اوتیسم؛ چالشی برای والدین/شناسایی ۱۴۰ کودک طیف اوتیسم در همدان

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: اوتیسم (Autism) نوعی اختلال پیچیده رشد است که معمولاً در سه سال نخست زندگی خود را نشان می‌دهد و توانایی‌های گفتاری، ارتباطی کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بر رشد عادی مغز و تعاملات اجتماعی اثر می‌گذارد.

اوتیسم با یک سری از رفتارهای ویژه همراه است و می‌توان آن را یک اختلال با یک طیف در نظر گرفت که در کودکان مبتلا به صورت‌های گوناگون و با شدت‌های متفاوت خود را نشان می‌دهد.

تاکنون علت خاص و ویژه‌ای که عامل این اختلال باشد شناخته‌نشده است

بر اساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده تاکنون علت خاص و ویژه‌ای که عامل این اختلال باشد شناخته‌نشده ولی به‌طورقطع اطلاع‌رسانی و کمک‌های مالی می‌تواند به خانواده‌های این کودکان کمک کند.

نداشتن گفتار و یا تأخیر در گفتار، تکرار طوطی‌وار و یا حرکات تکراری، ارتباط چشمی کم و یا عدم تماس چشمی، نداشتن علاقه و یا علاقه کم در برقراری ارتباط باهم سن و سالان، نبود نشانه‌های بازی‌های تخیلی، علاقه به قسمت‌های خاصی از یک اسباب‌بازی و یا وسیله، اصرار بر یکنواختی و مشکل در بیان نیازها، خنده و گریه بی‌دلیل ازجمله علائم اختلال اوتیسم است.

علاقه به‌تنهایی، کج‌خلقی و به‌هم‌ریختگی ناگهانی، احساس ناراحتی در صورت در آغوش گرفتن، عدم آموزش پذیری با روش‌های معمول آموزشی، بازی‌های غیرعادی، چرخاندن اشیا، نداشتن احساس درد و یا حساسیت بیش‌ازحد به آن، عدم درک خطر و ترس، بیش فعالی و یا نداشتن تحرک کافی، حرکات رباتیک اندام‌ها و بی‌توجهی به اسم خود و یا دستورات دیگران باوجود سلامت شنوایی نیز از دیگر علائم اختلال اوتیسم است.

فرزندم در سخن گفتن تأخیر داشت و دیرتر از هم سن و سالان خود به حرف افتاد در همین خصوص یک مادر که فرزند دومش مبتلا به این بیماری است در گفتگو با مهر بابیان اینکه فرزندم در سخن گفتن تأخیر داشت و دیرتر از هم سن و سالان خود به حرف افتاد، گفت: ترانه تا حدود سه‌سالگی قادر به تکلم نبود و همین زبان‌باز نکردنش عاملی شد که به پزشک مراجعه کنیم و آنجا بود که متوجه شدیم او دچار اوتیسم است.

وی بابیان اینکه هنوز علم پزشکی موفق به کشف عامل این بیماری در افراد نشده و به همین دلیل راه درمانی برای این بیماران وجود ندارد، درمان‌ناپذیری اوتیسم را بزرگ‌ترین مشکل خانواده‌های این بیماران دانست و گفت: وقتی هیچ درمانی برای بهبود بیمار وجود ندارد، ناامیدی بلای جان خانواده بیماران می‌شود و توان روحی آن‌ها را برای مراقبت از بیمار به‌شدت کاهش می‌دهد.

پدر و مادری که فرزند اوتیسم دارند باید از روحیه و توان بالایی برخوردار باشند

وی بابیان اینکه پدر و مادری که فرزند اوتیسم دارند باید از روحیه و توان بالایی برخوردار باشند چراکه این بیماران قادر به تشخیص و بیان نیازهای خود نیستند، گفت: حضور در جامعه همراه با این بیماران خیلی سخت است و به همین دلیل خانواده این بیماران به‌شدت منزوی هستند.

