اسداللهی: اسرائیل مانع اصلی پاک‌سازی در جنوب سوریه است/ کردها مخالف استقرار «جیش‌الاسلام» در رقه/ ادلب، چالش مبهم شامات

«مسعود اسداللهی» تحلیلگر مسائل غرب‌آسیا در تشریح آخرین وضعیت سیاسی و میدانی سوریه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: بعد از پیروزی ارتش در غوطه شرقی، تمرکز بخشی از ارتش سوریه بر جنوب سوریه و خصوصاً «اردوگاه یرموک» معطوف شد؛ این اردوگاه محل اسکان فلسطینی‌ها بود و به عنوان یک شهر شناخته می‌شود که در کنار آن منطقه حجر الاسود قرار دارد که متاسفانه پس از هجوم داعش و النصره به این منطقه شاهد فرار ساکنان «یرموک» و «حجر الاسود» بودیم. لذا به دلیل اهمیت این منطقه و نزدیک بودن آن به دمشق، ارتش سوریه توان خود را بر پاک‌سازی این منطقه قرار داد و به نوعی نشان می‌دهد که دولت و ارتش سوریه تمام توان خود را برای پاک‌سازی حومه دمشق به کار گرفته است.

وی ادامه داد: عنصر فعال در این عملیات‌ها بر خلاف غوطه شرقی، داعش است. مشکلی که عناصر این گروه تروریستی با آن مواجه هستند این است که آنها همانند القاعده نمی‌توانند به ادلب یا هر نقطه دیگر منتقل شوند؛ از این جهت داعش مجبور است تا آخرین نفس بجنگد و مقاومت کند. به طور کلی نقشه میدانی سوریه به گونه‌ای است که در مناطق جنوب حمص و شمال حماء عناصر تروریستی با وساطت روسیه از آنجا خارج شده‌اند؛ چراکه قادر به مقاومت نبوده و اقدام به مذاکره کردند و نهایتاً به سوی ادلب سرازیر شدند.

اگر مذاکرات و تخلیه نقاط به همین روال ادامه پیدا  کند و مجدداً درگیری خاصی شروع نشود، تنها ادلب است که به عنوان پایگاه تجمیع تروریست‌ها باقی می‌ماند و تنها چند لکه سیاه بر روی نقشه باقی خواهد ماند که آنجا هم محل تجمع داعش است. پس از این روند، باید فکری به حال مناطق غرب حلب و شمال استان حماء کرد چراکه این مناطق هم باید در دستور پاک‌سازی و پیشروی قرار بگیرد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به آلوده بودن مرزهای سوریه با سرزمین‌های اشغالی و موانع پاکسازی این نقاط، گفت: یکی از موضوعاتی که اهمیت ویژه‌ای در پرونده سوریه دارد، پاک‌سازی مناطق جنوبی سوریه است؛ به صورتی که در منطقه درعاء و قنیطره در جنوب سوریه همچنان تعدادی از جریان‌های تروریستی وجود دارند اما به دلیل اینکه این مناطق به مرزهای سرزمین‌های اشغالی منتهی می‌شود، پاک‌سازی و پیشروی بسیار مشکل است. چراکه رژیم صهیونیستی با ارائه کمک‌های اطلاعاتی و لجستیکی مانع جدی بر سر راه پیشروی ارتش و پاکسازی آن نقطه به حساب می‌آید. به طور کلی نقاط حومه دمشق در حال پاک‌سازی است و تنها منطقه ادلب باقی مانده است که باید دید راهکار روسیه در آستانه و سوچی برای این منطقه چه خواهد بود.

وی با اشاره به دلایل انتقال تروریست‌های جیش الاسلام به جرابلس و عدم اسکان آنها در استان ادلب، عنوان کرد: پس از پاکسازی غوطه‌شرقی، شاهد انتقال عناصر گروه تروریستی «جیش الاسلام» از حومه دمشق به جرابلس بودیم و برای عده‌ای سوال بود که چرا آنها به ادلب منتقل نشده‌اند؟ واقعیت این است که عناصر جیش الاسلام در مدت زمانی که در غوطه حضور داشتند بارها تروریست‌های النصره (شاخه القاعده در سوریه) را مورد هدف قرار داده بودند و سابقه درگیری بین آنها در طول این شش سال وجود دارد. لذا آنها اگر به ادلب منتقل می‌شدند، با عناصر النصره روبه‌رو می‌شدند و نهایتاً یک جنگ عظیم دیگر به راه می‌افتاد. بنیانگذار جیش الاسلام عربستان و قطر بودند و از سوی دیگر دوحه النصره را زیر چتر حمایتی خود داشت؛ زمانی که قطر و عربستان با یکدیگر به مشکل خوردند این دو جریان تروریستی هم مقابل یکدیگر قرار گرفتند.

جیش الاسلام از سر ناچاری مجبور شد تا به جرابلس منتقل شود؛ البته داده‌های دیگر نشان می‌دهد که عربستان با آمریکا در مورد انتقال تروریست‌های جیش‌الاسلام مذاکره کرده بود و قرار بر این بود تا آنها به «رقه» منتقل شوند اما این درخواست سعودی‌ها با مخالفت جدی کردها مواجه شد و اسکان آنها در رقه را باید منتفی دانست و نهایتاً به جرابلس منتقل شدند.  

اسداللهی در پاسخ به این پرسش که آیا تصمیم و سناریوی مشخصی برای استان ادلب وجود دارد یا خیر، تصریح کرد: استان ادلب بزرگ‌ترین مرکز تجمع تروریست‌ها در سوریه به شمار می‌رود و اگر قرار باشد ترکیه و آمریکا از این تروریست‌ها حمایت کنند، بدون تردید شاهد کلید خوردن یک جنگ طولانی خواهیم بود. روسیه در تلاش است در چارچوب مذاکرات آستانه و مناسبات دو جانبه خود با ترکیه و سایر بازیگران دخیل در پرونده سوریه، ادلب را به حاکمیت دولت سوریه تحویل دهد اما انجام چنین طرحی به همین سادگی اتفاق نخواهد افتاد.

وی در پایان با بیان اینکه تغییر نگاه فرانسه در مورد برکناری بشار اسد تکراری و مقطعی است، گفت: اینکه دیده می‌شود اخیرا سفیر فرانسه در روسیه برکناری بشار اسد را هدف پاریس نمی‌داند و سخن از تغییر نگاه گذشته کشور خود می‌کند، بیشتر به وقایع میدانی مربوط می‌شود. زمانی که حلب در دی ماه سال ۱۳۹۵ آزاد شد، تمام کشورهای دنیا و بازیگران موثر در سوریه فهمیدند که گروه‌های مسلح در سوریه ماهیت تروریستی دارند و هر کدام از آنها سیاست و راهبرد مختص به خود را دنبال می‌کنند. این اختلاف سلیقه باعث شد تا آنها قادر به سرنگونی نظام سوریه نشوند؛ تا جایی که علاوه بر «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه، دونالد ترامپ هم به این موضوع اشاره کرده بود که دیگر برکناری اسد در دستور کار نیست. آنچه در این بین مهم خواهد بود، تشخیص غلط سعودی‌ها و بستن چشم خود بر روی تحولات سوریه و منطقه است. گویا ریاض از وقایع میدانی و سیاسی داخل شامات خبر ندارد و همچنان برای کسب منافع خود به دنبال بحران‌سازی در سوریه است. به طور کلی آنها به دنبال عدم حضور بشار اسد در انتخابات آینده سوریه هستند اما باید دید که ایران و روسیه در آینده چگونه عمل خواهند کرد.