عشق و دیگر هیچ/ تئاتری های زنجان به امید رستگاری هستند

خبرگزاری مهر-گروه استانها: هنوز عرصه تئاتر زنجان نام های بزرگی را به یدک می کشد و برای ترسیم آینده ای بهتر با تمام وجود می جنگد و امروز به اعتبار  بزرگانش است که تئاتر زنجان با همه مشکلات و چالش هایش برای بقا امید به تجربه پیشکسوتان و پشتکار جوانانش دارد.

هنوز روزهای اوج و اقتدار تئاتر زنجان در دهه های ۶۰ و ۷۰ به عنوان یک خاطره نه چندان دور زبانزد فعالان هنر است، روزهایی که بزرگانی همچمون حسین عباسی، مشهود ابراهیم خانی و صفرعلی کریمی، علی اکبر اوصانلو و بسیاری از بزرگان رقم زده اند و روزهایی که تئاتری های زنجان به امید بازیابی آن روزها تلاش می کنند و خاک صحنه می خوردند تا هنرشان در غبار  روزگار خاک فراموشی نخورد.

پیشکسوت تئاتر استان زنجان در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه در زمینه هنر تئاتر در استان زنجان مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری داریم، گفت: در بحث سخت‌افزاری ما سالنی را داریم در سطح خود شهر زنجان که این وضعیت زیبنده بچه‌های نمایش نیست. با یک سالن نمایش و این همه متقاضی واقعا نمی‌شود نیاز ها را پوشش داد و می‌طلبد مسئولان کمک و یاری کنند تا سالن‌های مختلف دیگری ساخته شود یا سالن‌های دیگری که در اختیار سایر ارگان‌ها است در آن‌ها اجرا شود.

مشهود ابراهیم خانی با بیان اینکه هر چند سالن تئاتر فرهنگسرای برای اجرای نمایش های صحنه ای مطرح است وی شهروندان از اجرای نمایش ها در این محل مطلع نمی شوند، گفت: مردم نمی‌دانند که در این سالن اجرا است یا نه. به لحاظ برنامه‌ریزی باید روی این کار شود.

وی ادامه داد: در کنار این سالن در حال پیگیری ساخت یک پلاتو هستیم که کمک‌حال بچه‌ها خواهد بود و امیدواریم هر روز شاهد اجرای نمایش باشیم.

ابراهیم خانی با بیان اینکه خود نمایش تا زمانی که مخاطب نداشته باشد لنگ است، گفت: هنر تئاتر هنر کاملی است و از اول تشکیل گروه‌های نمایشی تا الان آن مقاومت و قداست خود را نگه داشته است و حتی سینما هم با آن ابزار و صنعت نتوانسته است رضایت صد درصدری ایجاد کند و تئاتر الان جلوتر از سینما حرکت می‌کند.

لزوم ورود بخش خصوصی برای ساخت پلاتو

این پیشکسوت تئاتر با دعوت از همه علاقه‌مندان برای کمک به توسعه تئاتر و ساخت پلاتوهای خصوصی، گفت: ما در تجهیز پلاتوها به آنها کمک خواهیم کرد و در حال حاضر وزارتخانه دست یاری به سمت کسانی که می‌توانند پلاتو بسازند دراز می کند و ما هم تجهیز می‌کنیم. ما انتظار داریم که بخش خصوصی ورود پیدا کند و به بچه‌های تئاتر کمک کند.

ابراهیم خانی با بیان اینکه باید توجه ویژه به بحث مخاطلب شناسی در حوزه تئاتر صورت بگیرید، گفت: در بحث مخاطب شناسی مشکلی در بین خود هنرمندان و نویسندگان تئاتر داریم که این مشکل از ابتدا بوده و در زمینه مخاطلب شناسی نتوانستیم خوب عمل کنیم.

