دعوای میان عربستان و کانادا چگونه بالا گرفت؟

خبرآنلاین ـ زهره نوروزپور: در پی قطع روابط دیپلماتیک ریاض و اتاوا، تنش بین این دو کشور بالا گرفته است. برخی تحلیلگران معتقدند که پشت پرده این تنش به ایالات متحده آمریکا باز می گردد. دونالد ترامپ ماه پیش بر سر تعیین تعرفه های گمرکی با نخست وزیر دولت کانادا در نشست جی هفت دچار تنش لفظی شد و برخی معتقدند که تنش اخیر در روابط کانادا و عربستان، فشار واشنگتن بر ریاض در راستای گوشمالی دادن کانادا است. اما برخی دیگر معتقدند که عربستان با هوچی گری سیاسی و قطع روابط دیپلماتیک به دنبال انحراف افکار عمومی از وضعیت حقوق بشر این کشور و شکست های پی در پی در یمن و مسائل منطقه ای است.
در همین حال عجیب ترین خبرها از بالا گرفتن تنش میان دو کشور اقدام عربستان بود که بیماران خود را از کانادا فراخوانده است. پس از این اقدام سخنگوی کاخ سفید در واکنش رسمی خواهان برطرف کردن این مناقشه شد. اما دیگر خبرها حاکی از آن است که دولت کانادا به دنبال میانجیکری از طرف امارات و عمان است تا به این وضعیت خاتمه دهد، اگر این مناقشه ادامه پیدا کند کانادا از لحاظ اقتصادی به شدت آسیب خواهد دید.
عربستان سعودی روز دوشنبه سفیر کانادا را اخراج و همچنین فرستاده خود را از کانادا فرا خواند و همه طرح های سرمایه گذاری و تجاری را با کانادا متوقف کرد. این اقدامات پس از آن صورت می گیرد که دولت اوتاوا تازه ترین موج سرکوب فعالان حقوق بشر را در پادشاهی سعودی محکوم کرد.
خبرگزاری صدا و سیما به نقل از فرانس پرس نوشت:  کارشناسان معتقدند این اقدامات نشان می دهد چگونه عربستان به شکلی فزاینده در تلاش است از ابزارهای اقتصادی و دیپلماتیک خود برای سرکوب انتقادات خارجی در دوران ولیعهدی محمد بن سلمان جوان بهره ببرد.
جیمز دورسی (James Dorsey) پژوهشگر دانشکده مطالعات بین الملل راجاراتنام سنگاپور گفت: «این اقدام آشکارا تلاشی برای ترساندن دیگر کشورها و مجبور کردن آنها به کاستن از شدت انتقادات از عربستان سعودی است. سوال اینجاست آیا کشورهای دیگر اجازه می دهند عربستان آنها را مرعوب کند؟ منتقدان با چنین اقداماتی تسلیم نخواهند شد.»
کانادا روز دوشنبه نشان داد با وجود به خطر افتادن توافقات تجاری با عربستان از جمله توافق پانزده میلیارد دلاری فروش زره پوش های سبک به ریاض حاضر به عقب نشینی نیست. در صورتی که این توافق به هم بخورد احتمال دارد هزاران شغل در کانادا از میان برود.
به نوشته نیوزویک، در پی تشدید مناقشه بین عربستان سعودی و کانادا، ریاض با لغو بورس تحصیلی 16 هزار دانشجوی سعودی که در کانادا مشغول به تحصیل هستند، به آنان دستور داد این کشور را ترک کنند و جای دیگری را برای برنامه های آکادمیک خود پیدا کنند.
گزارش های منتشر شده حاکی است عربستان سعودی در تلاش برای خارج کردن بیماران سعودی تحت درمان در کانادا است.
شبکه تلویزیونی الجزیره انگلیسی گزارش داد این جدیدترین اقدام در تشدید تنش های دیپلماتیک بین دو کشور محسوب می شود. همچنین به بیش از پانزده هزار دانشجوی تبعه عربستان سعودی در کانادا دستور داده شده است این کشور را ترک کنند اما بازگشت این افراد به خانه کار دشواری خواهد بود زیرا شرکت ملی هواپیمایی عربستان سعودی در حال لغو پروازها بین جده و تورنتو است.
