سایه ترامپ بر انتخابات آلمان

دومنیک توسدورف
فارن افرز

از زمان انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا، اعتماد مردم آلمان روز به روز نسبت به آمریکا کمتر شده است. بر اساس یک نظرسنجی که در فوریه همین سال انجام شد، تنها 22 درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، موافق بودند که آمریکا شریک خوبی برای کشورشان است. عددی که در نوامبر 2016، چیزی در حدود 59 درصد موافق را نشان می‌داد. در نظرسنجی همین سال، 87 درصد از آلمانی‌های شرکت‌کننده، معتقد بودند که بعید می‌دانند تصمیمات ترامپ موجب بهبود وضعیت کلی جهان شود. موضوعی که نشان می‌دهد به تصویر کلی این کشور لطمه وارد شده است. در همین نظرسنجی، 62 درصد آلمانی‌های شرکت‌کننده اعلام کرده‌اند که نسبت به شرایط فعلی کشور خود حس مطلوبی ندارند، عددی که در سال 2015، 45 درصد بود.

به همین خاطر است که در مناظرات انتخاباتی و اعلام مواضع احزاب، ترامپ و سیاست‌هایش به کرات مورد اشاره قرار می‌گیرند. مواضع او نسبت به خشونت‌های شارلوتسویل، موضوع تحریم‌های روسیه، فشارهایش بر آلمان برای افزایش بودجه دفاعی و افزایش محدودیت‌های مرزی یا استقرار سلاح‌های هسته‌ای خود در آلمان، همگی این قابلیت را دارند که به‌عنوان خوراک انتخاباتی برای کسب رای مورد استفاده سیاستمداران قرار گیرند.

به‌عنوان مثال بیشتر کاندیداها نسبت به خشونت‌های رخ داده از سوی راست‌گرایان در شارلوتسویل اظهار نگرانی کرده‌اند. آنگلا مرکل (نماینده حزب دموکرات‌های مسیحی) به وضوح موضع خود را ابراز داشته است و خواستار برخوردی قاطع با عاملین راستگرای این خشونت نژادی شده است. مارتین شولز(نماینده حزب سوسیال دموکرات) حتی موضعی سرسختانه تر اتخاذ کرده است. او این حوادث را با «خشونت‌های دوران نازی» مقایسه کرده است و موضع ترامپ را شوکه‌کننده دانسته و گفته است: «سکوت در مقابل حوادث هولناک اینچنینی یا اکتفا به یک اظهار نظر ساده، باعث می‌شود که عاملان آن بیش از پیش احساس قدرت کنند.»

موضوع تحریم‌های جدید کنگره علیه روسیه و امضای آن از سوی ترامپ در دوم آگوست، موضوع دیگری بود که بخش زیادی از زمان آنتن را به خود اختصاص داده بود. اگرچه در ظاهر این موضوع، ارتباطی با آلمان پیدا نمی‌کند، اما نگرانی اصلی از آنجایی نشات می‌گیرد که بسیاری از شرکت‌های بزرگ آلمانی در حوزه انرژی در روسیه مشغول فعالیت هستند. در واکنش به پیش نویس این قانون، زیگمار گابریل(ازحزب سوسیال دموکرات)، وزیر امور خارجه، آمریکا را متهم کرده است که رویکرد اخیرش با هدف تضعیف امنیت انرژی اروپا صورت گرفته است تا در سایه آن صادرات گاز طبیعی مایع خود را به اروپا ارتقا دهد. برجیت زیپریز، دیگر سیاستمدار عضو حزب سوسیال دموکرات و وزیر امور اقتصادی و انرژی، معتقد است که این تحریم‌ها برخلاف قوانین بین‌الملل است و با هدف آسیب رسانی به منافع تجاری اروپا در روسیه تنظیم شده است.