وی ادامه داد: متاسفانه یک مقدار مخاطب خود را نمی‌شناسیم بعد می‌آییم کارهایی تولید می‌کنیم که با شکست مواجه می‌شود. باید به دنبال رفع این ایرادها باشیم. متن‌های ما بومی نیستند و به مشکلات روز جامعه نمی‌پردازند.

متاسفانه یک مقدار مخاطب خود را نمی‌شناسیم بعد می‌آییم کارهایی تولید می‌کنیم که با شکست مواجه می‌شود ابراهیم خانی افزود: مردم به نمایشی که سنت‌ها را به تصویر بکشد و یا مسائل روزاجتماعی را مطرح کند علاقه دارند همه آن را می‌بییند.

وی با بیان اینکه احساس می‌شود هنرمندان از بحث مخاطب شناسی دور هستند، گفت:  هنرمند باید از سایر اقشار جامعه یک قدم جلوتر باشد در غیر این صورت اتفاقی رخ نمی‌دهد. هنرمندان نباید در فضای بسته خودشان بنویسند به گونه‌ای که فقط برای خودشان کاربرد داشته باشد. باید در مسائل مختلف ورود پیدا کنند چون ما سلایق مختلفی در تماشاگران داریم که هر کس دوست دارد ژانر مختلفی را دنبال کند.

وی ادامه داد: بحث بلیت‌فروشی را در تئاتر جدی نمی‌گیریم. نمایش کچل اوغلان که ۱۵ روز اجرا شد کسی برای خرید بلیت نیامد و این نشان می‌دهد که هنوز در سبد خانواده‌ها جایی برای تئاتر نیست. یا کارهای صحنه ای ما مشکل دارند و یا اینکه برنامه‌ریزی خوبی در این زمینه نداریم.

باید کارهایی تولید کنیم که با سلایق مردم جور باشد

ابراهیم خانی با تاکید بر اینکه باید کارهایی تولید کنیم که با سلایق مردم جور باشد، گفت: بحث بلیط فروشی تئاتر باید جدی گرفته شود چون تنها منبع درآمدی تئاتری ها از محل بلیط است و باید نسبت به این امر توجه ویژه صورت بگیرد.

این پیشکسوت تئاتر استان زنجان در ادامه به وضعیت تئاتر خیابانی در زنجان گفت: بحث تئاتر خیابانی رفتن هنرمندان در بین مردم است و به نوعی تئاتر خیابانی ارزش خاصی دارد که به جای اینکه مردم به سمت تئاتر بروند خود تئاتری‌ها به سمت مردم می‌روند و با امکانات و وسایل کم مسائل را به مردم انتقال می‌دهند.

ابراهیم خانی با بیان اینکه در زمینه تئاتر خیابانی چالش های خاصی وجود دارد، گفت: کارهای نمایشی خیابانی حدودا سفارشی شده و ارگانی می‌آید و به تعدادی از گروه‌ها سفارش می‌دهد ولی این اتفاق اگر به این شکل بیافتد باز هم ما مشکل مالی را داریم. برگزاری تئاترهای خیابانی کمک کرده مردم با تئاتر آشتی بکنند.

یک پیشکسوت دیگر تئاتر زنجان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت تئاتر زنجان گفت: آنچه که در رابطه با وضعیت تئاتر زنجان می‌شود گفت این است که در حال حاضر تحولی در انجمن نمایش صورت گرفته و گروهی که آمده‌اند تازه نفس هستند و خوب کار می‌کنند چشم‌انداز خوبی هم می‌توانند داشته باشند.

داود خیری افزود: تئاتر در سطح کلی دچار مشکل است و کسی مقصر نیست چون از قبل با اینکه کم بوده اما وجود داشته است. جشنواره‌ها تقریبا منحصر به قشر خاصی می‌شود که خود اعضای تئاتر کس دیگری را نمی‌بینید و از بیرون کسی نمی‌آید و همان گروه‌هایی که خودشان اجرا دارند می‌آیند و کار سایر گروه‌ها را نگاه می‌کنند.

