دانشگاه برای استیفای حقوق دانشجویان باید بی‌وقفه تلاش کند

به گزارش ایلنا، در ابتدای این همایش، مجید سرسنگی؛ معاون فرهنگی دانشگاه تهران و رئیس همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار به عنوان میزبان به سخنرانی پرداخت و گفت: خداوند متعال را شاکرم که به ما توفیق داد تا با برگزاری این همایش به یکی از موضوعات مهم در گستره دانشگاه های کشور بپردازیم. بدون تردید تحقق دانشگاه اخلاق مدار و رشد روزافزون اخلاقی دانشگاه به دست توانا و مشارکت فعالی تمامی دانشجویان، کارکنان و اعضای هیئت علمی تحقق می یابد.

وی افزود: بر خود لازم می دانم از حمایت های رئیس محترم دانشگاه و نیز همراهی های معاون محترم پژوهشی دانشگاه، سپاسگزاری کنم و از حضور معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این همایش تشکر کنم.

معاون فرهنگی دانشگاه تهران، تاکید کرد: رسالت اصلی دانشگاه تربیت شهروندان برخوردار از دانش لازم، ماهر، حرفه ای، خردورز، مسئولیت پذیر، صاحب بصیرت، متخصص و متعهد است. نقش دانشگاه در توسعه علمی کشور و مشارکت در توسعه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه نیز، در گرو تربیت متخصصان دانشمند و حرفه گرا در عرصه های گوناگون است. تربیت دانشجو به ابزارهای گوناگون، تجهیزات، آزمایشگاه ها، کتابخانه ها، منابع علمی یه روز، اعضای هیئت علمی دانشمند و دلسوز نیاز دارد اما در این میان بیش از همه و پیش از همه نیازمند محیطی اخلاقی است.

سرسنگی، در ادامه اظهار کرد: محیط اخلاقی، امنیت و سلامت روانی را افزایش می دهد و نیز سبب افزایش توان یادگیری، ارتقاء اثربخشی پزوهش و کیفیت آموزش و بهره وری فعالیت کار گروهی می شود. یکی از مسئولیت های دانشگاه اخلاق مدار، ایجاد محیط اخلاقی از طریق استقرار فرایندها و نظام های حرفه ای اخلاقی در همه شئون حرفه ای دانشگاه است. همچنین، یکی از ویژگی های فرآیندها و نظام های حرفه ای اخلاق گرا، مشارکت پذیری همگانی در فرآیند تصمیم سازی، اجرا و نظارت است.

وی با اشاره به آمارهای جهانی، افزود: امروزه در بسیاری از سازمان های اقتصادی، علمی و صنعتی، اقبال فراوانی نسبت به اخلاق حرفه ای صورت گرفته است. مسئولیت اجتماعی بنگاه ها (SCR) مفهوم وسیع تری یافته است و دانشگاه ها هم بر مسئولیت اجتماعی خود (USR) تاکید می کنند. ارتقای اخلاق شهروندی و نیز اخلاق حرفه ای صاحبان مشاغل و سازمان ها، امروز به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است.

رئیس همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار با اشاره به نقش دانشگاه در جامعه، خاطر نشان کرد: دانشگاه، به ویژه دانشگاه تهران به عنوان نماد علمی کشور، مسئولیت خطیر و نقشی راهبردی در استقرار اخلاق حرفه ای دانشگاهی دارد. دانشگاه چگونه می تواند، اولا اخلاق را در محیط درونی خود رونق دهد و محیطی اخلاقی را برای دانشجویان، اعضای هیئت علمی و کارکنانش ایجاد کند و ثانیا، به عنوان یک مسئولیت اجتماعی، یاری گر شهروندان و نهادهای اجتماعی خارج از دانشگاه، برای رشد معیارهای اخلاقی باش؛ پاسخ این دو پرسش در اخلاق نداری دانشگاه نهفته است.

دکتر سرسنگی با بیان اینکه تعریف دانشگاه اخلاق مدار بر اساس اینکه از اخلاق تعاریف گوناگون وجود دارد، واجد بحث هایی پر چالش است، گفت: به اختصار و بر پایه تعریف رایج از اخلاق حرفه ای می توان گفت، دانشگاه اخلاق مدار، دانشگاهی است که حقوق همه صاحبان حق و ذی نفعان خود را در دو محیط درونی و بیرونی به تفصیل به رسمیت می شناسد و به نحوی نظام مند و پیش بینی پذیر بر همه این حقوق پایبند است.

