برجام لغو شود، چه اتفاقی می‌افتد؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، دکتر سید حسین موسویان، عضو ارشد تیم پیشین هسته‌ای کشورمان، در یادداشتی در روزنامۀ آمریکایی لس آنجلس تایمز، به پیامدهای خروج آمریکا از برجام پرداخته است؛ در این مقاله آمده است: 

در میان همه بحرانهای جهانی، از تست های موشکی کره شمالی تا جنگ علیه داعش، به نظر میرسد بیش از همه چیز، یک هدف سیاسی ذهن او را به خود مشغول کرده که آنهم نابودی برجام است، توافقی که تحریمهای هسته ای علیه ایران را در مقابل برخی محدودیت‌های برنامه هسته ای اش، مرتفع کرده است.

در حالیکه ترامپ ناسازگاری خود با توافق چند جانبه بین المللی هسته ای ایران را آشکار ساخته، سفیرش در سازمان ملل در هفته گذشته با جعل دروغ‌هایی، طرح خروج احتمالی آمریکا از برجام را مطرح ساخت. طرح مذکور که یک "خود زنی" است، مسئولیت خرابکاری را به گردن کنگره آمریکا می اندازد.

اگر آمریکا موفق به غرق کردن برجام شود، عواقب جدی آن تنها به تخریب اعتبار جهانی آمریکا و تضعیف روند عدم اشاعه سلاحهای هسته ای محدود نخواهد شد بلکه می تواند سیاست خارجی ایران را نیز دستخوش تغییرکند.

سیاست خارجی ایران همیشه در مورد عادی سازی رابطه با غرب و تشنج زدایی با آمریکا با چالش‌های داخلی مواجه بوده است. طرز تفکر غالب در ایران معتقد است سیاست آمریکا بر پایه زورگویی است و لذا هرگونه انعطاف ایران، موجب فشار بیشتر آمریکا خواهد شد.

در عین حال در دوره ریاست جمهوری روحانی سیاست خارجی مصالحه جویانه تری اعمال شد که توجیه آن عمدتا به خاطر حل مسالمت آمیز بحران هسته ای و برداشته شدن تحریمهای مرتبط با موضوع هسته ای میباشد.

لذا در تهران، توافق هسته ای به معیار قضاوت در مورد اعتماد یا عدم اعتماد به غرب بویژه آمریکا تبدیل شده است.

حضرت آیت الله خامنه ای رهبر عالی جمهوری اسلامی در آوریل 2015 فرمودند: حالا این مذاکرات هسته ای یک تجربه جدید است. اگر آن طرف رفتار نامعقول خود را کنار بگذارد، این می تواند تجربه جدیدی برای ما باشد که بتوان در مورد سایر موضوعات نیز مذاکره کرد.

اکنون که ترامپ برجام را به مخاطره انداخته است، در تهران اساسا اعتبار تعامل دیپلماتیک با غرب زیر سئوال است. اگر ترامپ زیر برجام بزند، در تهران اجماع حاصل خواهد شد که در هیچ موضوع دیگری نیز نباید با آمریکا مذاکره یا همکاری و یا اعتماد کرد.

در عین حال سیاستمداران در تهران نظاره خواهند کرد که آیا اروپا در هدف نابودی برجام، ترامپ را همراهی خواهد کرد یا خیر؟

اگر رهبران اروپایی پای برجام قاطعانه بایستند، تهران روی "رابطه با غرب منهای آمریکا" حساب باز کرده و در مورد سایر بحرانهای منطقه ای ازجمله مبارزه علیه داعش با اروپا همکاری خواهد کرد. متقابلا چنانچه علیرغم اجرای تعهدات ایران، اروپا تسلیم ترامپ شود، آنگاه دلیل مشروعی خواهد بود که تهران به ملاحظات امنیتی خود، همچون تقویت بیشتر توان موشکی وتقویت شبکه متحدین منطقه ای، اولویت بخشد.

تأثیر بعدی اقدام ترامپ در تخریب برجام، را باید در روابط ایران با قدرتهای بلوک شرق همچون روسیه و چین و هند مشاهده کرد. در دوران اوباما، قدرتهای بلوک شرق، به تحریمهای علیه ایران پیوستند. این امر رییس جمهور وقت، آقای احمدی نژاد، را شوکه کرد زیرا که او سیاست "نگاه به شرق" را دنبال میکرد.

اگر در ماجرای برجام، قدرتهای بلوک شرق بتوانند از برجام دفاع کرده و اقدامات تخریبی ترامپ و پیوستن احتمالی اروپا به آمریکا، را بی اثر کنند، آنگاه، در جهان چند قطبی جدید، جهت یابی ژئوپولتیک ایران به طور قابل موثری به سمت توسعه گسترده همکاریهای تجاری-امنیتی- سیاسی و بین المللی با قدرتهای بلوک شرق گرایش پیدا خواهد کرد.

در حالیکه ترامپ در حال وزن کردن اقدام بعدی در مورد برجام است، باید بداند که خروج آمریکا از برجام، ایران و جهان را به شرایط قبل (اجماع جهانی علیه ایران) باز نخواهد گرداند. اگر او ازا نجام تعهدات برجامی دوران اوباما سر باز زند، شرایط آمریکا در منطقه وخیم تر خواهد شد زیرا که بعد از این ایران روی آمریکا هیچ حسابی ننموده در حالیکه با دیگر قدرتهای جهانی مشارکت و همکاری خواهد کرد.

5252