مناقشه بر سر مفاهیم جدید در آواز ایرانی

به گزارش ایلنا، نوزدهمین نشست آیین آواز شب گذشته (سه‌شنبه 8 اسفند) در ارسباران در حالی برگزار شد که بر خلاف اعلام قبلی مبنی بر حضور حاتم عسگری فراهانی به عنوان یکی از دو استاد مدعو این برنامه، ایشان به علت کسالت نتوانست حضور یابد و پنل تخصصی و آموزشی فریبا یاوری دیگر میهمان برنامه نیز به محل مناقشه میان سنت‌گرایان و نوگرایان در آواز ایرانی بدل شد.

آخرین نشست آیین آواز در سال 1396 با ارائه مبحث فنی تحت عنوان «آسیب‌شناسی حنجره» شروع شد که طی آن فریبا یاوری گفت: باید ببینیم چرا بسیاری از آوازخوانان ما متأسفانه عمر هنری کوتاهی داشته‌اند؟ چرا قمرالملوک وزیری فقط 14 سال از عمرش را به ارائه آثار آوازی مشغول بوده و کیفیت صدای طاهرزاده که عمر چندان طولانی‌ای هم نداشته در دهه ششم و نیمه اول دهه هفتم عمرش با صدای جوانی همین خواننده تفاوت بسیاری می‌کرده است؟ چرا ظلی به عنوان یکی از بزرگترین امیدهای آواز ایرانی آنقدر کوتاه بوده و حتی به چهل سالگی نرسیده است؟

این کارشناس موسیقی و آواز که به تازگی کتاب «ساز حنجره و چالش‌های تولید صوت» نوشته او از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده در ادامه گفت: باید این مسأله را خیلی جدی بگیریم که تولید صدا برای هر خواننده یا هنرجوی آواز، مقوله‌ای علمی و بسیار مهم است که باید با اصول و زیربناهای آن به دقت آشنا شویم و آنها را به کار بندیم. این دقت و به کار بستن فقط به موسیقی و آواز ایرانی هم محدود نمی‌شود، چرا که بر اساس تحقیقات و یافته‌های من خوانندگان بزرگ بین‌المللی نیز با چنین آسیب‌هایی دست به گریبان بوده و هستند.

این صحبت‌های میهمان برنامه، پرسش علی شیرازی کارشناس مجری نشست را در پی داشت که گفت: خب می‌توان ضمن تأیید فرمایش شما به این مقوله هم اندیشید که در واقع آسیب‌های آوازی از چهار دهه قبل بودند که بیشتر به چشم آمدند و افول جدی آواز و خوانندگی در رشته موسیقی دستگاهی را در پی داشتند. چرا که بسیاری از آوازخوانان قدیمی ما شاید بدون اطلاع از نکات ریز علمی با خوانندگی اصولی آشنا بودند و دامنه این آشنایی به جایی رسید که صدای ایرج به عنوان صدای معیار مطرح شد و استاد شجریان نیز بر این توصیف به صراحت صحه گذاشتند و ایرج را در یکصد و دوازده سالی که از آغاز ضبط صفحه در ایران می‌گذرد صاحب "صدای معیار" معرفی کردند.

یاوری در ادامه با نمایش تصاویری علمی بر پرده سالن ارسباران به توضیح دقیق یافته‌های عملی‌اش پرداخت، در حالی که موزیسین‌هایی مانند مرتضی غزنوی و علی رستمیان در نقد گفته‌های او و همچنین مهران مهرنیا در تأیید صحبت‌هایش سخن گفتند. حاضران در سالن نیز پرسش‌هایی را مطرح کردند که به این ترتیب شبی پرمناقشه و جنجالی در نشست آواز ارسباران رقم خورد.

در بخش اجراها نیز خوانندگانی همچون علیرضا حاجی طالب به همراه تار محمدامین اکبرپور، محمود جاهد به همراه نی احسان لیوانی، سه‌تار مظفر فرزین ابراهیمی و تمبک مهدی ایزدی در بیات ترک و همچنین علیرضا عابدی به همراه گروه امید نو مرکب از امید داورزنی (سنتور) و حمید داورزنی (تمبک) به هنرنمایی پرداختند. مجری نشست نیز به مانند چند ماه اخیر، علیرضا معینی بود که برخی شعرخوانی‌های خاطره‌انگیزش در سال‌های دور در رادیو و تلویزیون را تکرار کرد و تشویق حاضران را باعث شد.