«آواز خدا» ساخته شد/داستان کهنسال‌ترین نوازنده‌ای که در ایران روی صحنه رفت

به گزارش خبرنگار ایلنا، مستند «آواز خدا» توسط عارف محمدی (مستندساز و منتقد فیلم) درباره زندگی سیدقدمیار حسینی که گفته می‌شود کهن‌سال‌ترین تنبورنواز تاریخ ایران بوده، ساخته شده است.

مراحل مختلف ساخت این مستند بیوگرافیک که به جنبه‌های مختلف زندگی شخصی و هنری سیدقدمیار حسینی می‌پردازد، دو سال به طول انجامیده است.  

«آواز خدا» روایتی است درباره کهن‌سال‌ترین کسی که در ایران روی صحنه رفته است. سیدقدمیار حسینی در هفتمین جشنواره موسیقی نواحی ایران که سال 1390 برگزار شد، بخش‌هایی از موسیقی تنبور را با عنوان «طرز»، «کاکاردایی»، «بابافقیهی»، «شاخوشینی» و «منظومه لیلی و مجنون» در سن 117 سالگی اجرا کرد تا کهن‌سال‌ترین نوازنده‌ای باشد که در ایران روی صحنه رفته است. او 6 تیر 1393 و در سن 120 سالگی به دلیل کهولت سن دار فانی را وداع گفت.

در همان هفتمین و هشتمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران؛ سیدمحمد حسینی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) و همچنین معاون هنری او از این تنبورنواز به عنوان چهره‌ ماندگار موسیقی مقامی ایران و به خاطر یک عمر فعالیت در عرصه موسیقی تقدیر کرده بودند.

چند سال پیش از فوت او زمانی که قرار بود در زمینه طرح تکریم هنرمندان و بیمه هنری برای سید قدمیار حسینی کارهایی صورت بگیرد؛ علی‌اکبر مرادی و کیخسرو پورناظری دستخط‌هایی درباره او و جایگاهش نوشته بودند که برای مسئولانی که اطلاع چندانی از عرصه موسیقی نواحی نداشتند، بسیار کارگر افتاد و بسیاری از موانع را در این زمینه از پیش پایش برداشت.

در شناسنامه سیدقدمیار؛ سال تولدش 1287 شمسی ثبت شده بود اما به گفته خودش در 15 سالگی شناسنامه برایش گرفته بودند. او نواختن تنبور و خواندن کلام و مقام را از کودکی نزد پدرش استاد سیدتاریمراد، عمویش سیدبابا حسین و برادر بزرگترش سیدسلمان آغاز کرده بود و بعدها نزد سیدنصرالله جیحون آبادی از اساتید بنام آن زمان تنبور که عارف عالیقدر و مورد احترام مردم منطقه بود، تلمذ کرده بود.

سیدقدمیار حسینی درباره جایگاه و پیشینه تنبور اعتقاد داشت: «در زمان‌های قدیم ساز تنبور تنها در مناطق مختلف کرمانشاه مانند گوران، صحنه، بکتری و جیحون آباد که خاستگاه این ساز عرفانی محسوب می‌شود، شناخته می‌شد و مورد استفاده قرار می‌گرفت و در دیگر نقاط ایران آشنایی زیادی با آن نداشتند. شکل ظاهری تنبورها و همچنین شیوه تنبورنوازی امروز تفاوت‌های بسیاری با نسل‌های گذشته دارد؛ هم دسته سازها بلندتر شده و کمی کاسه ساز نیز تغییر کرده که به گمان من آن تاثیر معنوی و صدا دهی و شفافیتی که در نوازندگی نسل‌های گذشته دیده می‌شد؛ امروزه دیگر شنیده نمی‌شود. آن وقت‌ها تنبور تنها دو سیم داشت اما امروز ۳ سیم دارد، ۱۳ پرده داشت اما امروز ۱۴ پرده دارد. حسی که در گذشته تنبور منتقل می‌کرد بسیار سوزناک‌تر و حسی‌تر از امروز بود. این ساز عرفانی نقش و جایگاه مهمی در فرهنگ مردم این منطقه داشت و معمولا افراد ساکن در این مناطق از کودکی با تنبور و تنبورنوازی آشنا می‌شدند؛ اما به مرور زمان نسلی از تنبورنوازان جوان و بااستعداد در شناخته شدن این ساز نقش مهمی ایفا کردند. از این استعدادها می‌توان به علی‌اکبر مرادی، کیخسرو پورناظری و سیدخلیل عالی‌نژاد اشاره کرد که ازجمله بزرگان تنبورنوازی کشورمان محسوب می‌شوند که در معرفی این ساز به موسیقی ملی ایران نقش مهمی داشته‌اند.»

از هم‌دوره‌ای‌های سیدقدمیار در تنبورنوازی می‌توان به سیدامرالله شاه ابراهیمی، درویش امیر حیاتی، حسین روح تافی، سیداحمد حسینی، سیدالماس حسینی، سیدالیاس حسینی، سیدآقا مراد حسینی و سیدنصر‌الدین خاموشی اشاره کرد.