اسکن کتاب‌ها توسط کتابخانه ملی در قبال دریافت هزینه تکذیب شد

به گزارش خبرنگار مهر، چندی پیش پیامی در یکی از کانال‌های فضای مجازی منتشر شد که در آن ادعا شده بود: «کتابخانه ملی برای سهولت در امر پژوهش، خدمات اسکن از کتاب و ارسال آن از طریق ایمیل را به همه پژوهشگران ارائه خواهد کرد. به عبارت دیگر پژوهشگرانی که به متن یک کتاب دسترسی ندارند، می‌توانند از کتابخانه ملی درخواست کنند و مسئولین کتابخانه ملی هم متن مورد نظر را اسکن کرده و برای شخص درخواست کننده ارسال می‌کنند و (البته) هزینه اسکن را از آنها دریافت می‌کنند».

این مسئله نگرانی‌هایی را در میان پدیدآورندگان کتاب‌ها و ناشران این کتاب‌ها به وجود آورد و بار دیگر دغدغه عدم رعایت کپی رایت و حق مولفان و مصنفان آثار نوشتاری را آن هم توسط یک سازمان رسمی و دولتی، را در مرکز توجه افکار عمومی و ذی‌نفعان حوزه نشر مکتوب قرار داد.

پیرو این مسئله خبرنگار مهر، موضوع را از غلامرضا امیرخانی معاون کتابخانه ملی ایران پیگیر شد که او در واکنش به این مسئله، ضمن رد ادعای مورد اشاره، گفت: من نیز در روزهای اخیر در جریان این اطلاع‌رسانی اشتباه قرار گرفته‌ام اما واقعیت این است که این قضیه از اساس، صحت ندارد و صرفاً برداشت یکی از اعضای کتابخانه ملی از خدماتی است که به اعضای این سازمان و پژوهشگران، ارائه می‌شود.

وی افزود: ما در مورد کتاب‌های قدیمی که مشکل حق الاتالیف ندارند و مثلاً ۱۰۰ سال پیش و یا قبل‌تر از آن چاپ شده‌اند، محدودیت خاصی برای اسکن کردن صفحاتشان و ارائه آنها به اعضای متقاضی کتابخانه ملی، نداریم اما در مورد کتاب‌های جدید، به هیچ وجه اینگونه نیست و در صورت درخواست عضو، در حد ۵ تا ۱۰ صفحه و حداکثر ۲۰ صفحه (آن هم در موارد خاص) از کتاب مورد تقاضا را اسکن کرده و در قبال دریافت هزینه‌ای کاملاً مشخص، به او ارائه می‌کنیم.

معاون کتابخانه ملی ایران در توضیح شماره حسابی که در انتهای مطلب ادعایی این عضو کتابخانه ملی هم گفت: شماره حساب یادشده، واقعی و متعلق به کتابخانه ملی است اما مسئله این است که ما این کار (اسکن کردن صفحاتی محدود از کتاب‌ها و ارائه این صفحات به اعضای متقاضی را در قبال دریافت وجهی مشخص) به صورت روتین انجام می‌دهیم و طبیعتاً بعد از واریز وجه مربوطه از سوی این عضو کتابخانه ملی، این روند در مورد او هم طی شده است و هیچگونه شبهه‌ای هم ندارد.

امیرخانی در عین حال افزود: اما علی‌الظاهر این عضو کتابخانه ملی ایران اینگونه برداشت کرده که این کار برای همه صفحاتِ همه کتاب‌ها قابل انجام است و لذا همان شماره حساب را  همراه شماره تلفن بخش مربوطه - که برای این امر در نظر گرفته شده است - عیناً در کانال خود قرار داده است؛ مشخص است که این عضو در این خصوص، دچار اشتباه در برداشت شده و سوء نیتی نداشته است.

در همین حال و پیرو توضیحات معاون کتابخانه ملی ایران در این خصوص، این سازمان در اطلاعیه‌ای رسمی بر عدم صحت ادعای عضو مورد نظر تاکید کرد. در این اطلاعیه آمده است:

«پیرو پخش مطلبی در فضای مجازی و گروههای تلگرامی تحت عنوان ارسال اسکن کتاب توسط همکاران کتابخانه ملی به اطلاع می رساند این موضوع صحت نداشته و مطلب منتشر شده در یکی از کانالها (اهل قلم و فرهنگ) کذب است. به نظر می رسد یکی از اعضاء کتابخانه ملی بر اساس استنباط شخصی و دریافت خدمات اسکن در حد ۲۰ درصد از کتاب مورد نظر خود و در جهت اطلاع رسانی به سایر علاقمندان کتاب این متن را منتشر کرده و در اختیار کانال موردنظر قرار داده است مسلما کتابخانه ملی بر حفظ حقوق معنوی آثار اهتمام ویژه داشته و تاکید دارد. لذا به ناشران و نویسندگان محترمی که با  انتشار پیام فوق دچار نگرانی و تردیدهایی شده بودند اطمینان خاطر داده می شود که رویه کتابخانه ملی در ارایه خدمات، کمافی السابق حفظ حقوق معنوی اثار می‌باشد.».

در همین حال هانیه گرائیلی از کارشناسان بخش مربوطه در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در توضیحاتی تکمیلی در این باره، نوشت: تنها کاری که در حوزه اسکن در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انجام می‌شود، این است که اگر مراجعه کننده‌ای امکان حضور در سازمان را نداشته باشد (شهرستان‌ها) می‌بایست وارد سایت سازمان شده و منبع خود را جستجو کرده و تعداد صفحات ورد تقاضای خود را با درخواست کتبی ارسال کند و ما بعد از چند مرحله بررسی (کتاب قدیمی یا خاص نباشد، از انجام اسکن آسیب نبیند، درسی نباشد و ...) هزینه را به شخص اعلام می‌کنیم و شخص هزینه را واریز میکند، سپس ما فایل را ارسال می‌کنیم.

به گفته وی، دریافت اسکن منابع در سازمان اسناد و کتابخانه ملی به شکل حضوری هم انجام می‌شود که تصمیم گیری در این زمینه توسط شورای اجرایی این سازمان بوده و وجه در حساب  متمرکز وجوه تولید محتوای دیجیتال سازمان به شماره حساب ٢١٧٠٤٠٩٠٠١٠٠٢ واریز می‌شود.