درختان ۷۰-۸۰ ساله مردم خمینی‌شهر در حال از بین رفتن هستند/آب چندانی برای مدیریت وجود ندارد

به گزارش خبرنگار ایلنا، موضوع خشکسالی و کم‌آبی در ایران، حقیقت تلخی است که این روزها در ایران درباره آن بسیار گفته می‌شود. حوضه آبخیز زاینده‌رود در استان اصفهان که از لنجان تا ورزنه و تالاب گاوخونی امتداد داشته و دارد، اکنون ازجمله مهم‌ترین فضاهای مورد بحث است چراکه زمانی دارای کشاورزی بسیار گسترده‌ای بوده، اما امروز به‌دلیل خشکسالی و کم‌آبی، در سطح وسیعی دچار آسیب شده است.

از جمله گروه‌های متعددی که مشکلات یادشده تاثیرات ویرانگری بر معیشت و اشتغال آنها داشته، باغداران شهرهایی از قبیل خمینی‌شهر و نجف‌آباد هستند که این گزارش کوتاه روی تاثیر خشکسالی بر باغات خمینی‌شهر تمرکز کرده است.     

از بین رفتن و خشکیدن درختان خسارتی غیرقابل جبران است

عبدالرضا نوروزی (کشاورز و دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان خمینی‌شهر) در گفتگو با ایلنا پیرامون خشکسالی باغات مردم خمینی‌شهر، گفت: کسی که زراعت دارد وضعیتش متفاوت از باغدار است. کشاورز در واکنش به خشکسالی، می‌تواند امسال روی زمینش کشت نکند اما باغداری که دچار کم‌آبی و خشکسالی می‌شود درختان (بعضا) ۷۰-۸۰ ساله‌اش را که تقریبا تمام سرمایه و ابزار تولید و کسب درآمدش است، از دست می‌دهد. یک چنین مساله‌ای قابل جبران نیست.

وی در اشاره به درختان باغ‌های خمینی‌شهری‌ها اظهار داشت: اکثر درختان گلابی (از نوع شاه میوه و سبری) طی خشکسالی‌های اخیر، نابود شدند. تنها ۱۰ درصد از باغات گلابی شاه میوه باقی مانده است. امسال ۴۰ درصد باغات رو به نابودی رفت.

نوروزی افزود: چاه‌های نزدیک به ۸۰ درصد باغات (به‌خاطر عدم دسترسی به زاینده‌رود)، خشک شده‌اند. آن عده‌ای هم که باغشان رو به نابودی کامل نرفت کسانی بودند که به شکل‌های مختلفی به آب دسترسی داشتند. مثلا عده‌ای با تانکر به درختانشان آب می‌رساندند که البته فایده چندانی نداشت. عده‌ای هم توانستند با آبیاری قطره‌ای کارشان را انجام دهند. برخی نیز به‌خاطر نزدیکی به مسیر آب لوله‌کشی، توانستند آبرسانی را انجام دهند. اما آنها که با آب چاه برداشتی از رودخانه و به صورت غرقآبی، درختانشان را سیراب می‌کردند در اثر کم‌آبی به شدت متضرر شدند.

از بین رفتن هزینه‌کرد زمستان سال گذشته کشاورزان در پی خسارات ناشی از کم‌آبی در بهار و تابستان

نوروزی در توضیح وضعیت معیشتی کشاورزان، گفت: وضعیت آنها در شرایط بسیار بدی است. کارگران کشاورز بومی منطقه به دلیل نبود کار، بیکار شدند. وضعیت کشاورزان و باغداران هم چندان تعریفی ندارد. خود آنها درآمد قابل توجهی نداشتند. محصولاتشان به بازار هم نرسید. بسیاری از هزینه‌هایی هم که آنها در زمستان برای باغاتشان متحمل شدند، با توجه به خساراتی که طی بهار و تابستان به دلیل کم‌آبی دچارش شدند غیرقابل بازگشت به نظر می‌رسد.