هنوز مشخص نیست این مناقشه چگونه بر مراودات تجاری موجود بین دو کشور تأثیر خواهد گذاشت که چهار میلیارد دلار است. کانادا از جمله واردکنندگان نفت از عربستان سعودی است و عربستان نیز از کانادا تجهیزات نظامی و خودرو خریداری می کند. این موضوع همچنین سبب بروز سئوالاتی در ارتباط با سرنوشت قراردادهای دفاعی سیزده میلیارد دلاری در ارتباط با انتقال نهصد دستگاه خودروی زرهی به عربستان سعودی شده است.
خبرنگار الجزیره انگلیسی از تورنتو گزارش داد عربستان سعودی در حال لغو پروازهای مستقیم خود به کاناداست و از پانزده هزار دانشجوی سعودی در این کشور خواسته است کانادا را ترک کنند. این موضوع سبب از بین رفتن امیدها در ارتباط با مراودات تجاری در آینده بین دو کشور شده است .

ماجرا از کجا آغاز شد؟
ماجرا از انتقاد از دستگیری دو فعال حقوق زنان از سوی مقامات سعودی به اتهامات نامشخص، در توئیتر آغاز شد. یکی از این فعالان سمر بدوی، خواهر رائف بدوی یک فعال دیگر است که در زندان به سر می برد و همسرش اکنون شهروند کانادا محسوب می شود.
الکس نیو از مقامات عفو بین الملل در کانادا در سخنانی گفت: "فکر می کنم عربستان سعودی در حال نشان دادن یک واکنش به شدت تهاجمی است و این موضوع نشان می دهد که آنها تا چه میزان به این موضوع و این نوع انتقاد حساس هستند. و این که این موضوع تا چه میزان برایشان اهمیت دارد. و از این رو، دیگر دولت ها باید این موضوع را فرصتی برای اعمال فشار قلمداد کنند."
اما در حالی که کانادا انتظار داشت اتحادیه اروپا و آمریکا از این کشور حمایت کنند، هدر نائورت سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در سخنانی گفت: "ما در ارتباط با این موضوع با دولت عربستان سعودی گفتگو کردیم. این دولت عربستان سعودی و کانادا هستند که باید این مشکل را حل کنند."
این مناقشه سبب شد جایگاه جاستین ترودو نخست وزیر کانادا در داخل تقویت شود و او از حمایت فعالان حقوق زنان برخوردار شده است اما منتقدان می گویند کانادا با قرار دادن عربستان سعودی در موضع دفاعی، دستاورد زیادی عایدش نمی شود.
اورل براون کارشناس سیاست خارجی در سخنانی گفت: "سوال مهمی که مطرح می شود این است که آیا این اقدام با خردمندی انجام شد یا خیر. آیا این موضوع در مقایسه با استفاده از دیپلماسی سازنده تر خواهد بود؟ آیا کانادا برای پیامدهای این موضوع آماده شده است یا خیر."
همچنین عربستان در ادامه تنش با کانادا، از پذیرفتن محموله های غلات از این کشور خودداری کرده است.
به گزارش شبکه تلویزیونی الجزیره، برخی تجار اروپایی گفتند سازمان غلات عربستان به صادرکنندگان غلات اعلام کرد محصولات کانادا دیگر در مناقصه های جهانی ریاض جایی ندارد. این تجار افزودند در این باره، بیانیه ای رسمی از سازمان غلات عربستان دریافت کرده اند.
بر اساس این بیانیه که رویترز از آن مطلع شد، از دیروز سه شنبه، سازمان غلات عربستان از پذیرفتن محموله های آرد گندم و جو از کانادا خودداری کرده است.

واکنش‌ها
سازمان عفو بین الملل از سکوت کشورهای غربی درباره برخورد عربستان سعودی با مخالفان و فعالان در این کشور انتقاد و پایان یافتن آن را امری مهم توصیف کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، سازمان عفو بین الملل اعلام کرد عدم سکوت کشورهای غربی در برابر رفتارهای دولت ریاض در قبال مخالفانش، امری مهم محسوب می شود.