وی با بیان اینکه ارتباط خوبی بین مردم و تئاتر وجود ندارد، ادامه داد: پی بردن به دلایل این امر  نیاز به آنالیز و موشکافی بیشتری دارد که چرا مردم استقبال نمی‌کنند. باید دید که نمایش‌ها آیا مردم‌پسند نیستند یا اصلا مردم در سبد زندگی خود جایگاهی برای تئاتر ندارند.

تئاتر یک مقوله روشنفکری بوده و ارتباط آن هنوز با مردم قطع است و این یکی از اساسی‌ترین چالشهاست که برای تئاتر می‌تواند وجود داشته باشد خیری با بیان اینکه تئاتر یک مقوله روشنفکری بوده و ارتباط آن هنوز با مردم قطع است و این یکی از اساسی‌ترین چالشهاست که برای تئاتر می‌تواند وجود داشته باشد، گفت: نمایش‌ها را واقعا بچه‌ها کار کردند و زحمت کشیدند ولی عملا دو روز اجرا می‌گذارند و ناچارا ملزم هستند که اجرای عمومی هم بگذارند اما باز هم با سالن‌های خالی مواجه می‌شوند که این مشکل یک معضل کشوری است که باید یک مقدار آنالیز کنیم که ارتباط مردم چرا با تئاتر قطع شده است.

محمدولی فروتن با بیان اینکه وضعیت تئاتر زنجان خیلی بدتر از این حرف‌ها که بتوان آن را بیان کرد، گفت: متاسفانه تئاتر پر از مشکلات است به ویژه در شهرستان زنجان. یکی از مشکلات اصلی ما نبودن سالن و پلاتو است. یعنی ما در کل شهرستان یک سالن اختصاصی برای تئاتر نداریم.

وی با بیان اینکه یک پلاتوی اختصاصی در زنجان نداریم، گفت: الان وضعیت جشنواره را می‌بینید که بچه‌ها در گالری و سالن انتظار اجرا می‌کنند. فقط و فقط به خاطر اینکه بالاخره چون کارشون پلاتویی اجرا می‌کنند و این پلاتوها صد درصد استاندارد نیست و کیفیت کار پایین می‌آید و در وضعیت بدی قرار داریم.

تئاتر تنها چیزی که می‌خواهد جایی برای اجرا است که ما نداریم

یک هنرمند تئاتر استان زنجان هم به خبرنگار مهر می گوید تئاتر تنها چیزی که می‌خواهد جایی برای اجرا است که ما نداریم.

وی ادامه داد: متاسفانه مرکز استان هستیم، مثلا در ابهر پلاتو داریم که خودشون ساختن. در خدابنده داریم. تنها جایی که پلاتوی اجرا و سالن اختصاصی نداریم زنجان است. خیلی بد است برای یک مرکز استان که پلاتو اختصاصی نداشته باشد.

تئاتری های زنجان با بی‌پولی تئاتر و فرمایشی بودن کارها کنار آمده اند تنها چیزی که نیاز جزئی است اینکه یک پلاتوی درست و حسابی داشته باشیم محمد ولی فروتن با بیان اینکه در شهرهای خیلی کوچک در کل ایران کم‌ترین امکان این است که یک سالن برای تئاتر داشته باشند، گفت: ما فقط باید روز اجرا بتوانیم سالن را تحویل بگیریم. بازیگری که در فضای کوچک تمرین کرده و به یک‌باره در فضای متفاوت اجرا قرار می‌گیرد، میزان‌ها را گم می‌کند و با دکور و فضا آشنایی ندارد و کیفیت کار پایین می‌آید.

این هنرمند تئاتر با بیان اینکه بچه‌های ما با خیلی از چیزها کنار آمده‌اند، گفت: تئاتری های زنجان با بی‌پولی تئاتر و فرمایشی بودن کارها کنار آمده اند تنها چیزی که نیاز جزئی است اینکه یک پلاتوی درست و حسابی داشته باشیم.

