ایفای حقوق بیماران با اجرای دقیق «راهنمای بالینی»

به گزارش ایسنا، با توجه به اهداف چشم‌­انداز 20 ساله و برنامه­‌های توسعه­‌ای کشور، حرکت به سمت ارتقای کیفیت و تأمین ایمنی بیماران و رعایت حقوق آنان از اولویت­‌های اساسی نظام سلامت است. رعایت حقوق بیمار در عرصه خدمات سلامت، عامل مهمی در بهبود و تنظیم رابطه ارائه ­کنندگان و گیرندگان خدمت به‌حساب می‌آید و طبیعتاً در مدیریت نظام نیز سلامت از اهمیت بالایی برخوردار است. ضرورت رعایت حقوق بیماران تا به حدی است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین وظایف مراکز ارائه­ دهنده خدمات سلامت، مورد تأیید صاحب­ نظران عرصه ملی و بین‌­المللی است.

علیرغم این توجه، چالش اصلی برای چنین اقدامی در روش‌های اجرایی و شیوه کسب اطمینان از رعایت حقوق مذکور است. به اعتقاد متخصصان، متأسفانه شرایط نیازمند بستری برای مثال در بخش مراقبت‌های ویژه، بسیار کلی تعریف‌شده و تشخیص این‌که بیمار واقعاً از مراقبت ویژه سود خواهد برد یا خیر، دشوار است. همین امر موجب استفاده نامناسب و غیر بهینه از تجهیزات و تخت‌های بخش­های مراقبت ویژه و درنهایت نادیده­ گرفتن حقوق برخی بیماران می‌شود.

از طرفی، دستورالعمل‌هایی تحت عنوان «راهنماهای بالینی» وجود دارند که اغلب به‌عنوان ابزاری ضروری برای بهبود کیفیت مراقبت­های بهداشتی، ارتقای پیامدهای درمان، کاهش تنوع عملکرد بالینی، کاهش هزینه­ها و حفظ حقوق بیمار و بیمارستان به کار گرفته می­‌شوند. این راهنماها، مبتنی بر شواهد، پیشنهادها و توصیه­‌هایی هستند که به‌صورت نظام­ مند تدوین‌شده و به تصمیم­ گیری مناسب دست­اندرکاران امر مراقبت و درمان بیماران در شرایط­ بالینی خاص کمک می­کنند.

در همین رابطه و به‌منظور بررسی نقش اجرای صحیح راهنماهای بالینی پذیرش بیماران بخش مراقبت ویژه بر رعایت حقوق بیمار و حتی بیمارستان‌ها، محققینی از مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی آیت‌الله طالقانی مطالعه‌ای را انجام داده‌اند.

در این مطالعه کاربردی، 438 نفر از بیماران بستری در بخش آی سی یو بیمارستان طالقانی مشارکت داشته‌اند و برای سنجش شاخص‌­های حقوق بیمار از پرسشنامه استاندارد استفاده شده است. برای تحلیل داده­‌های به‌دست‌آمده نیز، روش‌ها و نرم‌افزارهای آماری به کار گرفته شده‌اند.

نتایج این مطالعه که در مجله «اخلاق پزشکی» وابسته به مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتشر شده است، نشان می‌دهد که تدوین و اجرای راهنمای بالینی معیارهای پذیرش بیماران در بخش مراقبت ویژه، نه‌تنها می­تواند در افزایش شاخص­های عملکردی بخش‌های بیمارستانی نظیر اشغال تخت، گردش تخت و متوسط مدت اقامت بیمار مؤثر باشد، بلکه منجر به افزایش شاخص­های مراعات حقوق بیماران می‌شود. این شاخص‌ها مواردی چون رضایت­مندی کلی بیماران، رضایت‌مندی از خدمات پزشکی، رضایت­مندی از خدمات پرستاری و درصد ترخیص با رضایت شخصی را شامل می‌شوند.

مریم ابوالقاضی، کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی و مسئول کمیته‌های بیمارستانی مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی آیت‌الله طالقانی و همکارانش در این پژوهش اعتقاد دارند: «به نظر می­رسد یکی از علل افزایش رضایت­مندی بیماران پس از اجرای راهنمای بالینی، کاهش مدت‌زمان صف انتظار در پشت درهای بسته بخش مراقبت ویژه باشد. رضایت بیمار همچنین باعث مشارکت بیشتر وی در امر مراقبت شده و درنتیجه می­تواند منجر به تسریع بهبودی و کاهش طول مدت بستری او شود که درنتیجه کاهش بار اقتصادی هم برای بیمار و هم برای جامعه را به دنبال خواهد داشت».

ابوالقاضی و همکاران محققش می‌گویند: «یافته‌­های این پژوهش، حاکی از نقش مثبت اجرای راهنمای بالینی در مراعات حقوق بیمار و بیمارستان است و بنابراین یافته‌ها، با اجرای راهنمای بالینی در درازمدت، رضایت­مندی کلی بیماران، رضایت­مندی از خدمات پزشکی و پرستاری، افزایش تخت ­های در دسترس و استفاده بهتر از نیروی پزشکان و پرستاران ارتقاء می‌یابند».

این محققین می‌افزایند: «بنابراین به سیاست­گذاران و مدیران مراکز درمانی می‌توان پیشنهاد داد با اجرای صحیح راهنماهای بالینی معیارهای پذیرش بیماران در بخش­های ویژه، نه‌تنها منجر به افزایش کارایی و اثربخشی منابع محدود ­شوند، بلکه زمینه اهتمام به ملاحظات اخلاقی را در ارائه خدمات درمانی به شکل بهتری فراهم ­آورند».

انتهای پیام