هدر نائورت، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا سه شنبه در واشنگتن گفت: ”ما دولت های هر دو کشور را ترغیب خواهیم کرد تا مسائلشان را با یکدیگر حل کنند. ما نمی توانیم این کار برای آنها انجام دهیم؛ آنها خودشان با هم باید این موضوع را حل کنند.“
اما یکی از مقامات ناشناس وزارت امور خارجه آمریکا دوشنبه به روزنامه هافینگتون پست گفت آمریکا قصد ندارد طرف هیچ یک از دو کشور را بگیرد. وی به این روزنامه گفت: ”ما از اینکه عربستان سفیر خود را از کانادا فراخوانده و سفیر کانادا در خاک خود را اخراج کرده است، اطلاع داریم. کانادا و عربستان سعودی هر دو متحدان نزدیک آمریکا هستند. برای اطلاعات بیشتر شما را به وزارت امور خارجه کانادا و وزارت امور خارجه عربستان ارجاع می دهم.“
آمریکا و کانادا متحدان هم پیمان در ناتو هستند، در حالی که آمریکا و عربستان از نظر فنی متحد هستند و متحدان هم پیمان نیستند. رویترز سه شنبه گزارش داد با توجه به واکنش نسبتاً سرد آمریکا، کانادا از انگلیس و امارات عربی متحده خواسته است به حل این مناقشه کمک کنند.
زیگمار گابریل،وزیر خارجه سابق آلمان با تاکید بر رفتار ریاض و اعمال فشارهای آن علیه کشورهای اروپایی در زمینه حقوق بشر، گفت وقتی پای حقوق بشر به میان می آید، باج و حق سکوت معنایی ندارد.
به گزارش شبکه تلویزیونی الجزیره، زیگمار گابریل وزیر خارجه سابق آلمان در خصوص بحران عربستان و کانادا در پی اعلام خواسته اتاوا مبنی بر آزادی بازداشت شدگان اندیشه در عربستان گفت.
وی افزود با توجه به وظیفه کشورهای دمکرات، موضع وزارت خارجه کانادا به منزله مداخله در امور داخلی عربستان نیست.
گابریل گفت وی به علت مواضع خود درباره نحوه استعفای سعد الحریری نخست وزیر لبنان، در معرض اعمال فشارهای سعودی قرار گرفت و این موضوع، به خروج سفیر سعودی از آلمان و تلاش برای تاثیرگذاری بر سرمایه گذاری های آلمان در عربستان منجر شد.
مصر هم طرف سعودی‌ را گرفت
مصر اعلام کرد، در جریان مناقشه به وجود آمده میان عربستان و کانادا از ریاض حمایت می‌کند و مخالف مداخله عوامل خارجی در امور داخلی این کشور عرب است.
به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری رویترز، دستگاه دیپلماسی مصر نسبت به بحران موجود در روابط عربستان و کانادا ابراز نگرانی کرده است. وزارت امور خارجه مصر این بحران را ناشی از «تمایلی منفی از سوی برخی جناح‌های بین‌المللی برای مداخله در امور داخلی کشورهای منطقه» عنوان داشت.
دستگاه دیپلماسی مصر در صفحه فیس‌بوک خود اعلام کرده که با عربستان هم‌پیمان است و در جریان این بحران از مواضع سعودی‌ها حمایت می‌کند.
از سوی دیگر، خبرگزاری رویترز به نقل از منابع مطلع گزارش داد، به دنبال تصمیم عربستان برای تعلق روابط تجاری و نخریدن گندم و جو از کانادا، اوتاوا به دنبال آن است که از امارات و انگلیس بخواهد برای کاهش تنش با ریاض واسطه شوند.

جاستین ترودو و وزیر خارجه
یک منبع به رویترز گفته است، دولت لیبرال جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا به دنبال آن است که از امارات برای کاهش تنش‌ها درخواست کمک کند.
این منبع افزود: کلید اصلی همکاری با دوستان و متحدان در منطقه است تا به کاهش تنش کمک کنند و این می‌تواند خیلی سریع انجام شود.
یک منبع دیگر نیز گفته است احتمالا کانادا از انگلیس در این زمینه درخواست کمک کند. دولت انگلیس پیش‌تر خواستار خویشتن‌داری کانادا و عربستان شد.
این در حالی است که تاکنون آمریکا حاضر نشده است میان عربستان و کانادا میانجیگری کند.
پیش‌تر دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس پیشتر به نام این شورا حمایت کامل خود را از موضع عربستان در مقابل کانادا اعلام و تصمیم ریاض در اخراج سفیر کانادا را تایید کرده بود. با این حال، یک منبع مسئول در وزارت خارجه قطر اعلام کرد، اظهارات دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس درباره بحران کنونی میان عربستان و کانادا، بیانگر موضع دوحه نیست.