وی تصریح کرد: حفظ حریم خصوصی آزادی فردی، امکان رشد، سلامت جسمی، روانی، معنوی و اجتماعی، برخورداری از عدالت توزیعی، ویه ای و رفتاری، نمونه هایی از حقوق طبیعی و انکارناپذیر دانشجویان، کارکنان و اعضای هیئت علمی است. برای آن که همه منابع انسانی و اعضای خانواده بزرگ دانشگاه حقوق خود را به تفصیل و دقت بشناسند، لازم است با مشارکت عمومی، مسئولیت های اخلاقی و اجتماعی دانشگاه در قالب سند جامع اخلاقی تدوین شود.

معاون فرهنگی دانشگاه تهران در ادامه، اضافه کرد: دانشگاه نه تنها موظف است نسبت به حفظ و رعایت همه حقوق ذی نفعان پایبند باشد بلکه باید در صیانت از آن ها و استیفای حقوق دانشجویان و همکاران خود بی وقفه تلاش کند. این امر نیازمند برنامه ای مدون و مشارکتی عمومی است. مراد از مسئولیت پذیری دانشگاه اخلاق مدار است، مسئولیت پذیری نهادینه شده در تمام شئون سازمانی دانشگاه است.

دکتر سرسنگی با اشاره به اینکه دانشگاه در مقایسه با بسیاری از سازمان ها، از زمینه بیشتری برای تحقق آرمان های اخلاقی برخوردار است، تاکید کرد: مهمترین سرمایه دانشگاه برای رشد اخلاقی، دانشجویان هستند. دانشجویان با فطرت اخلاق گرای خود هم مطالبه کننده اخلاق از دانشگاه هستند و هم ناظران و منتقدان اخلاق دانشگاه هستند و هم یاران مصمم و پر توان در دانشگاه هستند، یاری دانشجویان و مشارکت آنان برای رشد اخلاقی دانشگاه، زمینه ای بسیار مناسب و موثر را برای ارتقای اخلاقی دانشگاه فراهم می آورد.

رئیس همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار در پایان، گفت: رشد اخلاق در دانشگاه نه به صرف نصیحت و پند تحقق می یابد و نه با آزمون و خطا و اقدام های سلیقه ای حاصل می شود. این مهم نیازمند خرد جمعی و دانش نظام مند است. چنین دانشی در دانشگاه و به دست دانشگاهیان توسعه می یابد. همایش دانشگاه اخلاق مدار، در پی دستیابی به این اهداف است.

سپس، دکتر محمد رحیمیان معاون پژوهشی دانشگاه تهران به سخنرانی پرداخت و ضمن قدردانی از ابتکار برگزاری همایش دانشگاه اخلاق مدار از سوی دکتر مجید سرسنگی، گفت: در برنامه ۵ ساله سوم دانشگاه، یکی از اهداف دانشگاه اخلاق و مسئولیت پذیری اجتماعی است و این همایش در همین راستا و بسیار بجا برگزار می شود.

وی افزود: در معاونت پژوهشی دانشگاه تهران، کمیته ای به نام کمیته تخلفات پژوهشی در دانشگاه تشکیل شده است که وظیفه اش این است که اگر در پژوهشی، تخلفی صورت گیرد این کمیته رسیدگی می کند. مصادیق تخلفات پژوهشی به بیش از ۵۰ مورد می رسد. این تخلفات بیشتر شامل رعایت نکردن اخلاق حرفه ای در پژوهش ها می شود.

معاون پژوهشی دانشگاه تهران در ادامه، اظهار کرد: یکی دیگر از کارهای انجام شده در دانشگاه، تشکیل کمیته های کد اخلاقی بوده است البته کمیته ملی کد اخلاقی در وزرات بهداشت و درمان است، ما هم یک مجوز کد اخلاقی گرفتیم. وظیفه کمیته کد اخلاقی این است که از ابتدای تحقیق تا انتها بر مسائل اخلاقی نظارت می کند بر کدها اخلاقی ای که به صورت مکتوب موجود است.

در ادامه افتتاحیه همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، دکتر غلامرضا غفاری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری ضمن قدردانی از دانشگاه تهران، رئیس و هیئت رئیسه و به ویژه معاون فرهنگی این دانشگاه برای اهتمام در برگزاری همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، گفت: امیدواریم این همایش ها نه تنها در دانشگاه تهران بلکه در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی دیگر ادامه پیدا کند تا وجه عملی اخلاق مورد اعتنای جدی قرار بگیرد.

