در «گروه نقاشان آزاد» نقشی نداشتم

به گزارش خبرنگار ایلنا، در آثار محمدابراهیم جعفری، نقاش برجسته، دیوارهای کاهگلی و معماری قدیم ایران نمود پیدا می‌کند؛ در عین حال که از اصول هنر مدرن و انتزاعی نیز غافل نیست.  

وی زمانی شاگردِ استادانی چون علی‌محمد حیدریان و محمود جوادی‌پور بوده، ولی بیش از همه متأثّر از نوع نگاه محسن وزیری‌مقدم است که در سال‌های دانشجوییِ وی، به تازگی از ایتالیا بازگشته بود و در دانشگاه به تدریس می‌پرداخت. وزیری مقدم که به استفاده از شن در آثارش مشهور است و در دوره‌ای نیز آثاری بدیع با این تکنیک خلق می‌کرد، تأثیر بارزی بر شاگرد خود می‌گذارد. خود هنرمند در این باره می‌گوید: سفرهایی که با وزیری‌مقدم و دیگر دانشجویان به گوشه و کنار ایران می‌رفتیم، به من آموخت تا محیط اطراف را خوب و عمیق بنگرم تا حس فضا را ادراک کنم.

گفته می‌‌شود کاربست فضاهای بومی در نقاشی‌های جعفری، احتمالاً ره‌آورد همان سفرهاست.

در آبان ماه سال ۱۳۵۳ خورشیدی گروه نقاشان آزاد را همراه با فرامرز پیلارام ، عبدالرضا دریابیگی ، مسعود عربشاهی ، سیراک ملکونیان ، مرتضی ممیز و غلامحسین نامی بنیان گذاشته شد. گه‌گاه در جاهای مختلف نام محمدابراهیم جعفری نیز به عنوان یکی از اعضای این گروه ذکر شده است. با این حال، این هنرمند این ادعا را رد می‌کند و می‌گوید: گروه نقاشان آزاد، وقتی تشکیل شد، گاهاً این‌ اعضا در خارج از کشور نیز نمایشگاه‌هایی را برگزار می‌کردند، ولی در کنار افراد این گروه، گاهاً پیش می‌آمد که از دیگر هنرمندان نیز دعوت به برگزاری نمایش می‌شد.

وی افزود: چون آثار عموماً از طرف کمیته‌ی عالی یونسکو برای نمایش در خارج از ایران، انتخاب می‌شد، از یک‌سری از هنرمندان نیز مانند آقای پرویز کلانتری و من نیز دعوت می‌شد تا در کنار آن‌ها، نمایشگاه برگزار کنیم. دو باری که در بال سوئیس یا واش‌آرت واشنگتن نمایشگاه‌ گذاشتیم، ما چند نفر به صورت انفرادی انتخاب شدیم و آثاری از ما در کنار گروه آزاد به نمایش درآمد؛ وگرنه من هیچ‌وقت جزو گروه آزاد نبودم.

جعفری در بیشتر نقاشی‌هایش، از آبرنگ و مرکب استفاده می‌کند. از مهمترین ویژگی‌های این نقاش شاعر نگاه شخصی و نوستالژیک جعفری است که با پرهیز از پرداختن به جزئیات، تلاش دارد روحی واحد را در کل نقاشی حاکم کرده و به بیانی یکپارچه دست یابد.

قرار است به زودی کتابی از آثار این نقاش پیشکسوت، توسط نشر نظر منتشر شود. جعفری درباره این کتاب گفت: قرارداد را با ناشر امضا کرده‌ایم و در حال حاضر، مشغول عکاسی از آثار برای این کتاب هستیم.هم‌زمان با انتشار این کتاب، نمایشگاهی هم از آثارم برگزار خواهد شد. البته کار کتاب شاید تا یک سال به طول بینجامد. 

وی درخصوص محتوای این کتاب توضیح داد و گفت: اصولاً کتاب‌های نشر نظر، یک فرمت بخصوصی دارد ولی بسته به نوع کار هر هنرمند و نگاه متمایزش، جزئیات کتاب‌ها تفاوت می‌کند. در ابتدای این کتاب، ابتدا شناخت‌نامه‌‌ای از هنرمند، توسط سارا جعفری خواهد آمد که 30، 40 صفحه می‌شود. این شناخت‌نامه با بیوگرافی‌های معمول فرق دارد. تمام این متن، با استناد به عکس‌ها و مدارک موجود از هنرمند نوشته شده، و هم‌چنین به تمام نقد‌هایی که درباره‌ی نمایشگاه‌های مختلف نوشته شده، ارجاع خواهد داد. هم‌چنین اگر هنرمند در دوره‌ای از فعالیتِ هنری‌‌اش، برنده‌ی جایزه‌ای نیز شده، تمام اطلاعات آن به اضافه‌ی عکس‌ِ آن در این شناخت‌نامه خواهد آمد.

وی ادامه داد: در این کتاب، سه مقاله نیز منتشر خواهد شد. مقاله‌ها هنوز باید تنظیم شوند. سفارش مقاله داده شده، ولی چون نویسندگان این مقالات هنوز صد در صد مشخص نشده‌اند، من از آن‌ها اسم نمی‌برم. مقاله‌ها وقتی نوشته می‌شوند هم خود من و هم ناشر می‌بایست آن‌ها را تأیید کنیم.

این نقاش، شاعر و ترانه‌سرا نیز است و تاکنون بسیاری از ترانه‌هایش توسط خوانندگان مختلفی خوانده شده است. پیشتر کتابی از ترانه‌های وی توسط نشر مشکی تحت عنوان «چو مرغ شب، خواندی و رفتی» منتشر شده بود. حال قرار است اشعار وی نیز به‌ صورت کتابی منتشر شود. جعفری در این باره نیز اشاره کرد و گفت: این کتاب نیز آماده چاپ است. اشعار این کتاب، از سال 1338 تا سال‌های اخیر سروده شده‌اند.

محمدابراهیم جعفری متولد 1319 بروجرد دارای مدرک کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. شرکت در فستیوال هنر کانی سورمر در جنوب فرانسه کسب جایزه ملی دولت فرانسه در همین فستیوال (1353) از دیگر مواردی است که در کارنامه فعالیت هنری این هنرمند به چشم می‌خورند.

وی تاکنون نمایشگاه‌های متعددی را در داخل  کشور و همچنین کشورهای فرانسه، آلمان، روسیه، ایتالیا، مراکش، آمریکا و .. برگزار کرده است.