وی بابیان اینکه فرزندم باهوش است، گفت: بارها می‌دیدم که فرزندم به نقطه‌ای خیره شده و بی‌حرکت می‌نشیند درحالی‌که این رفتار را در فرزند دیگرم تجربه نکرده بودم.

وی بابیان اینکه در حال حاضر فرزندم تحت درمان است، گفت: دخترم سال آینده وارد مقطع دبستان می‌شود که امیدوارم در ارتباط‌گیری با همکلاسی‌هایش موفق باشد.

هیچ علت شناخته‌شده‌ای برای اختلال اوتیسم شناسایی نشده است

عضو هیئت مؤسس انجمن اوتیسم همدان نیز در گفتگو با مهر بابیان اینکه هیچ علت شناخته‌شده‌ای برای اختلال اوتیسم شناسایی نشده است، گفت: اوتیسم یک اختلال ذهنی یا روانی پیچیده است که قبل از سه‌سالگی علائم آن بروز می‌کند به‌گونه‌ای که در حین رشد حوزه احساسی و تعامل اجتماعی کودک را درگیر کرده و او را از روند رشد طبیعی خارج می‌کند.

راحله لطفیان بابیان اینکه تشخیص بیماری اوتیسم از ظاهر کودکان امکان‌پذیر نیست، عنوان کرد: شمار مبتلایان به بیماری اوتیسم طی سال‌های اخیر افزایش داشته به‌گونه‌ای که در سال از هر ۵۰ کودک متولدشده، یک نفر مبتلابه اوتیسم است.

لطفیان با توجه به عدم آگاهی اجتماع از اختلال اوتیسم تأکید کرد: در آینده‌ای نه‌چندان دور حداقل یک بیمار اوتیسم در هر خانواده‌ای مشاهده خواهد شد به‌گونه‌ای که اجتماع باید برای سونامی اوتیسم آماده باشد.

وی بابیان اینکه نوع زایمان، تغذیه مادر، استرس در حین بارداری و عدم رسیدن اکسیژن به جنین می‌تواند از دلایل بروز این اختلال باشد اما هنوز موردی تائید نشده است، گفت: اختلال در کلام و حوزه ارتباطی و رفتارهای تکراری یا کلیشه‌ای از علائم بارز اوتیسم است.

توان‌بخشی اوتیسم به‌صورت چندوجهی است که کاردرمانی، گفتاردرمانی و دارودرمانی را شامل می‌شود وی بابیان اینکه توان‌بخشی اوتیسم به‌صورت چندوجهی است که کاردرمانی، گفتاردرمانی و دارودرمانی را شامل می‌شود، افزود: اختلال اوتیسم زیرمجموعه خدمات بهزیستی است چراکه توان‌بخشی این بیماری به‌صورت سریالی است و پایانی ندارد.

معاون توان‌بخشی سازمان بهزیستی استان همدان نیز در این خصوص بابیان اینکه در کشور از هر ۱۵۰ کودک یک کودک طیف اوتیسم داریم، اظهار داشت: در غربالگری‌های صورت گرفته در همدان تاکنون ۱۴۰ کودک طیف اوتیسم شناسایی‌شده است.

فریدالدین حجت‌الاسلامی بابیان اینکه بیشترین آمار طیف اوتیسم در استان مربوط به همدان است، افزود: هنوز دلیل مشخصی برای طیف اوتیسم شناسایی نشده، ولی ممکن است یکی از دلایل مربوط به سن بالای پدر باشد.

فعالیت مراکز روزانه طیف اوتیسم در استان همدان

معاون توان‌بخشی سازمان بهزیستی استان همدان به مراکز روزانه طیف اوتیسم در استان همدان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر یک مرکز در همدان وجود دارد که چند سال از افتتاح آن می‌گذرد و سال گذشته در این مرکز با افزایش ظرفیت مواجه شدیم.