فروتن گفت: در جشنوارهای استانی می توانیم با شرایط به ناچار کنار  بیایم و می‌توانیم در گالری و سالن انتظار اجرا کنیم، اما اگر قرار باشد جشنواره ملی باشد، این قضیه برای ما آبروریزی است که اگر این قضیه حل شود شاید نیمی از مشکلات بچه‌های تئاتر حل می شود.

ناهید پیوندی و همسرش داود نجفی از نویسندگان و کارگردانان تئاتر شهرستان خرمدره دل پرغصه ای از وضعیت تئاتر در شهرستان خرمدره دارند، زن و شوهری که بار سنگین احیا و بقای تئاتر در شهرستان خرمدره  راه به کمک محمد رحمانیان مدیر گروه تئاتر قلندر به دوش کشیدند تا تئاتر خرمدره را به روزهای اوج خود برگردانند.

ناهید پیوندی با بیان اینکه با همه تلاش های صورت گرفته طی سالهای اخیر تئاتر خرمدره آرام آرام از خواب بیدار می شود، گفت: برای رسیدن به نقطه حداقلی در حوزه تئاتر خرمدره راه بسیاری پیش رو داریم.

وی با بیان اینکه بسیاری از هنرمندان تئاتر شهرستان خرمدره یا به کلی تئاتر را کنار گذاشتند و یا به شهرهای دیگر مهاجرت کردند تا فعالیت حرفه ای خود را در شهرهای برخوردار پیگیری کنند، افزود: افراد جدیدی وارد حوزه تئاتر در شهرستان خرمدره نشدند و استقبالی از ورود به عرصه تئاتر در خرمدره نمی شود.

پیوندی با بیان اینکه استقبال چندانی از نمایش صحنه ای در خرمدره نمی شود، گفت: در شهرستان خرمدره جذب مخاطب تئاتر خیلی سخت است و استقبال چندانی از نمایش های صحنه ای صورت نمی گیرد. تئاتر را فقط در نمایش های طنز و لوده بازی خلاصه کرده اند و از کارهای جدی استقبالی صورت نمی گیرد.

همچنین داوود نجفی نیز با بیان اینکه وضعیت تئاتر خیابانی وضعیت مشابه تئاتر صحنه ای را دارد و از مخاطب خوبی برخوردار نیست، گفت: تئاترهای خیابانی بیشتر مناسبتی بوده و در مواقع خاصی از سال تئاترهای شهر اجرا می شود همانند هفته مبارزه با موادر مخدر و در اعیاد و مناسبت های ملی و مذهبی تئاترهای خیابانی اجرا می شود.

این کارگردان تئاتر نبود مخاطب و نیز حمایت را از چالش های حوزه تئاتر در شهرستان خرمدره عنوان کرد و افزود: هیچ گونه حمایت خاصی از تئاتر توسط مسئولان در شهرستان خرمدره صورت نمی گیرد و این امر باعث شده است از نظر کمی و کیفی تئاترها در شهرستان خرمدره مشکلاتی پیش بوجود بیاید.

وی با بیان اینکه مردم شهرستان خرمدره از فضای تئاتری دور شده اند، گفت: این امر در زمینه استقبال هنرجو های تئاتر نیز تاثیر گذاشته و استقبال چندانی برای فعالیت در رشته تئاتر صورت نمی گیرد.

نجفی افزود: متاسفانه استقبال خوبی از نمایش های جدی صورت نمی گیرد و حتی شاهد آن بودیم که برای دیدن یک نمایش جدی تنها یک نفر تماشگر به سالن آمده است.

مشکلی از نظر امکانات سخت‌افزاری در عرصه هنرهای نمایشی در زنجان وجود ندارد

در این میان مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان گفت: در استان زنجان مشکلی از نظر امکانات سخت‌افزاری در عرصه هنرهای نمایشی وجود ندارد، و این استان شاهد هنرمندان، نویسندگان و کارگردانی در سطح ملی است و باید تلاش کرد تا مسائل و مشکلات اجتماعی از سوی این هنرمندان در سالن‌های تئاتر به مردم ارائه شود.

