دهد. مجموعه جدیدی از تحریم ها قرار است 4 نوامبر با هدف محدود کردن صادرات نفت ایران اعمال شوند.
خبرگزاری فرانسه، رای امروز دادگاه را با تیتر «دستور توقف تحریم های بشر دوستانه ایران، ضربه به ترامپ» بازتاب داد و نوشت: قضات دادگاه لاهه به اتفاق آرا رای دادند که تحریم های برخی کالاها معاهده «مودت» بین ایران و آمریکا را که به قبل از انقلاب اسلامی باز می گردد، نقض می کند. دیوان اعلام کرد که تحریم کالاها «مربوط به نیازهای بشر دوستانه ممکن است تاثیر جدی بر سلامت و زندگی افراد در ایران داشته باشد.»
تحریم های آمریکا همچنین می تواند ایمنی صنعت هوانوردی درایران و جان استفاده کنندگان از آن را به خطر بیندازد.
خبرگزاری فرانسه نوشت: متحدان اروپایی آمریکا خواستار حفظ توافق هستند و سازوکاری را ایجاد کرده اند که به شرکت های این کشورها اجازه می دهد تحریم های آمریکا را دور بزنند.
رسانه های صهیونیستی نیز تصمیم امروز دادگاه به نفع ایران را بازتاب دادند. روزنامه هاآرتص گزارش آسوشیتدپرس را بازنشر کرد و افزود: ایران روز چهارشنبه از رای دیوان استقبال کرد و وزارت خارجه این کشور در بیانیه ای اعلام کرد « این تصمیم یکباردیگر ثابت کرد که حق با جمهوری اسلامی است و تحریم های آمریکا علیه مردم و شهروندان ما غیرقانونی و بیرحمانه است.»
شبکه خبری سی بی سی نیوز آمریکا نوشت: دیوان سازمان ملل می گوید آمریکا باید تحریم های ایران در زمینه کالاهای «بشردوستانه» را لغو کند.
این گزارش افزود: تهران ماه ژوئیه واشنگتن را به دیوان بین المللی دادگستری کشید و خواستار تعلیق فوری تحریم های اقتصادی به دلیل نقض پیمان دوستی سال 1955 ( 1334) بین دو کشور شد.
سی بی سی نیوز افزود: از سال 2016، این دومین بار است که ایران علیه واشنگتن اقامه دعوی می کند. ایران درباره توقیف حدود 2 میلیارد دلار از دارایی هایش در خارج دادخواستی را به دیوان ارائه داده است که دادگاه های آمریکا می گویند این مبلغ باید به قربانیان آمریکایی حملات تروریستی داده شود. قرار است جلسات رسیدگی به این دادخواست ایران هفته آتی برگزار شود.
ان بی سی نیوز گزارش آسوشیتدپرس را بازنشر و تاکید کرد که دیوان به واشنگتن دستور داد برخی تحریم های ایران را لغو کند.
شبکه خبری بی بی سی نوشت: دیوان بین المللی علیه آمریکا رای داد.
این گزارش افزود: دیوان با جانبداری از تهران اعلام کرد که باید اجازه صادارت کالاهای بشردوستانه از جمله مواد غذایی و دارو به این کشور را داد.
این حکم خواستار لغو بخشی از اقدامات تنبیهی است که محصولات کشاورزی، دارو، تجهیزات پزشکی و غذا و امنیت هوانوردی را شامل می شود. این نخستین بار است که قضات بین المللی درباره آنچه که «جنگ اقتصادی» توصیف می شود، رای داده اند.
این تصمیم دادگاه می تواند مشوقی برای شرکت های اروپایی باشد که به دلیل خودداری از قرار گرفتن در معرض تحریم های آمریکا، تجارت با ایران را متوقف کرده اند.

رسانه های جنوب شرق آسیا
همچنین برخی رسانه های فعال منطقه جنوب شرق آسیا گزارش دادند دیوان بین المللی کیفری در لاهه به شکایت ایران علیه آمریکا در مورد نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی سال 1955بین دو کشور پاسخ مثبت داد و ایران توانست علیه تحریم های آمریکا از این دیوان رای بگیرد.
روزنامه استریت تایمز عصر چهارشنبه دراین زمینه نوشت: تهران در ماه ژوئیه واشنگتن را به دیوان بین المللی دادگستری (ICJ) کشانده و از ایالات متحده به دلیل نقض 'یک معاهده دوستی' منعقد شده در سال 1955 شکایت کرده بود.
این رسانه سنگاپوری افزود: ایران در شکایت خود به دیوان بین المللی کیفری اعلام کرد که تحریم های اعمال شده یکجانبه آمریکا علیه ایران خلاف توافق دوجانبه گذشته بوده و خواستار رفع آنها شد.
این روزنامه به نقل از کارشناسان قضایی نوشت، حکم دیوان الزام آور و غیرتکراری است اما دیوان نمی تواند کشورها را وادار به اجرای رای کند.
