سوغات شرقی؛ تاکتیک جدید روحانی چه دستاوردهایی برای ایران دارد؟

به گزارش خبرآنلاین، حجت الاسلام حسن روحانی به دعوت رسمی"شی جین پینگ" رئیس جمهوری چین برای شرکت در هجدمین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، صبح جمعه 18 خرداد عازم چین شد. هیأتی عالی رتبه متشکل از محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور، بیژن نامدارزنگنه وزیر نفت، مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد، محمد نهاوندیان معاون اقتصادی رئیس‌جمهور و ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی رئیس جمهور را در این سفر همراهی کردند.

محل برگزاری این اجلاس شهر 'چینگ دایو' استان شاندونگ در شرق چین بود و سران 8 کشورهای شرکت‌کننده 19 و 20 خرداد درباره مسایل امنیتی و مسئله مبارزه با تروریسم، افراط گرایی و انشعاب طلبی به طور مشروح رایزنی و تبادل نظر کردند.

هم اکنون قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان و هند عضو رسمی و جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، مغولستان و بلاروس نیز اعضای ناظر سازمان شانگهای هستند.

این سازمان با جمعیت سه میلیارد نفری و پهنه سرزمینی به 35 میلیون و 972 هزار کیلومتر مربع به یکی از بزرگ ترین قدرت های منطقه ای جهان تبدیل شده است و اعضا منافع دو جانبه و چندجانبه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با هم دارند.

حسن روحانی همان طور که در فرودگاه مهرآباد پیش از آغاز سفر رسمی سه روزه به چین اعلام کرد (اینجا)، ضمن سخنرانی در اجلاس سازمان شانگهای، در حاشیه این اجلاس با روسای 7 کشور پاکستان، روسیه، افغانستان، بلاروس، مغولستان، هندوستان و چین جمهوری اسلامی ایران دیدارهای دوجانبه داشت.

ایران در طول 40 سال گذشته در مبارزه با افراطی‌گری و تروریسم و مقابله با یکجانبه گرایی آمریکا تجربیات بسیار ذی‌قیمتی دارد و این تجربیات را در اجلاس سازمان شانگهای با دیگر کشورهای شرکت کننده به اشتراک گذاشت تا در سایه امنیت، منطقه‌ای قوی‌تر، امن‌تر و توسعه یافته ایجاد شود.

حسن روحانی در روز شنبه 19 خرداد 4 دیدار داشت که در ملاقات با "ممنون حسین" رئیس جمهور پاکستان ضمن تأکید بر پایبندی ایران به تعهدات خود در برجام و در مقابل نقض معاهدات و مقررات بین المللی از سوی آمریکا، درباره اهمیت همکاری های اقتصادی و دفاعی تهران و اسلام آباد سخن گفت و یادآور شد: «توسعه منطقه در گرو ثبات و امنیت کامل است. تا تروریست ها فعال هستند، منطقه به اهداف توسعه ای خود نخواهد رسید، مبارزه با تروریسم نیازمند هماهنگی و همکاری تمام کشورهای منطقه است. مرزهای مشترک ایران و پاکستان باید پیوسته امن باشد» که این صحبت ها مورد تأیید و حمایت رئیس جمهور پاکستان نیز قرار گرفت.

دیدار بعدی روحانی با ولادیمیر پوتین بود که دو رئیس جمهور ضمن تأکید بر گسترش روابط دوجانبه در تمام ابعاد درباره موضوعات سواپ انرژی، دفاعی و بخش ترانزیت، سرمایه‌گذاری، امنیت، حل بحران سوریه و غیرقانونی بودن خروج آمریکا از برجام و راه های حفظ این معاهده با یکدیگر تبادل نظر کردند. (اینجا)

پس از این دیدار روحانی با اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان به گفتگو نشست که نحوه تسهیل اتصال کشورهای آسیای مرکزی به خلیج فارس از طریق توسعه بندر چابهار، اعلام آتش بس دولت کابل با طالبان و مبارزه با «داعش و تولید و قاچاق مواد مخدر» از مهمترین محورهای صحبت های آنها بود. (اینجا)

دیدار با "الکساندر لوکاشنکو" رئیس‌جمهور بلاروس آخرین برنامه روحانی در این روز بود و دو طرف بیشتر بر موضوعات ترانزیت شمال-جنوب و خروج دولت آمریکا از عمده توافقات بین‌المللی و لزوم ایستادگی جامعه جهانی در مقابل واشنگتن بیشتر تمرکز کردند. (اینجا)

هجدهمین اجلاس سران عضو سازمان همکاری شانگهای صبح یکشنبه با حضورحسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در شهر چیندائو چین آغاز شد. روحانی و دیگر سران کشورهای عضو این سازمان هنگام ورود به محل اجلاس و پس از استقبال از سوی "شی جین پینگ " رئیس‌جمهور چین، عکس یادگاری گرفتند و هر کدام دقایقی نطق کردند.