همچنین محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در همین زمینه تصریح کرد: مردم و رهبری فلسطین در کنار برادران خود در عربستان سعودی ایستاده‌اند.
در همین حال کابینه عربستان اعلام کرد که ریاض مواضع منفی دولت کانادا در قبال فعالان جامعه مدنی را که فاقد هرگونه اطلاعات صحیح است، رد می‌کند. کابینه این کشور روز سه‌شنبه ادعا کرد: موضع منفی و عجیب دولت کانادا بر مبنای اطلاعات درست نیست.
کابینه عربستان بر لزوم پایبندی به اصول و عرف‌های بین‌المللی که مبتنی بر احترام به حاکمیت تمامی کشورها و عدم مداخله در امور داخلی کشورهاست، تاکید کرد.

مراوده با "شیطان"
لورنس ویلکرسون، رئیس دفتر سابق کالین پاول، وزیر امور خارجه اسبق آمریکا تاکید کرد، عربستان سعودی بزرگترین حامی تروریسم در جهان است و رئیس‌جمهور کنونی آمریکا به دنبال همکاری با ریاض در حقیقت با شیطان مراوده دارد.
به گزارش ایسنا، لورنس ویلکرسون در مصاحبه با وب‌سایت هیل گفت: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا ظاهرا تصمیم گرفته تا با شیطان مراوده داشته باشد.
ویلکرسون در ادامه افزود: ایمن الظواهری، رهبر القاعده احتمالا در آنجا و یا نزدیکی آن به سرمی‌برد. سعودی‌ها به شبه‌نظامیان القاعده کمک می‌کنند و با ارسال تسلیحات به آنها به بقای آنها کمک می‌کنند و هزینه‌های آنها را نیز تقبل می‌کنند. هر زمان که القاعده علیه حوثی‌ها به عربستان کمک کند، به عنوان پاداش تسلیحات سعودی را دریافت می‌کند.
این مقام افزود: به یاد داشته باشید ۱۵ تن از هواپیماربایان حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ میلادی سعودی بودند. اسامه بن‌لادن، مغز متفکر حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر یکی از مقاطعه‌کاران سعودی بود. در نتیجه ما در حال حاضر علیه یک شیطان کوچکتر با بزرگترین شیطان متحد شده‌ایم. عربستان بزرگترین حامی تروریسم در جهان محسوب می‌شود.
پاول، رئیس سابق ویلکرسون به عنوان رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی به نظارت بر مشارکت آمریکا در جریان جنگ خلیج‌فارس کمک کرد؛ جنگی که در جریان آن آمریکا و عربستان بخشی از یک ائتلاف نظامی بودند.
دولت ترامپ وارد معاملات تسلیحاتی با عربستان شده و برای مداخله در جنگ داخلی یمن با این کشور متحد شده‌ است.
این اظهارات ویلکرسون پس از آن مطرح شد که خبرگزاری آسوشیتدپرس روز دوشنبه گزارش داد ائتلاف نظامی عربستان سعودی در یمن که تحت حمایت آمریکا قرار دارد به شبه نظامیان القاعده در این منطقه پول داده تا مناطق جنگی مهم را ترک کند و این مبالغ از سازمان تروریستی حمایت می‌کند که همچنان اعضا و نیروهای خود را در این منطقه حفظ کرده است.

آیا آمریکا در روابطش با سعودی‌ها بازنگری می‌کند؟
آمریکا در حال حاضر در حال تحکیم روابط خود با هم‌پیمانانش است بنابراین آیا بحران شکل گرفته میان عربستان و کانادا باعث شتاب آمریکا در افزایش تلاش‌هایش برای تحکیم دوباره روابط خود با عربستان و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس می‌شود؟
روزنامه فرامنطقه‌ای القدس العربی گزارش داد: همزمان با افزایش بحران‌ اقتصادی در جهان بحران سیاسی نیز حتی میان نزدیکترین هم‌پیمانان بالا گرفته است، طوری که نزدیکترین هم‌پیمانان را به دشمن هم تبدیل کرده است.