مقدم شهرستان خدابنده را قطب تئاتر استان دانست و افزود: تمام هنرمندان هنرهای نمایشی که در سطح شهرستان ها فعالیت می‌کنند، از ظرفیت بالایی برخوردارند.

وی با بیان اینکه هنرمندان تئاتر به دنبال ایجاد جذابیت برای خود نباشند بلکه باید این جذابیت را برای مردم ایجاد کنند، افزود: اینکه هنر تئاتر چگونه می‌تواند به شکل تاثیرگذار با مخاطب و عموم مردم ارتباط برقرار کند، دغدغه‌ای است که متولیان فرهنگی با آن درگیر هستند و تا زمانی که تئاتر ارتباط خود را با عموم مردم برقرار نکند تمام این زحمات بی نتیجه می‌ماند.

مقدم از اینکه هنر تئاتر تنها مخاطبان خاص خود را دارد انتقاد کرد و افزود: این هنر بستر مناسبی برای بیان مسائل اجتماعی است و باید به صورت عمومی‌تری ارائه شود.

سالن چند منظوره‌ای برای اجرای برنامه‌های نمایشی در دست ساخت است که امید می‌رود با تکمیل آن تا زمان برگزاری جشنواره فرهنگی و هنری غواصان دریادل، برنامه‌های جشنواره در این سالن به اجرا درآید

وی گفت: سالن چند منظوره‌ای برای اجرای برنامه‌های نمایشی در دست ساخت است که امید می‌رود با تکمیل آن تا زمان برگزاری جشنواره فرهنگی و هنری غواصان دریادل، برنامه‌های جشنواره در این سالن به اجرا درآید.

مقدم به تلاش‌های انجام گرفته در طول ٦ ماه گذشته برای ایجاد فضا جهت ارتباط هنرمندان تئاتر با مردم اشاره کرده و گفت: در این مدت به روش‌های مختللف از عموم برای حضور در سالن‌های نمایش دعوت صورت گرفت

همچنین رئیس اداره امور هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه تئاتر استان زنجان از دیرباز هم خود هنرمندانش و هم خود تئاترش قوی بوده و تلاش‌های زیادی صورت گرفته است، گفت:  تئاتر زنجان طی دهه ۶۰، ۷۰ با ۸۰ و ۹۰ فراز و نشیب‌های متفاوتی داشت و  دهه ۶۰ و ۷۰ به گمان بعضی‌ها اوج تئاتر زنجان بوده و جوایز متعدد کشوری و منطقه‌ای دریافت شده است.

اکثرا نمایش‌های ما در دهه ۷۰ در جشنواره‌های ملی و منطقه‌ای حضور موفقی داشتند

معراج کرمی افزود: در دهه ۷۰ اکثرا نمایش‌های ما در جشنواره‌های ملی و منطقه‌ای حضور موفقی داشتند.

وی با بیان اینکه در زمینه آموزش و نیروسازی فعالیت خاصی نشد و از همین رو رفته رفته با مشکل روبه‌رو شدیم، افزود: دهه ۸۰ با این مشکل مواجه شدیم که گروه‌های دهه‌های ۶۰ و ۷۰ گرفتار کارهای دیگری بودند و پرورش نیروی جدیدی انجام نشد و در جشنواره‌ها کمتر شرکت کردیم و اگر هم موفق بودیم خیلی کم. رفته رفته هم شکل اجرای تئاترها به لحاظ سیاسی و اجتماعی کشور تغییر کرد.

رئیس اداره امور هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان گفت: الان اجراها اکثر به صورت پلاتویی انجام می‌شود و قداست صحنه را نمی‌بینیم. هنرمندان تنبل شده‌اند و بیان و اجرای قوی نمایش دیده نمی‌شود که برگرفته از زندگی است که ما داریم و زندگی ما از حالت ویلایی به آپارتمانی می‌آید، بالطبع تئاتر هم به این سمت و سو پیش می‌رود.