وی بابیان اینکه سال گذشته به ۳۵ کودک خدمت‌رسانی شد و در حال حاضر خدمات‌رسانی به ۶۵ کودک افزایش‌یافته است، یادآور شد: خدماتی همچون گفتاردرمانی، روان‌شناسی، روان‌پزشک و دیگر خدمات در این مرکز به‌صورت روزانه هر صبح و بعدازظهر ارائه می‌شود.

حجت‌الاسلامی بابیان اینکه مرکز دوم طیف اوتیسم تا چند ماه آینده در ملایر راه‌اندازی می‌شود، عنوان کرد: در ملایر ۲۳ کودک اوتیسم شناسایی‌شده که درصدد هستیم به‌صورت اقماری شهرستان‌های نزدیک را به سمت مرکزی که در ملایر راه‌اندازی می‌شود سوق دهیم تا از آمدن به مرکز استان جلوگیری شود.

وی بابیان اینکه بعد از همدان، ملایر و نهاوند بالاترین طیف اوتیسم را در خود جای‌داده است، افزود: نهاوند با ۲۷ نفر در جایگاه سوم قرار دارد.

غربالگری اوتیسم در همدان از آذرماه سال گذشته شروع‌شده است

مدیرکل بهزیستی استان همدان نیز در گفتگو با مهر بابیان اینکه اگر افراد به‌موقع درمان شوند دچار آسیب‌های این بیماری نخواهند شد، گفت: غربالگری اوتیسم در همدان از آذرماه سال گذشته شروع‌شده است.

حمیدرضا الوند بابیان اینکه ضریب شیوع بیماری اوتیسم رو به افزایش است، افزود: در ۹ شهرستان همدان غربالگری اوتیسم در حال انجام است و کار مداخله به‌صورت تیمی متشکل از پزشک، روان‌پزشک، مددکار، شنوایی‌سنجی و گفتاردرمانی برای این کودکان اجرا می‌شود.

وی بابیان اینکه تنها یک مرکز تخصصی برای کودکان اوتیسم در مرکز استان وجود دارد، عنوان کرد: یک مرکز تخصصی دیگر در شهرستان ملایر راه‌اندازی می‌شود.

مرکز تخصصی اوتیسم در همدان به مراجعان استان خدمات ارائه می‌دهد

مدیرکل بهزیستی استان همدان بابیان اینکه مرکز تخصصی اوتیسم در همدان به مراجعان استان خدمات ارائه می‌دهد، عنوان کرد: با راه‌اندازی مرکز تخصصی اوتیسم در شهرستان ملایر، این مرکز به شهرستان‌های نهاوند و تویسرکان نیز خدمات ارائه خواهد داد.

وی گفت: خانواده‌ها باید به‌سلامتی کودکان ۲ تا ۵ سال خود بیش‌ازپیش اهمیت دهند و با مراجعه به سازمان بهزیستی و انجام غربالگری اوتیسم از سلامت جسمانی کودکان خود مطلع شوند.

وی بابیان اینکه نباید دوران طلایی که می‌توان این کودکان را توانمند کرد از دست داد، افزود: تشخیص زودهنگام بیماری این افراد بسیار مهم است.

الوند تأکید کرد: بسیاری از خانواده‌ها به دلیل نداشتن اطلاعات در خصوص بیماری اوتیسم و یا انکار آن مراحل درمان را پیگیری نمی‌کنند که این امر موجب ماندگاری بیماری در افراد مبتلا می‌شود و افراد را در سنین بالا با مشکلات بسیاری درگیر می‌کند.

وی گفت: برای اطلاع‌رسانی خانواده‌ها پوسترهای اطلاع‌رسانی در سطح شهر توزیع‌شده و با توجه به شیوع و بروز اختلال در کشور انتظار می‌رود با برنامه‌ریزی اصولی و اطلاع‌رسانی کافی، پوشش حداکثری در این زمینه انجام شود؛ چراکه یک برنامه به‌موقع و پیگیر درمانی می‌تواند بسیاری از کودکان مبتلابه اوتیسم را به نحو مؤثری بهبود بخشد.

