توسعه معادن در گرو سرمایه گذاری و رفع موانع معدنکاری است

به گزارش ایلنا، توجه به بخش معدن و پتانسیل های موجود بالقوه در این بخش یکی از نقاط قابل اتکای اقتصاد کشور در نیل به اقتصاد بدون نفت می باشد. به همین منظور با مهرداد شکوهی رازی ، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران و مدیرعامل شرکت استخراج و فرآوری مواد اولیه شیشه گفت‌وگو کردیم که در ذیل می‌آید:

وضعیت استان تهران در بخش معدن چگونه است؟

تهران استانی است با وسعت کم و نسبت به وسعت آن دارای تعداد قابل توجهی معدن می باشد . مجموعا در تهران حدود 400 معدن داریم که عمده این معادن ، مصالح ساختمانی ، شن و ماسه ، سنگ لاشه و مالون و موادی است که در ارتباط با مصالح ساختمانی و ساخت و ساز است. از این تعداد حدود 200 معدن به دلیل رکود حاکم بر بازار تعطیل شده اند . از 200 معدن دیگر هم تعدادی بصورت فصلی کار می کنند و بر اساس اطلاعات و دانسته ها فقط تعداد 120 معدن بصورت مداوم فعالند . معدن فسفات جیرود که از آن فسفات ( کانی فسفر ) استخراج می شود تنها معدن زیرزمینی فعال استان تهران است . دیگر معدن زیرزمینی این استان که در حال حاضر تعطیل است معدن بسیار قدیمی منگنز در رباط کریم  ( جنوب تهران ) می باشد که این معدن می تواند با اکتشافات جدید مجددا فعال گردد . در مجموع تعداد معادن فلزی و غیر فلزی استان تهران خیلی کم است . این استان بواسطه گسترش شهرها و محل های سکونت و همچنین محدودیت های ناشی از  مناطق حفاظت شده و تحت حفاظت محیط زیست ، مساحت آزاد بالنسبه کمی دارد . بنابراین فرصت های فعالیت معدنی هم به همین نسبت محدودیت دارد ، بخصوص که منابع طبیعی نیز در موارد قابل توجهی در این مورد معارض است ، زیرا معتقدند که در آن مناطق گونه های گیاهی ممنوع القطع وجود دارد و بدین لحاظ نباید معدنکاری انجام شود . اینگونه است که استان تهران علیرغم تعدد معادن نسبت به وسعت ، در معدنکاری با موانع بسیار مواجه است .

استان تهران از نظر منابع انسانی در زمینه معادن دارای چه جایگاهی است ؟

استان تهران بدلیل پایتخت بودن بیش از سایر استانها از سرمایه های انسانی و اساتید برجسته و افراد با تجربه و ماهر برخوردار است . بطوریکه در حال حاضر بیش از 3500 نفر در سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران عضو می باشند که در رشته های مختلف مرتبط با استخراج معدن ، زمین شناسی ، ژئو فیزیک ، ژئو شیمی ، نقشه برداری و متالورژی استخراجی دارای تخصص و تجربه می باشند. می توان به جرات گفت که در این استان از رده کار ورز  تا فوق تخصص نیروی انسانی در دسترس می باشد و این نیروی انسانی می تواند زیر بنای توسعه معدن استان تهران باشد .

در زمینه تاثیر رشد بخش معدن و صنایع معدنی در اقتصاد و اشتغال باید گفت که معدن سرمایه بر است نه کارگر بر . یعنی معدن به خودی خود در بحث کارگری نمی تواند مشاغل زیادی ایجاد کند . در معدن به ازای هر نفر نیروی انسانی که مشغول کار شود سرمایه زیادی صرف می شود . برای مثال با خرید یکدستگاه بولدوزر به مبلغ حدود دو میلیارد تومان تنها یک نفر مشغول کار خواهد شد . اما آنچه به اهمیت معدنکاری می افزاید آنست که اولا مواد اولیه صنایع از معادن تامین می شود و ثانیا زنجیره صنایع پایین دستی معادن بسیار اشتغالزا است . با بکارگیری تمام ظرفیت ها در بخش بالادستی و پایین دستی معدن ، صنایع معدنی و صنعت پایین دستی می تواند با ایجاد اشتغال مناسب کشور را از رشدی قابل توجه در اقتصاد برخوردار نماید .

تعامل سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان تهران با سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران چگونه است؟

سازمان در سال گذشته تعامل بسیار خوب و سازنده ای با سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان تهران داشته است . اما برای رشد و شکوفائی بیشتر معادن بایستی اولا برنامه جامع و روشنی با استراتژی و چشم انداز روشن تدوین شود و دستگاهها و سازمانهای دیگری که در بخش معدن ذی دخل هستند نظیر منابع طبیعی و محیط زیست ، بجای فعالیت جزیره ای و نگاه صرفا بخشی به معدن ، با نگاه جامع به این بخش توجه داشته باشند .و نیاز است که دیگر دستگاهها نظیر بانکها ، بنگاههای اقتصادی ، دانشگاهها استاندارد و ..... نیز در این نقشه راه و استراتژی جامع مشارکت و مسئولیت داشته باشند .

با توجه به ذخایر معدنی استان ، توسعه معدنکاری در این استان نیازمند حمایت های قانونی و سرمایه ای ، نظارت و استفاده از شیوه های مدرن معدنکاری همراه با بهره وری بالا ، استفاده از دانش روز دنیا و بخصوص برنامه ریزی جامع می باشد .

سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران ، در جهت ارتقای بخش معدن استان علاوه بر وظیفه ذاتی خود که ارتقای خدمات فنی و مهندسی ، بهره وری و ایمنی معادن است آماده همه گونه همکاری و ارائه خدمات از طریق اعضا می باشد .

فعالیت های نظام مهندسی استان تهران در سال گذشته را بطور مختصر بیان کنید :

سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران یک NGO برخاسته از قانون است که دارای وظیفه کلی تنسیق روابط فی ما بین اعضای حرفه ، معدنکاران و دولت می باشد . از جمله وظایف این سازمان تعیین صلاحیت افراد حقیقی و حقوقی جهت معدنکاری یا ارائه خدمات معدنی ، آموزش افراد و تایید مهندسین مسئول فنی در تمام زمینه های فعالیت یک معدن از اکتشاف تا بهره برداری است . برخی از فعالیت های این سازمان شامل آموزش نیروی انسانی است که در سازمان بسیار با اهمیت تلقی می شود . بنظر ما نیروی انسانی بزرگترین سرمایه هر سازمانی است و ما برحسب وظایف قانونی بایستی برای فعالیت های معدنی نیروی انسانی مرتبط را آموزش دهیم . البته فعالیت های ما در ادامه مسیر دانشگاه است و ما به هیچ وجه موازی با دانشگاهها فعالیت آموزشی نداریم بلکه فناوریهای نوین را عرضه و اموزش آنها را بر عهده میگیریم . کمیته آموزش سازمان که نقش اصلی را در تعیین محور های آموزشی بعهده دارد عمدتا متشکل از دانشگاهیان مرتبط می باشندکه به این ترتیب آموزش سازمان نه موازی با دانشگاه بلکه در امتداد آن قرار می گیرد . دانشگاهها آموزش ، روش ها و فنون را در سطح اولیه بعهده دارند ولی تجهیزات جدید و تغییرات بعدی توسط سازمان به همکاران عرضه می گردد که بصورت آموزش های کاربردی و تکمیلی در قالب دوره های آموزشی کوتاه مدت می باشد .

از جمله فعالیت های سازمان در سال گذشته شروع همکاری سازمان صنعت و معدن استان در زمینه تعیین حجم عملیات معدنی از طریق تهیه نقشه های مبنا و نقشه برداری معادن شن و ماسه کشور و اتصال نقشه های تهیه شده به شبکه ژئودزی کشور بوده است که با ادامه آن در سال های آتی هرگونه اختلاف فی ما بین

 بهره برداران و وزارت متبوع در زمینه حجم عملیات معدنی مرتفع خواهد شد . از دیگر فعالیت های سال گذشته شروع بازرسی در زمینه ایمنی معادن بوده است که در سال جاری با جدیت پیگیری خواهد شد .

در سال گذشته در برنامه های آموزشی یک کارگاه یکروزه جورک  JORK ( استاندارد بین المللی گزارش دهی) به منظور یکسان سازی نحوه گزارش دهی در کشور با ضوابط و استاندارد های بین المللی برگزار گردید که در صورت ادامه و الحاق کارشناسان ما به این کمیته بین المللی گزارشات ارسالی کارشناسان ایرانی ارزش بین المللی هم پیدا خواهد کرد و در سطح بین المللی مورد قبول خواهد گردید .

برنامه های آتی سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران چیست ؟

در سال گذشته سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران با فعالیت در کمیته بررسی طرح های سازمان صنعت، معدن و تجارت استان فعالیت داشته و در تمام جلسات همراه کارشناسان شرکت شده که این امر باعث ارتقای سطح گزارشات ارسالی به سازمان صمت شده است . این سازمان تلاش خواهد کرد که در سال جاری بخش دیگری از فعالیت های کارشناسی غیر حاکمیتی سازمان مزبور نیز به این سازمان محول شود . این سازمان آمادگی لازم برای به عهده گرفتن بازرسی های فنی از معادن استان را دارد و در صورت حمایت سازمان صنعت، معدن و تجارت می تواند با ورود بیشتر در این زمینه ها نقش قابل توجهی در بهبود و استخراج مهندسی معادن داشته باشد.

این سازمان از نظر ارتقای دانش فنی صاحبان حرفه ها در بخش معادن در سال جاری نهایت تلاش را خواهد کرد تا صاحبان حرفه را  از مقررات مربوط به رعایت اصول ایمنی و بهداشت و بهره وری، حفظ محیط زیست با آموزش مناسب آگاه سازد .

و کلام آخر آنکه :

بخش عمده محیط پیرامون ما از مواد معدنی ساخته شده است، سازمان منابع طبیعی در استان تهران سدی بر معدنکاری شده است و در دو سال گذشته یک مورد هم برای ایجاد معدن جدید اعلام موافقت نشده است . در حالیکه از منابع طبیعی خواستاریم تا فایده و ضرر را در نظر بگیرد و اگر فایده کاری بیشتر از ضررش بوده است فایده را ارجح بدانند و نفع عموم را در نظر بگیرد تا بتوانیم با گسترش فعالیت های علمی و صنعتی زمینه اشتغال گروه بیشتری از جوانان را فراهم آوریم .

مصاحبه: فاطمه رحیمی