تلاش باستان‌شناسان برای نجات مخار تپه از نابودی کامل

به گزارش ایلنا، حسن نامی (سرپرست هیأت باستان‌شناسی) امروز «شنبه» با اعلام این خبر گفت: تپه مخار یا کول تپه در سمت غرب جام رود و در دو کیلومتری جنوب شرقی شهرستان تربت جام در استان خراسان رضوی قرار گرفته است.

او تصریح کرد: این محوطه با شماره ثبت ۸۲۵۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

این باستان‌شناس با اشاره به این نکته که این تپه تا سال ۱۹۷۹ بیش از ۱۰ متر از سطح زمین‌های اطراف ارتفاع داشته، افزود: در سالیان اخیر و طی فعالیت‌های کشاورزی و گسترش فعالیت‌های عمرانی، تپه به شدت تخریب شده و خاک آن برای کشاورزی و ساخت و ساز مورد استفاده قرار گرفته تا جایی که در وضعیت فعلی تپه کاملا با زمین‌های اطراف هم سطح شده است.

وی با بیان اینکه در بخش شرقی تپه بخش بزرگی از تپه به عمق بیش از ۸ متر خاکبرداری شده و به شکل گودال درآمده، تصریح کرد: از این گودال برای خالی کردن زباله استفاده می‌شود.

او گفت: بخش اعظم این چاله با زباله‌های بیمارستانی از قبیل سرنگ، شیشه دارو، باندهای استفاده شده و... پر شده است.

 نامی افزود: در سطح محوطه نیز در وسعت زیاد نخاله‌های ساختمانی به شکل کپه‌های متعدد تخلیه شده است به نحوی که به ندرت سطح تمیز در این محوطه دیده می‌شود، ‌روند این وضعیت همچنان ادامه دارد و هر روزه زباله‌های شهری و نخاله ساختمانی در بخش‌های مختلف محوطه تخلیه می‌شود.

او گفت: انتقال خاک از تپه برای استفاده در کوره آجرپزی، حفاری غیرمجاز، ساخت دکل‌های برق فشار قوی و ساخت راه خاکی این تپه باستانی را در معرض نابودی کامل قرارداده است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی افزود: با توجه به شرایط موجود و به منظور جلوگیری از تخریب کامل تپه و آثار و لایه‌های باقی مانده پروژه گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و حریم مخار تپه با موافقت پژوهشکده باستان‌شناسی، انجام شد تا با مشخص کردن عرصه و حریم این تپه باستانی، روند تخریب آن متوقف شود.

به گفته این باستان‌شناس، در وضعیت فعلی و با وجود تمام تخریب‌های صورت گرفته پراکندگی و تنوع سفال و مواد فرهنگی از قبیل استخوان و ابزار سنگی بسیار چشمگیر است.

او افزود: در نتیجه تسطیح تپه، مواد فرهنگی دوره‌های مختلف تا شعاع دور از هسته مرکزی محوطه پراکنده شده‌اند.

نامی گفت: با توجه به مواد فرهنگی به دست آمده از کاوش در گمانه‌ها و همچنین براساس تنوع سفالی موجود در سطح محوطه، فرهنگ‌های موجود در این تپه را می‌توان با فرهنگ‌های شمال شرق ایران همچون جیتون، ‌آنوی و‌ نمازگاه مقایسه کرد.

 او تأکید کرد: ارایه هرگونه نظر قطعی‌تر به پایان کاوش و مقایسه داده‌های فرهنگی با دیگر محوطه‌ها موکول می‌شود.

پروژه گمانه‌زنی و تعیین عرصه و حریم تپه مخار یا کول تپه شهرستان تربت جام در استان خراسان رضوی با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، انجام شد.