در میان این درگیری‌ها، جنگ تجاری آمریکا با تمام جهان، برخورد بی‌سابقه بین ترامپ و اروپا و اعمال تحریم‌های واشنگتن علیه ترکیه باعث مطرح شدن این سوال منطقی می‌شود که پس چه زمانی نوبت عربستان و دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس می‌شود و این امر چرا تاکنون رخ نداده است؟
اخراج سفیر کانادا از ریاض نشان دهنده تجسم واقعی عمق اختلاف و تفاوت‌ها بین غرب و کشورهای حوزه خلیج فارس است بلکه اولین جرقه است که می‌تواند باعث درگیری آمریکا و عربستان شود.
در نظر عامه مردم آمریکا عربستان یک کشور گمراه و سنتی است، کشوری که در آن با زنان به مانند برده رفتار می‌کند و هیچ‌گونه آزادی سیاسی در آن وجود ندارد و نیمی از مردم آن تروریست هستند. حقیقت این است که عربستان یک وجهه بسیار منفی نزد مردم جهان غرب دارد و این چهره واقعی عربستان از نظر عامه مردم جهان غرب است. این درحالی است که طبقه نخبه آمریکا چه در گذشته و چه در سال‌های اخیر به این نظر عامه مردم در مقابل معامله نفت، تسلیحات، امنیت اسرائیل و مقابله با ایران و شوروی بی‌توجه‌ بوده‌اند. با این حال آمریکا تلاش کرد تا اعراب را اصلاح کند و در همین راستا، باراک اوباما یک بار پیشنهاد صدور تغییرات آمریکا را در چارچوب پروژه "خاورمیانه بزرگ" داد و بهار عربی نیز به دور از مشارکت آمریکا نبود.
امروزه آمریکا به بزرگترین تولید کننده نفت تبدیل شده و رقیب کشورهای حوزه خلیج فارس در این زمینه است. همزمان با این رشد آمریکا درآمدهای این کشورها در حال کاهش است و این امر ضروری شده که این کشورها مشکلات داخلی خود را حل و فصل کند.
در مقابل اسرائیل به هر آنچه می‌خواسته دست یافته و مواضع کشورهای عرب در زمینه حل و فصل بحران خاورمیانه ارزش خود را برای آمریکا و اسرائیل از دست داده است و آمریکا در حال حاضر ایجاد روابط اسرائیلی-عربی را امری حتمی می‌داند و بر این عقیده است که این روابط نیاز به هیچ‌گونه تلاش و اقدامی اضافی ندارند.
با وجود اینکه روسیه به یک رقیب برای آمریکا تبدیل شده، اما نمی‌تواند و تلاش هم نمی‌کند که به خاطر خاورمیانه با آمریکا سرشاخ شود. اما ایران مشکلی حیاتی برای آمریکاست و کشورهای عرب زبان حوزه خلیج فارس بدون اینکه آمریکا از آن‌ها بخواهد هر کاری می‌کنند تا ایران را تضعیف کنند و این فراتر از خواسته آمریکا از آن‌هاست چراکه با این کار به جای اینکه آمریکا حمایت خود را برای تضعیف ایران به کار بگیرد، این کشورها حمایت آمریکا را به این منظور می‌خرند.
به هر حال، منافع آمریکا از عربستان و سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به سرعت در حال کاهش هستند. این درحالی است که در حال حاضر سیطره راست‌گراهای غربی گسترش یافته؛ موضوعی که با عقاید عرب‌ها و مسلمانان در تضاد است. همزمان با این مساله سیاستمداران آمریکایی باید خود را با رای عمومی آمریکا تطبیق دهند.
همزمان با این مساله تناقض در مواضع اقتصادی نیز درحال افزایش است. بنابراین اگر آمریکا قادر به بازنگری روابط استراتژیک خود با اتحادیه اروپا یا ترکیه باشد، قطعا بازنگری در روابط این کشور با عربستان دیگر برای آمریکا تابو نخواهد بود.
آنها (عربستانی‌ها) همچنین باید بدانند که اگر آمریکا یک روز تصمیم جدی به اعمال ارزش‌های آمریکایی در داخل عربستان بگیرد، ممکن است ریاض با همان سرنوشت کشورهای بهار عربی مواجه شود. این درحالی است که عربستان نمی‌تواند با آمریکا مخالفت کند، به ویژه که این اقدام در حضور یک رئیس جمهوری سرسخت و انتقام جو وحشتناک به نظر می‌رسد. لذا عربستان برای این منظور کانادا را انتخاب کرد.