حسن روحانی در نطق خود تلاش ایالات متحده برای تحمیل سیاست های خود بر دیگران را خطری در حال گسترش توصیف کرد و گفت: تحریم‌های یکجانبه به روند تجارت مشروع بین‌المللی خدشه وارد می‌کنند. رئیس جمهور در موضوع امنیت نیز به کشورهای عضو سازمان شانگهای پیشنهاد کرد «برای منطقه‌ای امن‌تر، باثبات‌تر، توسعه‌یافته‌تر و پررونق‌تر، اشتراکات و منافع مشترک درازمدت را مبنای تعامل و دستور کار در سطح منطقه قرار دهند و در این راه ایران را شریکی مستقل و مطمئن برای گسترش همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی بدانند. او همچنین بر ایستادگی جامعه بین‌المللی در برابر سوءاستفاده ابزاری از موضوع انرژی تأکید و اضافه کرد: ایران آماده همکاری با سازمان همکاری شانگهای در زمینه مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی، جدایی‌طلبی و مواد مخدر است».

پس از پایان اجلاس، رئیس‌جمهور پیش از ترک چیندائو، 3 دیدار دیگر با سران کشورهای هندوستان، مغولستان و چین داشت.

روحانی توسعه روابط اقتصادی و مشارکت ایران در طرح‌های توسعه‌ای مغولستان را به خالتما باتولگا همتای مغولی خود پیشنهاد داد که با استقبال رئیس جمهور این کشور مواجه شد.

همچنین رئیس جمهور در دیدار با نخست وزیر هند به روابط تاریخی و تجاری دو کشور و مشارکت فعال هندوستان در طرح توسعه بندر چابهار اشاره کرد و اهمیت نقش همکاری‌های بانکی در توسعه روابط اقتصادی دو کشور را مورد تاکید قرار داد. نخست وزیر هند نیز در این دیدار از مصمم بودن کشورش در توسعه همه جانبه روابط با ایران سخن گفت.

آخرین ملاقات دیپلماتیک روحانی با "شی جین پینگ" رئیس جمهوری خلق چین انجام شد. چین شریک نخست تجاری ایران در سال های اخیر است. تجارت با پول ملی دو کشور، توسعه همکاری‌های بانکی، مشارکت در پروژه های سرمایه گذاری، همکاری‌های راهبردی در حوزه‌های «انرژی، حمل و نقل و صنعت»، تکمیل راکتور آب سنگین اراک، نقش پکن در استحکام برجام و اجرای تعهدات توسط سایر طرف ها موضوعاتی بود که روحانی در دیدار با همتای چینی راجع به آنها صحبت کرد.

رئیس‌جمهور چین نیز حضور موثر ایران را موجب تقویت نفوذ بین‌المللی سازمان همکاری شانگهای برشمرد و ضمن تأکید بر تداوم همکاری‌های دو کشور در روابط فنی و آموزشی در حوزه دفاعی و مبارزه با تروریسم و مواد مخدر، بیان کرد: پکن مصمم است همکاری‌های راهبردی با تهران را ادامه دهد. آمریکایی‌ها با روحیه یکجانبه‌گرایی و نادیده گرفتن تعهدات و مقررات در صددند نظم بین‌المللی را به دلخواه خود تغییر دهند و چین قاطعانه با خروج یکجانبه آمریکا و اعمال تحریم های جدید مخالف است. پکن بر تعهدات برجامی خود برای بهسازی راکتور اراک پایبند می ماند، ادامه می‌یابد. (اینجا)

در پایان این ملاقات و در حضور روسای جمهور ایران و چین "یادداشت تفاهم برنامه مشترک تحقیقاتی بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایران و وزارت علوم و فناوری جمهوری خلق چین"، "یادداشت تفاهم بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری خلق چین در زمینه همکاری در پیشگیری و مبارزه با تولید غیرقانونی، قاچاق و سوءمصرف مواد مخدر، داروهای روان‌گردان و پیش‌سازها، "تفاهم‌نامه فیمابین سازمان بورس و اوراق بهادر ایران و کمیسیون قانونگذاری اوراق بهادار چین برای همکاری متقابل و کمک فنی" و "یادداشت تفاهم همکاری فیمابین وزارت امور اقتصادی و دارایی جمهوری اسلامی ایران و کمیسیون ملی توسعه و اصلاحات جمهوری خلق چین بر تشکیل برنامه همکاری مشترک دو جانبه ایران - چین در چارچوب ابتکار طرح کمربند و راه" در قالب چهار سند توسعه مناسبات همکاری دوجانبه به امضاء رسید.

رئیس جمهور بامداد امروز دوشنبه سه روز حضور در چین برای شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای به تهران بازگشت. 

حضور رئیس جمهور در اجلاس سازمان شانگهای پیام روشنی به اروپایی ها بود که ایران برای همیشه منتظر تصمیم گیری آنها نمی ماند و راه های دیپلماتیک دیگری را برای همکاری های سیاسی و اقتصادی دنبال می کند. یکی از آن راه‌ها تقویت ارتباطات با شرق به ویژه چین و روسیه با حفظ منافع مشترک است. پررنگ شدن نقش تهران در پیمان شانگهای این امکان را به دولت حسن روحانی می‌دهد که برای خنثی سازی تهدیدهای اقتصادی آمریکا بسیاری از مراودات اقتصادی ایران را بازتعریف و از این طریق پیوندهای تهران را در حوزه تجارت جهانی مستحکم کند.

214214