استقبال از نمایش فیلم های کوتاه/ این تلخی «سیاهی» نیست

به گزارش خبرنگار مهر، عصر دیروز چهارشنبه ۲۰ تیرماه بسته فیلم های کوتاه شامل «حیوان» ساخته برادران ارک، «وقت ناهار» ساخته علیرضا قاسمی، «شب تولد» ساخته امید شمس، «هنوز نه» ساخته آرین وزیردفتری و «روتوش» ساخته کاوه مظاهری در خبرگزاری مهر به نمایش در آمد و با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی از علاقمندان به فیلم کوتاه و این آثار که تاکنون افتخارات داخلی و خارجی زیادی کسب کرده اند در سالن حضور یافته بودند پس از نمایش فیلم ها جلسه پرسش و پاسخی با عوامل برگزار شد.

در ابتدای مراسم هادی علی پناه کارشناس و منتقد فیلم کوتاه با توضیح درباره این آثار به معرفی عوامل فیلم ها پرداخت و گفت که بهرام و بهمن ارک کارگردانان «حیوان» به دلیل اینکه در تهران نبودند در مراسم حضور نیافته اند. وی همچنین به حضور خورشید چراغی پور بازیگر فیلم «وقت ناهار» اشاره کرد.

اولین سوال را مخاطبی پرسید که به نظرش از بین این فیلم ها فقط «حیوان» و «شب تولد» فیلم کوتاه بودند. او از دست اندرکاران دیگر فیلم ها پرسید که آیا ایده این فیلمنامه ها را برای اثر بلند نوشته بودند؟

کاوه مظاهری در پاسخ گفت: ایده من کاملا برای یک فیلم کوتاه بود و فکر می کنم «روتوش» یک فیلم کوتاه است. همچنین فیلم های ما ادبیات فیلم کوتاه را دارند و شما در این آثار احساس نمی کنید با شخصیت هایی رو به رو هستید که اگر چیزی به آنها اضافه کنید می توانید به یک فیلم بلند برسید.

علیرضا قاسمی هم تاکید کرد هم درباره فیلم خودش هم دیگر آثار مطمئن است که اینها ایده فیلم های بلند نبوده که بعدا به فیلم کوتاه تبدیل شده باشند و فیلم های این پکیج همگی فاکتورهای فیلم کوتاه را دارند.

مظاهری به صحبت های اولیه خود اینگونه اضافه کرد: ایده «روتوش» مال همان ۲۰ دقیقه بود و اگر حتی یک دقیقه به آن اضافه می شد دیگر فیلم خوبی نمی شد.

قاسمی افزود: یک تهیه کننده از من و امید شمس خواست که «وقت ناهار» را بلند بسازیم ولی قبول نکردیم. البته من برای ساخت تنها ۱۳ تا ۱۴ میلیون داشتم که مساله اقتصادی در شکل این فیلم تاثیر داشته است.

امید شمس هم در پاسخ به همین پرسش توضیح داد: من شخصیت هایم را در موقعیت قرار می دهم و بر اساس این کنش ها داستان را جلو می برم و داستان و موقعیت ها و کنش های شخصیت آن که دیدید در قالب این تایم فیلم می گنجید.

آرین وزیردفتری در ادامه نشست تاکید کرد: من به تفکیک فیلم کوتاه و بلند اعتقاد ندارم و معتقدم میزان تمرکز روی ایده اصلی است که فیلم را سرپا نگه می دارد. ولی آنچه مسلم است اینکه فیلمنامه های ما برای مدیوم کوتاه بود. «هنوز نه» از یک سر خانه شروع و تا برسد به سر دیگر خانه تمام می شود پس حتما یک فیلم کوتاه است.

کاوه مظاهری با اشاره به اینکه از اساس با مقایسه کردن فیلم های این پکیج مخالف است، درباره ایده «روتوش» توضیح داد: سال ها قبل در فیبسوک فیلمی دیدم که در آن پسری هنگام برداشتن وزنه از خودش فیلم گرفته بود و این فیلم لحظه ای را که او نتوانسته بود وزنه را بالا ببرد نشان می داد. این ایده اولیه در ذهن من بود و در طول یک سال و نیم به فیلمنامه تبدیل شد.

وی افزود: از ابتدا مطمئن بودم که مرد نباید سوژه اصلی فیلم باشد و به همین ترتیب قصه زن به فیلمنامه اضافه شد و او محور قرار گرفت.

نکته یکی از حاضران این بود که «روتوش» و برخی موقعیت های آن تحت تاثیر سینمای اصغر فرهادی است. مظاهری گفت: شاید به نظر شما شباهت هایی وجود داشته باشد ولی من تحت تاثیر فیلم های فرهادی نبوده ام که اگر بودم حتما می گفتم. من ترجیح داده ام در زمینه راهکار و روش های پخش فیلم و حضورهای خارجی از آقای فرهادی الگو بگیرم.