کرمی با یادآوری اینکه تئاتر استان زنجان و یک برهه خود زنجان و برهه‌های دیگر تئاتر خدابنده حرکت‌های خوبی شروع کردند، گفت:  الان هم تئاتر ابهر کارهای خوبی دارند انجام می‌دهند چون این هنرمندان مراجعه می‌کنند به تهران و از طریق دانشگاه پیگیر اتفاقات روز تئاتر هستند تاثیر می‌گذارد.

یکی ازعناصر مهم ما در تئاتر بحث متن است و نویسندگان بومی ما خیلی کم تلاش هستند و این‌ها را باید دعوت کنیم و آموزش را در این بحث جدی بگیریم وی ادامه داد: تئاتر زنجان هم قوی بوده ولی در سال‌های اخیر کمی ضعیف‌تر شده که باید بحث آموزشی و برگزاری کارگاه‌های تخصصی را تقویت کنیم.

کرمی در ادامه بر لزوم پرورش نیروهای جوان خصوصا در حوزه نویسندگی تاکید کرد و گفت: یکی ازعناصر مهم ما در تئاتر بحث متن است و نویسندگان بومی ما خیلی کم هستند و این‌ها را باید دعوت کنیم و بحث آموزش را در این بحث جدی بگیریم. متن‌هایی که به خود استان می‌پردازد را باید بیشتر دقت کنیم هم از نظر حمایت‌های اداری و هم خود هنرمندان. بالاخره باید برنامه منسجمی را داشته

رئیس اداره امور هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان با بیان اینکه اگر این روند ادامه داشته باشد برای استان و شهر ما خوب نخواهد بود، گفت: در کنار این بحث، اجراهای عمومی است و تلاش ما این است که بحث اجرای عمومی را جدی بگیریم و حمایت جدی داشته باشیم. مخاطبان ما منتظرند نمایش‌ با ژانرهای مختلف اجرا شود و ببینند.

کرمی گفت: هدف ما طی دو و سه سال اخیر این بوده که توجه جدی داشته باشیم به اجراهای عمومی، پرورش نویسندگان بومی و توجه به آن‌ها حتی در راستای چاپ نمایشنامه‌های آن‌ها و شرکت در جشنواره‌های مختلف که به نوعی انگیزه می‌شود برای خود هنرمندان.

وی ادامه داد: بالاخره جشنواره‌ها باعث می‌شود که یک حرکت و انگیزه‌ای برای هنرمندان باشد و کارهای خوبی ارایه بدهند. ما با استان‌های هم‌جوار خودمان در حال ارتباط هستیم تا گروه‌ها در استان‌ها اجرا داشته باشند و تبادل فرهنگی هنری داشته باشیم که در راستای افزایش سطح آموزش و کارهای اجرایی خود بچه‌ها است.

تئاتر استان زنجان با همه فراز و نشیب ها به راه خود ادامه داده و توانسته است کورسوی های امید برای تحقق آینده بهتر  را زنده نگه دارد، با نبود پلاتو با نبود مخاطب و با همه نبودها و اما و اگرها به نقطه ای از بلوغ خود رسیده که باز هم رقبا حساب ویژه ای در جشنواره ها برایش باز می کنند.

مسئولین به عنوان سیاستگذاران فرهنگ و هنر استان نقش تاثیرگذاری در حمایت از تئاتر زنجان دارد و برای بازسازی و بازگشت به روزهای اوج باید تئاتر زنجان را حمایت کنند هر چند کارهای زیادی صورت گرفته ولی مشکلات زیاد است و چالش ها باید رفع شود، تئاتر زنجان نیاز به حمایت مسئولان دارد تا برای بقایش بجنگد و توانایی هایش را به روز کند تا بازگشت به روزهای طلایی و را جشن بگیرد.