سخنگوی مرکل تایید کرده است که این نگرانی‌ها از سوی او با همتای آمریکایی‌اش در میان گذاشته شده است. در همین حال، سارا واگِنکِنکت، سیاستمدار اپوزیسیون و عضو حزب چپ نیز قانون جدید آمریکا را مورد انتقاد قرار داده است و معتقد است این قوانین موجب تقویت منافع آمریکا در اروپا می‌شود. او خواستار لغو تحریم‌های کنونی اتحادیه اروپا علیه روسیه است. همچنین رهبر حزب آزادی‌خواهان دموکرات نیز موضع مشابهی در قبال تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه دارد و خواستار لغو تدریجی تحریم‌ها علیه روسیه شده است. درخواست‌هایی که البته از سوی دولت آلمان رد شده است.

فشارهای ترامپ بر آلمان و کشورهای عضو ناتو برای افزایش بودجه دفاعی خود نیز افزایش یافته است. موضوعی که در رسانه‌های آلمان بسیار به آن پرداخته می‌شود و در یک ماه گذشته کمپین‌های انتخاباتی در مورد آن به طرح دیدگاه‌ها پرداخته‌اند. اگر چه در دوره اوباما، کشورهای عضو ناتو متعهد شده بودند که سهم خود را از بودجه این نهاد طی 10 سال به میزان 2 درصد اقتصادشان افزایش دهند، با این حال این فشارها در دوره ترامپ مضاعف شده است.

اورسلا واندرلِین، وزیر دفاع آلمان و از حزب دموکرات‌های مسیحی معتقد است که این کشور باید به معاهدات چند جانبه خود پایبند باشد و از این طریق در مسیر مدرن کردن ارتش خود گام بردارد. موضوعی که مورد حمایت مرکل نیز قرار دارد و موجب شده او نسبت به تعهد 2 درصد پایبند باشد. اما در مقابل، رهبران حزب سوسیال دموکرات از جمله شولز، بنا به دلایل تاریخی مخالف صرف هزینه مازاد برای مسائل نظامی است. آنها هشدار می‌دهند که هزینه بیشتر در این بخش موجب تبدیل نیروی نظامی آلمان به قوی‌ترین ارتش در اروپا خواهد شد، موضوعی که آنها هیچ علاقه‌ای به آن ندارند. گابریل به مرکل پیشنهاد می‌دهد که رویکردهای منجر به خلع سلاح و کنترل بهتر تسلیحات را در پیش بگیرد و نه ورود به مسابقه تسلیحاتی جدید در اروپا به خاطر فشارهای ترامپ.

شرایط فعلی به نوعی یادآور انتخابات بوندستاگ سال 2002 است، زمانی که گرهارد شرودر، صدراعظم آلمان از حزب سوسیال دموکرات، به تندی برنامه‌های آمریکا برای حمله به عراق را مورد انتقاد قرار داد. در حالی که در آن سال مرکل موضعی متفاوت اتخاذ کرد و با حمایت از تصمیم آمریکا، هماهنگی با این کشور را یکی از ارکان سیاست خارجی خود عنوان کرد. هرچند آن انتخابات با پیروزی شرودر به پایان رسید اما با این وجود، این بار مرکل برای جلوگیری از هجمه انتقادها، صراحتا اعلام کرده است که گوش به زنگ آمریکا نخواهد بود و چشم و گوش بسته از حمله احتمالی ترامپ به کره شمالی حمایت نخواهد کرد.

با این وجود بعید است سناریوی سال 2002 مجددا تکرار شود. شولتز به نسبت شرودر فردی معتدل تر است و حاضر نیست بخش زیادی از هزینه‌های کمپین خود را صرف سیاست‌های ضدآمریکایی کند. از طرف دیگر مرکل نیز همچون گذشته به شریک سنتی خود در دوره زمامداری ترامپ اعتماد ندارد. او به شدت معتقد است که اروپا برای تعیین سرنوشت خود باید به خود متکی باشد. مواضعی که باعث افزایش محبوبیت مرکل شده و آلمانی‌ها را امیدوار کرده است که مرکل بعد از انتخابات نیز به ترامپ دل نمی‌بندد و در صورت لزوم، ممکن است اقدامات او را زیر سوال ببرد.