اوتیسم شایع‌ترین اختلال از گروه «اختلالات نافذ رشد» است

وی گفت: اوتیسم شایع‌ترین اختلال از گروه «اختلالات نافذ رشد» است و در یک درصد موالید مشاهده می‌شود و درصد تولد این کودکان در حال افزایش است.

اما آنچه مسلم است اینکه آموزش به کودکان مبتلابه اوتیسم شرایط ویژه‌ای نیاز دارد تا جایی که باید امکانات به خصوصی برای این قشر مدنظر قرار گیرد اما در همدان حتی مدرسه‌ای که برای آموزش دانش آموزان مبتلابه اوتیسم در نظر گرفته‌شده از حداقل امکانات بی‌بهره است[span dir='LTR'].

این طیف از دانش آموزان در استان همدان در مدرسه‌ای مشغول به تحصیل هستند که فضای آموزشی مناسبی برای این گروه نیست رئیس آموزش‌وپرورش استثنایی استان همدان در این خصوص در گفتگو با مهر بابیان اینکه در حال حاضر این طیف از دانش آموزان در استان همدان در مدرسه‌ای مشغول به تحصیل هستند که فضای آموزشی مناسبی برای این دانش آموزان نیست، گفت: این فضا موجب بی‌رغبتی خانواده‌ها برای ثبت‌نام کودکان اوتیسم و درنتیجه کاهش پوشش تحصیلی کودکان اوتیسم در استان شده است.

پروین قربانیان بابیان اینکه فضای این مدرسه بسیار فرسوده است و از تجمیع چند خانه‌سازمانی ایجادشده و امکان تعمیرات اساسی در آن وجود ندارد، عنوان کرد: مدارس دانش آموزان با نیازهای ویژه باید با استانداردهای خاصی احداث شود تا معلمان و مربیان مدرسه به‌کل فضای آموزشی، اشراف و دید کافی داشته باشند اما این مرکز فاقد این ویژگی بوده و محدودیت‌هایی را برای مسئولان مدرسه ایجاد کرده است.

وی گفت: آموزش کودکان طیف اوتیسم نیاز به یک اتاق تاریک برای آموزش برخی مطالب، یک استخر کوچک برای آب‌درمانی و اتاق بازی برای بازی‌درمانی دارد که این مرکز هیچ‌یک از این امکانات را ندارد.

۴۶ دانش‌آموز با نیازهای ویژه در مدرسه اوتیسم همدان مشغول تحصیل هستند

رئیس آموزش‌وپرورش استثنایی استان همدان گفت: در حال حاضر ۴۶ دانش‌آموز با نیازهای ویژه در مدرسه اوتیسم همدان مشغول تحصیل هستند که از این تعداد تنها ۲۷ نفر از آن‌ها مبتلابه اوتیسم بوده و مابقی دانش آموزان دارای مشکلات یادگیری هستند.

گذشته از اینکه باید شرایط آموزش برای این افراد مهیا باشد؛ متأسفانه والدین برخی از کودکان دچار اوتیسم واقعیت را انکار می‌کنند چون پذیرش این موضوع سخت است اما به اعتقاد روان شناسان با این کار فقط کودکشان را از دوران طلایی درمان محروم می‌کنند؛ درصورتی‌که اگر آموزش‌های لازم، به‌موقع به کودک در سن طلایی داده شود، احتمال طبیعی‌تر شدن رفتارها وجود دارد اما وقتی مهارت‌ها شکل پیدا کرد، دیگر نمی‌توان آن را تغییر داد.

سن طلایی درمان اوتیسم تا قبل از ۵ سالگی است و هر چه در سن پایین‌تری اختلال تشخیص داده و باز توانی‌ها شروع شود، احتمال طبیعی شدن بیشتر است اما باید بپذیریم که این کودکان همیشه تا حدودی با سایر همسالان خود متفاوت هستند اما باید برای بهبود روند زدگی تلاش کرد.