فری مالزی تودی نیز نوشت: دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، کشورش را به طور یکجانبه از توافقنامه برجام که اوباما سلف وی آن را در سال 2015 امضا کرده بود، خارج ساخت و تحریم های سختی را علیه ایران وضع کرد که ایران این اقدام آمریکا را خلاف توافقنامه سال 1955 میان دوکشور دانسته و به دیوان بین المللی دادگستری شکایت کرده بود.
فری مالزی تودی نوشت : ایران برای دومین بار است که علیه آمریکا به دادگاهی جهانی شکایت می کند. ایران در سال 2016 نیز شکایتی در دادگاه لاهه مبنی بر توقیف 2 میلیارد دلار از دارایی‌ های بانک مرکزی ایران در آمریکا مطرح کرده که قرار است دیوان 8 تا 12 اکتبر (16 تا 20 مهر) برای استماع تشکیل جلسه دهد.
روزنامه منطقه ای استار نیز گزارش داد: ایران از بالاترین مرجع قضایی بین المللی درمورد شکایت خود علیه آمریکا رای مثبت گرفت.
این روزنامه فعال در جنوب شرق آسیا به نقل از وزارت امور خارجه ایران نوشت: رای این دادگاه نشان داد ایران در موضع حق است و تحریم های آمریکا علیه شهروندان ایرانی غیرقانونی و ظالمانه است.
شبکه تلویزیونی پرس تی وی نیز گزارش داد ؛ دیوان بین المللی دادگستری طی حکمی اعلام کرد آمریکا باید تضمین دهد تحریم ها تأثیری بر ارائه کمک های بشردوستانه بر ایران نخواهد داشت.
دیوان بین المللی دادگستری همچنین تاکید کرد تحریم های آمریکا علیه ایران نباید سبب به خطر افتادن سلامت غیر نظامیان شود.
این دادگاه به واشنکتن دستور داد تحریم هایش را در ارتباط با ارسال اقلام بشردوستانه به ایران متوقف کند.
این دادگاه مستقر در لاهه این حکم را بر اساس پرونده ای صادر کرد که در آن ، ایران علیه آمریکا شکایتی را مطرح کرده بود.
ایران ماه اوت شکایتی را علیه آمریکا در دیوان بین المللی دادگستری تنظیم و اعلام کرد آمریکا در تلاش برای اعمال خسارت حداکثری به جمهوری اسلامی است.
تهران همچنین اعلام کرد اقدامات آمریکا ناقض توافق نامه مودت بین تهران و واشنگتن است که در زمینه روابط اقتصادی در سال هزار و نهصد و پنجاه و پنج منعقد شد.
شبکه تلویزیونی المیادین نیز گزارش داد ؛ دیوان بین المللی دادگستری شکایت ایران علیه آمریکا را درباره بازگردانده شدن تحریم ها پذیرفت. پس از بررسي ها، قضات دیوان لاهه اعلام کردند صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا به سبب نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی سال 1955بین دو کشور را دارند.
شبکه تلویزیونی الجزیره مباشر اعلام کرد ؛ دیوان بین المللی دادگستری همچنین به آمریکا دستور داد تضمین دهد که تحریم ها بر کمک بشردوستانه به ایران تأثیر نمی گذارد و حمل و نقل هوایی غیرنظامی ایران را به خطر نمی اندازد.
دیوان بین المللی دادگستری اعلام کرد: تحریم های آمریکا بر واردات ایران تاثیر گذاشته و از تعامل بسیاری از بانک ها با ایران جلوگیری کرده است.
این دادگاه بین المللی افزود ایران حق دارد دارو و همه کالاهای مربوط به خدمات بهداشتی و سلامت و نیز همه تجهیزات مربوط به امنیت ناوبری هوایی را وارد کند.
دیوان بین المللی دادگستری با پذیرفتن شکایت ایران علیه تحریم های آمریکا اعلام کرد بعضی از حقوقی که ایران خواهان آن است مانند تامین نیازهای انسانی، امنیت و سلامت ناوبری هوایی، منطقی است. تحریم های آمریکا بر واردات به ایران تاثیر گذاشته و مانع تعامل بسیاری از بانک ها با این کشور شده است. معتقدیم محدود شدن واردات نیازهای انسانی و دارو به ایران، تاثیر منفی بسیار گسترده ای بر زندگی ایرانیها داشته است. معتقدیم تضمین های آمریکا برای از بین بردن نگرانی های مربوط به پیامدهای منفی انسانی بر مردم ایران کافی نیست.
این دادگاه تاکید کرد : بر اساس اختیارات خود می تواند تدابیری را برای حمایت از حقوق ایران با استناد به اختیارات خود اتخاذ کند. جلوگیری از تشدید کشمکش بین ایران و آمریکا ضروری است. آمریکا نباید مانع صادرات مواد غذایی و نیازهای اساسی به ایران شود.
دیوان بین المللی دادگستری اعلام کرد آمریکا نباید مانع تبادل تجاری ایران و دیگر طرف ها شود. آمریکا باید تحریم های اعمال شده علیه ایران را که به بخش دارو و سلامت پروازها مربوط می شود، لغو کند.