ضرورت آموزش "علم جانورشناسی" و "اهمیت تنوع زیستی" از دوران کودکی

دکتر احمد محمودی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، تاکید کرد: در کشور ما جانورشناسی این‌گونه تعریف شده است که جانورشناسان جانوران را از طبیعت جمع‌آوری می‌کنند و آن‌ها را در یکسری قفسه قرار می‌دهند و در نهایت نیز یک نام برای آن‌ها انتخاب می‌کنند، در حالی که  علم جانورشناسی بسیار پایه‌ای و کاربردی‌تر از چیزی است که مردم تصور می‌کنند.

وی اضافه کرد: البته این مساله، یک مشکل ریشه‌ای است، بنابراین آشنایی با علم جانورشناسی، اهمیت تنوع زیستی و حیات وحش باید از دوران کودکی به افراد آموزش داده شود.

این متخصص زیست جانوری با اشاره به اینکه کمر رشته‌های علوم پایه بدون حمایت مسئولان می‌شکند، اظهار کرد: با وجود این‌که رشته‌های علوم پایه بسیار حیاتی هستند، اما توجه ویژه‌ای از سوی دولت و مسئولان نسبت به آن‌ها وجود ندارد و در چنین شرایطی نمی‌توان در این رشته‌ها اشتغال ایجاد کرد.

محمودی تصریح کرد: ما سازمانی نداریم که ارتباط بخش علوم پایه و کاربردی را در رشته‌هایی نظیر بهداشت و کشاورزی برقرار کند؛ هرکسی در این رشته‌ها راه خود را پیش گرفته و متاسفانه هیچ همکاری بین آن‌ها وجود ندارد. از سوی دیگر نیز متاسفانه هنوز جانورشناسی برای ما تعریف نشده است. 

وی در خصوص اهمیت رشته‌ زیست شناسی و بیوسیستماتیک جانوری بیان کرد: یکی از مزیت‌های این رشته‌ها، منافع اقتصادی و بهداشتی‌ در حوزه سلامت جامعه است. زمانی که مخزن یک بیماری و عامل آن شناسایی نمی‌شود، طبیعتا نمی‌دانیم که چقدر برای حل مشکل باید هزینه کرد و یا کدام حیوان باعث مشکل شده است؛ بنابراین به همه آن‌ها مظنون‌ می‌شویم. 

عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران ادامه داد: به عنوان مثال می‌توان از اتفاقی که در غرب ایران رخ داد، یاد کرد. زمانی که طاعون به این بخش حمله کرد به یک جانورشناس زبده نیاز بود تا مسئولان متوجه شوند کدام یک از جوندگان مخزن بیماری هستند. پس از مدتی اعلام شد که یک جانور خاص عامل این بیماری بوده است. آن جانورشناس علت بیماری را مشخص کرد و سپس متخصصان توانستند مانع مرگ و میر بیشتر شوند.

محمودی بیان کرد: جانوران زیادی در محدوده‌های شهری و فاضلاب‌ها وجود دارند که می‌توانند باعث بیماری شوند، اما کشتار آن‌ها راه درستی نیست و ما پیش از اینکه بخواهیم این حیوانات را از بین ببریم یا حتی عقیم کنیم، می‌توانیم از مشکلاتی که ممکن است آن‌ها به وجود آورند، پیشگیری کنیم.

وی ادامه داد: با سرمایه‌گذاری در بخش پیشگیری می‌توان هزینه‌های اقتصادی و انسانی درمان را کاهش داد، چراکه درمان موقت است؛ اما پیشگیری دائمی است.

این جانورشناس گفت: طیف وسیعی از بیماری‌ها به گونه‌ای هستند که نمی‌توان آن‌ها را ریشه‌کن کرد. برخی از بیماری‌ها وقتی وارد یک محدوده می‌شوند، بومی آن‌ منطقه می‌شوند. برای مثال زمانی‌که طاعون از طریق یک جانور منتشر می‌شود، خود آن جانور نیز نابود می‌شود؛ اما باکتری باقی می‌ماند، زیرا این باکتری در طبیعت چرخش می‌کند و انسان میزبان تصادفی این بیماری است. بسیاری از بیماری‌های نیز چنین شرایط مشابهی دارند و تنها وقتی باکتری‌ها، وارد فضای انسانی می‌شوند، ما دچار مشکل می‌شویم.

محمودی گفت: شناسایی جوندگان دارای اهمیت ویژه‌ای است، اینکه بدانیم چه‌گونه جانوری و چه نوع بیماری در کجای ایران وجود دارد، باعث می‌شود بتوانیم برای هرمنطقه پیشگیری و درمان مخصوص به خود را تعبیه کنیم و برای مشکلات احتمالی آماده‌تر باشیم.

وی خاطرنشان کرد: تاکنون در ایران حدود 90 گونه جونده شناسایی شده و علاوه بر آن تعداد کثیری گونه‌ معرفی نشده نیز وجود دارد؛ یعنی نامی برای آن‌ها انتخاب نشده است. ما متاسفانه هنوز بسیاری از گونه‌ها را نمی‌شناسیم و هنوز دقیق نمی‌دانیم چه گونه‌هایی در ایران وجود دارد.

عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران بیانکرد: با توجه به اینکه استان خراسان رضوی در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد، گونه‌های جانوری چرنده‌ آن نیز به تبع اقلیم با مناطق شمالی کشور متفاوت است. 

محمودی یادآور شد: مساله اصلی‌ که در استان خراسان بزرگ وجود دارد، بیماری سالک است. همچنین برخی جوندگان نیز در این مناطق وجود دارند که مخازن بیماری‌های بسیار خطرناکی محسوب می‌شوند.

انتهای پیام