وی افزود: بی تردید همایش در ذیل راهبردی که دانشگاه برای خودش تحت عنوان اعتلای اخلاق و مسئولیت پذیری اجتماعی در برنامه سوم خود تعریف کرده است، قرار می گیرد و از طرف دیگر همگی به این نکته اذعان داریم که اساسا وقتی که بحث اخلاق مطرح می شود در تعاملات اجتماعی بیشتر خودش را نشان می دهد و این تعاملات در شکل حداکثری در میدان دانشگاه نمود پیدا می کند.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، تصریح کرد: وقتی صحبت از دانشگاه و کارویژه های دانشگاه مطرح می شود، اولین نکته ای که به ذهن می رسد و بیشتر هم در ادبیات و نوشته های مربوط به دانشگاه با آن مواجه هستیم این است که نهاد دانشگاه ثروت آفرین است؛ این ثروت بیشتر به صورت مادی در ذهن مجسم می شود ولی در واقع چنین نیست، دانشگاه صاحب ثروت و سرمایه است ولی نه فقط سرمایه مادی و نه فقط تولید سرمایه انسانی بلکه در سرمایه انسانی و در تولید سرمایه اجتماعی و اخلاقی و نمادین هم سرآمد همه نهادها است.

دکتر غفاری در ادامه، تاکید کرد: دانشگاه از یک طرف خود مروج و آموزش دهنده بحث اخلاق است و از سوی دیگر خود نیز باید مزین به این ویژگی باشد. کدام میدان هست که در تجربه زیسته آحاد افراد جامعه، به اندازه دانشگاه سهم و نفوذ داشته باشد.

وی افزود: از سوی دیگر اگر بپرسیم چرا ما همایش دانشگاه اخلاق مدار برگزار می کنیم؛ این خود می تواند نشان از این داشته باشد که ما با یک مسئله ای مواجه هستیم و آن مسئله این است که ارزش ها، هنجارها و کردار اخلاقی مورد انتظار و مطلوب آن گونه که باید در جامعه ساری و جاری نیست و این مهم عالمان و سیاستگذاران را وا داشته است که همایش دانشگاه اخلاق مدار را برگزار کنند تا از این طریق بتوان به وضعیت مطلوب تری رسید.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، در پایان سخنانش، گفت: ما در جامعه با یک شکاف بین اخلاق عملی و نظری مواجه هستیم؛ به میزانی که اخلاق نظری بسط و گسترش پیدا کرده است اخلاق عملی ما پیش نرفته است باید دید با چه راهبرد، شیوه و مکانیسمی می توان اخلاق عملی را نیز در جامه بسط و گسترش داد و این فاصله را کمتر کرد، بی تردید برگزاری همایش هایی چون دانشگاه اخلاق مدار می تواند به حل این معادله کمک کند.

در ادامه این مراسم، دکتر علی اکبر علیخانی دبیر علمی همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار در افتتاحیه این همایش، گفت: اخلاق با ذات انسان سرشته است، مسئولیت  اخلاق مداری و عمل به آن در همه حوزه‌های زندگی بر عهده دانشگاه است. دانشگاه مرکز پرورش مدیران و نخبگان جامعه است، اگر دانشگاه دچار بحران شود، ۱۰ برابر آن بحران و شدید تر را در جامعه خواهیم دید.

وی افزود: جامعه ای که اخلاق نداشته باشد، روی سعادت را نخواهد دید، پدیده ای با این اهمیت که سرنوشت افراد و جامعه به آن گره خورده است را نمی توان به پند و نصیحت فرو کاست. هیچ جامعه خردمندی این گونه سرنوشت اش را به بازی نمی گیرد. رابطه اخلاق با مفاهیم هم پیوند با آن مثل آزادی، عدالت، حق و ... هم عرض نیست. اخلاق مانند کرامت انسانی با ذات انسان سرشته است.

دبیر علمی همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، ادامه داد: اخلاقی اندیشیدن، اخلاقی سخن گفتن، اخلاقی عمل کردن در تمام حوزه های زندگی به یک فرآیند پیچیده و مستمر تربیتی نیاز دارد که مسئولیت آن بر عهده دانشگاه است. اخلاقی زیستن به معنای عام آن به مومنان و پیروان ادیان خاصی تعلق ندارد، اخلاقی زیستن راه تعالی بشر را با هر اعتقادی، هموار می کند.

افتتاحیه این همایش که اجرای آن بر عهده دکتر حسام الدین ریاحی بود، با سخنرانی دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی و دکتر احدفرامرز قراملکی پایان یافت.

طی روزهای ۲۰ و ۲۱ آذر هشت نشست برگزار خواهد شد و اختتامیه همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار سه شنبه ۲۱ آذر ساعت ۱۶:۴۵ برگزار خواهد شد.