با این حال اینگونه به نظر نمی‌رسد که عربستان بخواهد اقدامات مشابهی را علیه آمریکا در نظر بگیرد و در حال حاضر ریاض منتظر پاسخ طرف حقیقی است که این پیام را برایش فرستاده است.

کانادا تا کجا هزینه خواهد داد؟
در همین حال خبرگزاری فرانسه در تحلیلی درباره بحران اخیر میان کانادا و عربستان نوشت: تصمیم دولت کانادا برای قرار دادن حقوق بشر به عنوان محور نخست سیاست خارجه‌اش می‌تواند ضرری چند میلیارد دلاری را برای تجارت این کشور با عربستان در پی‌داشته باشد اما در درازمدت این می‌تواند به نفع کانادا تمام شود.
ایسنا به نقل از خبرگزاری فرانسه نوشت:  از روز دوشنبه که ریاض خبر از اخراج سفیر کانادا از خاک خود و قطع روابط تجاری و دیپلماتیک دو کشور به دلیل انتقادهای حقوق بشری اوتاوا از بازداشت فعالان عربستانی داده، چندین مقام ارشد شعار جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا از زمان رسیدنش به این سمت در سال 2015 را برجسته‌ کرده‌اند: "هیچگونه مصالحه‌ای بر سر اصول مترقی کانادا صورت نخواهد گرفت".
بیل مورنو، وزیر دارایی کانادا روز سه‌شنبه گفت: ما می‌خواهیم با ارزش‌هایمان رهبری کنیم. این مهم است که ما ارزش‌های کانادا را در سراسر جهان برجسته کنیم و ما همچنان صراحتا خواهیم گفت که به اعتقاد ما چه راه‌هایی برای تعامل با شهروندان مناسب است.
در سال 2017 میزان صادرات کانادا به عربستان 1.4 میلیارد دلار کانادا بود. اولین چیزی که از قطع روابط تجاری دو طرف تحت تاثیر قرار می‌گیرد فروش نفربرهای زرهی سبک به عربستان به ارزش 15 میلیارد دلار کانادا است.
کریستیا فریلاند، وزیر امور خارجه کانادا روز دوشنبه گفت، مشتاق به شنیدن خبری از سوی عربستان درباره آینده این توافق است.
با این حال به گفته بسما مومنی، استاد دانشگاه واترلو اگرچه این وضعیت توافق‌های تجاری با کانادا را تحت تاثیر قرار می‌دهد ولی رویکرد دیپلماتیک حقوق بشر محور می‌تواند در درازمدت مزایایی‌ را برای کانادا در پی‌داشته باشد.
او گفت: رهبران تجاری اعراب هنگامی که قراردادی با کانادا امضا کنند دیگر از تجربه خود می‌دانند یا از یکی از نزدیکانشان خواهند شنید که کانادا جامعه‌ای چند فرهنگی است که به حقوق بشر احترام می‌گذارد.
وی افزود: به جای همه قراردادهایی که به خاطر این سیاست حقوق بشری با دولت‌های خودکامه از دست خواهیم داد مجموعه‌ای از قراردادهای دیگر را به خاطر احترام حقوق بشر به دست می‌آوریم.
اما تحلیلگران دیگری این سوال را می‌پرسند که کانادا از این برخورد با عربستان اصلا چه چیزی به دست می‌آورند.
امیر عطاران،‌ استاد دانشگاه اوتاوا گفت: این هیچ ارتباطی به حقوق بشر نداشته و یک بهانه کم ارزش است. می‌دانید که مسائل ژئوپولیتیک در میان است.
دیوید چترسون، سفیر سابق کانادا در عربستان نیز گفت: آیا هدف ما چیزی به جز بهتر کردن شرایط برای آقای بداوی نبود؟ اگر این بوده که ما شکست خوردیم. آیا به دنبال تاثیرگذاری بر مسیر کلی حقوق بشر عربستان بودیم؟ من فکر نمی‌کنم این را هم به دست آورده باشیم. آیا ما به دنبال پیشبرد منافع کانادا بودیم؟ خیر، ‌در این هم شکست کامل خوردیم.