«چرخ زمان» در نمایشگاه کتاب/ فانتزی‌نویسی که شیفتۀ جزئیات است

بهرنگ مافی مترجم مجموعۀ چرخ زمان که نخستین جلد آن همزمان با نمایشگاه کتاب تهران عرضه خواهد شد در گفتگو با خبرنگار مهر با اعلام این مطلب افزود: همین جزییات سبب می‌شود زمانی که در حال خواندن کتاب هستید، خودتان را در آن فضا احساس ‌کنید؛ گویی واقعاً دارید همۀ اتفاقات داستان را می‌بینید. جردن با هزاران کلمه، چنان فضا را تصویر می‌کند که گویی در حال دیدن دنیای او هستید. نگاه جزئی‌نگر او، سبب شده است حجم یک جلد از کتابش، به اندازۀ کل کتاب ارباب حلقه‌ها باشد. اما این جزئی‌نگری، از سوی دیگر سبب می‌شود که خود را با شخصیت‌های داستان همراه ‌بینید.

مافی دربارۀ چگونگی آشنایی با این مجموعۀ فانتزی گفت: در سال ۷۶ یا ۷۷ که اینترنت تازه به دانشگاه امیرکبیر آمده بود و همه نسبت به آن کنجکاو بودند، کتابی دربارۀ اینترنت به دستم رسید که فصل آخر آن به یک بازی آنلاین به نام MUD اشاره شده بود که نام آن مخفف Multi-User Dungeons  بود که می‌شود آن را «سیاهچاله‌های چندکاربره» ترجمه کرد. یکی از بازی‌های «ماد»، براساس مجموعۀ چرخ زمان درست شده بود؛ یک دنیای متنی، که هیچ گرافیکی نداشت و شامل شهرها، قلعه‌ها، جنگل‌ها، دشت‌ها و... مختلف بود. بعد از مدت کوتاهی، جذب این دنیای متنی شدم که یک نبرد خیر و شر تمام‌عیار بود. در سال ۸۱، در سفری به آلمان، جلد دوم مجموعۀ چرخ زمان را خریداری کردم و قدم به دنیای آن گذاشتم؛ دنیایی که به دلیل چندین سال بازی اینترنتی، با آن آشنا بودم.

وی افزود: تمام جزییاتی که دنیای ماد براساس آن ساخته شده بود، در این کتاب شرح داده شده بود و ظاهرا کسانی که ماد را ساخته بودند، همان دقت وحشتناک رابرت جردن را به کار برده بودند! اصلاً خصوصیت چرخ زمان این است که تمام جزییات صحنه‌ها را به تصویر می‌کشد و شما می‌توانید خیلی راحت آنها را در ذهن خود تصور کنید. بی‌دلیل نبود که دنیای مادِ چرخ زمان، جزء محبوب‌ترین مادها بود. چون طوری دنیا را تصویر کرده بود که واقعاً می‌شد زندگی در آن را احساس کرد.

مافی در پاسخ به این سوال که چرا تا کنون مترجمی در ایران دست به ترجمۀ چرخ زمان نزده است، گفت: ممکن است یکی از دلایل این امر، پیچیدگی ترجمۀ آن باشد؛ چون نثر و ادبیات خیلی خاصی دارد. جردن تلاش کرده است از ادبیات انگلیسی قدیمی استفاده کند و برخی از کلمات و اصطلاحاتی را که به کار برده است، باید در انگلیسی قرن هفدهم باید جستجو کرد و ممکن است برخی از واژگان او، در انگلیسی امروز کاربرد دیگری داشته باشند. از طرف دیگر، این مجموعه ۱۴ جلد است و اگر کسی نسبت به داستان آن، تعصب خاصی نداشته باشد، ترجیح می‌دهد به سراغ کارهای جدید و پرفروشی ‌برود و می‌توان در یک سال، کل پروسۀ ترجمه و انتشار آن را انجام داد.

مترجم «چرخ زمان»  افزود: تعصب خاصی روی مجموعۀ رابرت جردن دارم و شاید یکی از دلایلی که باعث شد ترجمۀ جلد اول آن کمی طول بکشد، همین حساسیت و همچنین وسواس من روی انتخاب کلمات بود. صرف اینکه بخواهم کلمات را به فارسی برگردانم، اصلاً مرا راضی نمی‌کرد. نثر جردن و نحوۀ بیان او و همچنین احساسات شخصیت‌ها باید درست منتقل می‌شد.

مافی دربارۀ برنامۀ انتشار جلدهای بعدی مجموعۀ چرخ زمان گفت: اصل این مجموعه ۱۴ جلد است، اما اگر برنامه‌ای که داریم، درست پیش برود و اتفاق عجیبی نیفتد، ترجمه و انتشار آن قابل دسترسی است. به دلیل بالابودن حجم هر جلد، باید ترجمۀ آن را در ۲ جلد منتشر کنیم. برنامۀ انتشارات «پریان» این است که سالی یک جلد، شامل دو کتاب منتشر شود.

جلد اول مجموعۀ چرخ زمان، با عنوان «چشم جهان» در دو کتاب، با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه، همزمان با نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، توسط انتشارات پریان، ناشر تخصصی آثار فانتزی و علمی‌-تخیلی، به علاقه‌مندان عرضه خواهد شد.