حق‌مداری، عامل توجه ائمه(ع) به شاعران بود

به گزارش خبرگزاری مهر،‌ در سومین روز از نخستین اردوی دوره هفتم شعر جوان انقلاب اسلامی، حجت‌الاسلام حامد کاشانی، استاد دانشگاه امام صادق(ع)، پیرامون وجوه ادبی و رسانه‌ای سیرۀ حضرت زهرا(س) با شاعران حاضر سخن گفت.

وی ضمن اشاره به جایگاه شعر در سال‌های آغازین تاریخ اسلام و مقایسه آن با رسانه‌های امروزی، به پیشینۀ برخی شاعران برجستۀ عرب اشاره و توضیح داد: مشهورترین شعرای سال‌های آغاز اسلام که مداح اهل بیت(ع) بوده‌اند، گاه اصلا سابقۀ اخلاقی خوبی نداشته‌اند. اما به دلیل وجود ویژگی حق‌مداری در این شاعران مورد توجه ائمه واقع شدند.

این استاد حوزۀ علمیه با اشاره به نقش شعر در تاثیرگذار بودن برخی متون دینی توضیح داد: بسیاری مطالب را نمی‌توان به زبان عادی بیان کرد. خود امیرالمومنین(ع) هر جا بحث داغ مناظره‌ای در خطبه‌هایشان وجود دارد، یک بیت شعر می‌آورند. چون می‌دانند شعر در اقناع مخاطب اثر دارد. لذا توجه اهل بیت(ع) به شاعران بسیار بوده است و نسبت با آنان با تساهل برخورد می‌کردند. چون شاعر می‌توانسته در جبهه حق بایستد و جبهه باطل را تخریب کند.

حجت‌الاسلام کاشانی در بخشی دیگری از سخنان خود در خصوص محتوای زیارت ناحیۀ مقدسه منسوب به امام هادی(ع) توضیح داد: در این زیارت امام هادی(ع) اسامی اصحاب سیدالشهدا(ع) را ذکر نموده و درباره برخی از آن‌ها جملاتی فرموده‌اند. از میان آن‌ها تنها به یک نفر نفرموده‌اند «شکرالله سیفک»، (یعنی خدا از شمشیرت راضی باشد)، بلکه فرموده‌اند «شکرالله قولک». فردی که مورد خطاب ایشان است محمد بن بشیر انصاری‌ست. چراکه جملۀ این فرد به سبب دلگرمی که در سپاه امام حسین(ع) ایجاد کرده بسیار مهم است و فضای روانی جنگ را تغییر داده است.ماجرا این است که پسر محمد بن بشیر در بلاد کفر اسیر می‌شود اما او برای آزادی او و پرداخت فدیه‌اش کربلا را ترک نمی‌کند. امام حسین(ع) به او می‌فرماید برو و پسرت را آزاد کن. او می‌گوید گرگ‌های بیابان مرا زنده‌زنده بخورند اگر شما را رها کنم. حضرت می‌فرماید پس من هزار سکه به تو می‌دهم تا برادرت را بفرستی تا فرزندت را آزاد کند. این جمله به قدر وسع خود حق را از غربت بیرون می‌آورد و این نشان‌دهندۀ کارکرد بالای ادبیات است.

حجت‌الاسلام حامد کاشانی با اشاره به محتوای یکی از مناجات‌های امام سجاد(ع) به منزه بودن خداوند از تعاریف بشری اشاره کرد و یادآور شد: ممکن است با خود فکر کنیم توانسته‌ایم خدا را معرفی کنیم و اینجاست که باید سبحانک بگوییم. چراکه معارف الهی انقدر کوچک نیست که ما گمان کنیم توانسته‌ایم حق مطلب را ادا کنیم. بنابراین اگر شاعری مدح و وصف امیرالمومنین را گفت نظر کرم حضرت است و به این معنا نیست که توانسته حق مدح علی(ع) را ادا کند.

وی در خصوص رسالت و وظیفۀ حضرت زهرا(س) در دفاع از حق امیرالمومنین(ع) توضیح داد: ایشان با چنین عظمتی تمام تلاشش را می‌کند تا شخصیت خود را خرج امیرالمومنین کند. اگر هر فردی به غیر از حضرت زهرا(س) می‌خواست از امیرالمومنین دفاع کند اعلان یک دعوای نظامی محسوب ‌می‌شد و حاکمیت با آن فرد می‌جنگید.

حجت‌الاسلام کاشانی علت زیارت حضرت زهرا(س) از مزار حضرت حمزه(ع) را یک واکنش دادخواهانه دانست و اظهار داشت: از خانۀ حضرت زهرا(س) تا مزار رسول خدا راهی نبود اما تا مزار حضرت حمزه(ع) فاصلۀ زیادی بود و حضرت زهرا(س) با حال بیمار خود به سختی بر مزار حضرت حمزه(ع) حاضر می‌شد و میفرمود من برای درد خودم به اینجا نیامدم. پیغمبر از دنیا رفت و حق آن وصی خورده شد. درواقع او می‌خواست اگر کسی در آن زمان غیرت دفاع از حق را دارد با کلام او به خود بیاید. شاعر نیز می‌گردد تا ببیند کجا می‌تواند بر عواطف مردم تاثیر بگذارد تا به یک حق فراموش شده واکنش نشان دهند.