همچنین از آرین وزیردفتری درباره تکنیک استفاده شده در فیلمش سوال شد که آیا هنگام دکوپاژ به آن رسید و یا از ابتدا در ذهنش بود. این کارگردان و نویسنده گفت: از همان ابتدای شکل گیری ایده به تکنیک اجرا هم فکر کرده بودم و اینگونه نبود که بشود زمان دکوپاژ به این شکل اجرا رسید.

سوال دیگر این بود که آیا فیلم را با ۲ دوربین ضبط کرده است؟ که وزیردفتری توضیح داد: بله فیلم با ۲ دوربین و همزمان ضبط شده است زیرا در غیر این صورت صحنه ها با هم سینک نمی ماند.

به گفته وی، این مدل فیلمبرداری سختی های زیادی داشت.

در ادامه نشست از خورشید چراغی پور درباره چگونگی حضورش در فیلم «وقت ناهار» پرسیده شد که او گفت: این اولین تجربه بازیگری من بود که اتفاقا تجربه ای جدی و سخت بود. من جزو عوامل فیلم بودم و ابتدا قرار نبود نقشی بازی کنم ولی چون از افراد زیادی تست گرفته و به نتیجه نرسیده بودیم به آقای قاسمی گفتم از من تست بگیر که درنهایت پس از ۲ ماه تمرین وارد فیلمبرداری شدیم.

وی افزود: من تا حالا به سردخانه نرفته بودم و گریم سخت فیلم هم کار را دشوار می کرد و حتی برای رسیدن به این شخصیت ۷ کیلو لاغر کردم ولی آخرش همه این سختی ها برایم شیرین شد چون از پس این کار سخت برآمده بودم.

قاسمی با اشاره به سابقه همکاری خود با چراغی پور گفت: خورشید چراغی پور در فیلم «فرکانس» طراح صحنه بود و از آنجا با هم همکار شدیم.

این کارگردان افزود: آنچه درباره شخصیت دختر برایم مهم بود پیشینه این شخصیت بود که روی آن خیلی کار کردم تا مثلا صحنه ای مانند سردخانه که خشونت زیادی دارد با مساله مهر مادر و دختری ترکیب درستی درآید.

یکی از حاضران در سالن از قاسمی پرسید که چرا صحنه سردخانه انقدر طولانی بود و باعث اذیت شدن بیننده شد. وی توضیح داد: صحنه هایی که گرفته بودیم طولانی تر از این بود و در تدوین کوتاهش کردیم و البته همان موقع دوستانی به من گفتند باز هم این صحنه طولانی است ولی آن موقع قبول نکردم ولی حالا که فیلم را با مخاطب می بینم و می فهمم که او را عصبی می کند فکر می کنم می شود ۳۰ ثانیه از این بخش کم کرد.

شکل گیری ایده «وقت ناهار»، هزینه تولید فیلم ها، انتخاب بازیگران «شب تولد» و تلخی هر پنج فیلم و وابستگی این نگاه به مشکلات جامعه از دیگر بحث هایی بود که در این بخش نشست مطرح شد.

در بخش دیگر نشست از امید شمس درباره اشتباه بودن جایگیری منبع نور در صحنه ای «شب تولد» پرسید شد که وی گفت: ما آن پلان را گرفته بودیم ولی قصد نداشتیم در فیلم استفاده کنیم به همین دلیل نه من و نه فیلمبردار به مساله نور توجه نداشتیم ولی تدوینگر تصمیم گرفت آن صحنه را استفاده کنم پس این ایراد در آن دیده می شود. 

مساله خشونت که در همه فیلم ها به نوعی سوژه محسوب می شود و لزوم تحلیل این موضوع از سوی رسانه ها و صرفا متمرکز نشدن روی تکنیک فیلم ها در مقوله نقد، پیشنهاد مطالعه مجلات جامعه شناسی توسط فیلمسازان جوان، تفاوت فیلمسازی در نسلی که دهه ۳۰ و ۴۰ جوانی کرده و فیلمسازانی که جوانی خود را در دهه ۷۰ و ۸۰ گذرانده اند، دلیل انتخاب نام فیلم ها و ... بخش پایانی این نشست چندساعته را به خود اختصاص داد.

این فیلمسازان معتقد بودند که اگر فیلم هایشان تلخ است بازتابی از مسایل جامعه و جهان زیستی آنها به عنوان یک نسل است و اینگونه نبوده که آنها بخواهند موضوعی را تلخ تر از آنچه هست تصویر کنند. دلیل انتخاب چنین سوژه هایی هم مواجهه بیشتر آنها با چنین حال و هوایی در زندگی روزمره و جامعه بوده است.

همچنین هادی علی پناه اشاره کرد که این تفسیر از سوی پخش کنندگان و خریداران خارجی نیز وجود دارد و آنها با تاکید بر اینکه فیلم کوتاه ایران بسیار جدی و هنرمندانه است ولی این تلخی در آن مشهود است؛ مساله ای که در سینمای دیگر کشورها شاید کمتر دیده شود و به جای آن آنها از تنوع ژانر و تکنیک بهره می برند.