از بین رفتن کاشته‌های نسل‌ گذشته

وی تاکید کرد: درختانی که پدران و اجدادمان با زحمت و تلاش برای ما به یادگار گذاشته بودند و ما هم می‌بایستی برای نسل‎های بعد از خودمان حفظشان می‌کردیم، تماما در حال نابودی است و به نظر می‌آید تنها چوب خشکشان برای فرزندانمان باقی خواهد ماند. این کشاورز اهل خمینی‌شهر با اشاره به اینکه خشکسالی امسال یک فاجعه بسیار بزرگ بوده، گفت: اگر وضع به همین منوال بخواهد تا سال آینده پیش برود، دیگر چیزی از باغات خمینی‌شهر باقی نخواهد ماند. 

دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان خمینی‌شهر در ارتباط با وابستگی اقتصادی مردم به درآمد حاصل از باغداری در خمینی‌شهر، اظهار داشت: تقریبا ۳۰ درصد مردم این شهرستان کشاورز هستند. کمتر از این تعداد هم، بعلاوه شغل معمولشان، شغل کشاورزی هم دارند. 

وی تاکید کرد: اساسا نهادهای دولتی مثل شرکت آب منطقه‌ای هیچ‌گونه همراهی و حمایتی از کشاورزان به عمل نیاوردند. البته گفتنی است در تاریخ ۲۰ مرداد سال جاری، قرار شد آبی باز شود تا به مدت تقریبا ۱۰ روز، به باغات شهرهایی از قبیل نجف‌آباد و خمینی‌شهر برسد. اما به غیر از ۳ روز که البته برای برخی باغات همین مدت هم بسیار حیاتی بود، بقیه آن به صنایع بزرگ اصفهان (از قبیل ذوب آهن، فولاد مبارکه و...) داده شد.

این کشاورز اهل خمینی‌شهر در پایان، اظهار داشت: متاسفانه عدم حمایت و بی‌توجهی مسئولان چشمگیر است. برای مثال، من با مدد جستن از تجربیات یک مهندس ایرانی مقیم آلمان در زمینه باروری ابرها، تلاش داشتیم چشم‌انداز روشنی را در خمینی‌شهر برای کشاورزی منطقه ترسیم کنیم. اما مسئولان پیگیری و حمایت لازم را به عمل نیاوردند. 

احیای بخشی از باغات خمینی‌شهر با پیگیری‌های فرمانداری و جهاد کشاورزی

به‌رغم نظرات عمدتا منتقدانه نوروزی، عبدالله کیانی (رییس شورای اسلامی شهر خمینی‌شهر و رییس شورای اسلامی استان اصفهان)  فضا را تا حدودی امیدوارکننده و تحت کنترل‌ می‌بیند و توصیف می‌کند. وی در گفتگو با ایلنا در خصوص مشکلات باغداران و کشاورزان خمینی‌شهر گفت: بی‌آبی در بهار امسال، بسیاری درخت‌ها و باغات را خشک کرد. با این وجود، با توجه به پیگیری‌های فرمانداری و اداره جهاد کشاورزی شهرستان خمینی‌شهر و ارائه تانکرهای آب، بخشی از باغات احیا شدند. 

عدم صدور اعتبار برای خشکسالی

رییس شورای اسلامی شهر خمینی‌شهر افزود: به مدت یک هفته در مرداد ماه آب را برای استفاده باغات و کشاورزان در شهرهایی همچون خمینی‌شهر باز گذاشتند که این مساله تا حدودی به نجات باغات منجر شد. هم‌چنین، نظارت بر برخی چاه‌ها به جهاد کشاورزی سپرده شد. با این حال، یکی از دغدغه‌های این روزهای کشاورزان، عدم صدور اعتبار برای خشکسالی است که قرار بوده از سوی نهادها و مسئولان ذیربط صورت پذیرد. 

به‌رغم منابع آبی محدود، مدیریت آن به خوبی صورت پذیرفته  

وی با تاکید بر این نکته که اساسا آب چندانی وجود ندارد که مدیریت شود، گفت: البته خسارت‌هایی به کشاورزان و باغدارانی که بسیاری درختانشان خشکیده بود، داده شده است. بنابراین، می‌توان مدعی بود که به‌رغم همین منابع آبی بسیار محدود، مدیریت آن به خوبی صورت پذیرفته است.  

رییس شورای اسلامی استان اصفهان در پایان، در رابطه با جایگاه کشاورزی در خمینی‌شهر، تصریح کرد: در اینجا نزدیک به ۴۰ درصد مردم درگیر کشاورزی هستند. البته گفتنی است ما عمده مالک نداریم و تقریبا همه خرده مالک هستند.