نگرانی از مهمانانی که اهل شوخی نبودند/ حضور یک صدای نوستالژیک

خبرگزاری مهر- گروه هنر- عطیه موذن: برنامه تلویزیونی «سر سفره خدا» ماه مبارک رمضان امسال روی آنتن رفت و قرار است همزمان با اولین روز محرم نیز به مدت ۱۷ روز دوباره روی آنتن شبکه نهال برود.زوج طلبه مخاطب ما بودند که فرزند نداشتند/ شخصیت نوستالژیک رهگذر

«سر سفره خدا» که ماه رمضان امسال فصل دوم آن پخش شد و حالا قرار است سری جدیدی از آن را شاهد باشیم، تلاش دارد با برنامه های مرسوم کودک در نوعِ اجرا، شوخی‌ها، مهمان ها و ساختار متفاوت باشد.

در آستانه پیش تولید این برنامه برای سری جدید که قرار است از اول محرم پخش شود با حمیدرضا عطارد تهیه کننده و احسان مهدی مجری و بازیگر برنامه «سر سفره خدا» گفتگو کردیم. عوامل این برنامه در قسمت پیشین این گفتگو از سختی برنامه سازی برای کودکان و حساسیت هایی که در این زمینه هست، سخن گفتند و اینکه نیروهای متخصص در حوزه برنامه سازی کودک کمتر وجود دارد.

تهیه کننده «سر سفره خدا» بخشی از این سختی ها را نیز به ویژگی های کودکان نسبت داد و گفت که وقتی در حوزه بزرگسال کار می کنید محدودیت کمتری وجود دارد و راحت تر می توان هر آنچه را که می خواهید، بیان کنید ولی در حوزه کودک خیلی از حرف ها را نمی توان گفت چون مخاطب حساس و لطیف است و بدون تحلیل اثر را می پذیرد.

در این بخش نیز عوامل به سختی هایی که در تولید این برنامه داشتند، اشاره کردند و اینکه گاهی مهمانان با فضای کودکانه برنامه همراه نمی شدند. همچنین تاکید شد که در چنین کارهایی باید از چند ماه قبل برنامه ریزی داشت و با عجله و سرعت کار را به آنتن نرساند.

بخش دوم و پایانی این گفتگو را در زیر می خوانید:

*مهمانانی که به برنامه «سر سفره خدا» دعوت می شوند این تلقی را در مخاطبان ایجاد می کند که از یک کودک تا بزرگسال می تواند مخاطب برنامه قرار بگیرد که البته این نکته از باب انتقاد مطرح نیست اما مخاطب اصلی شما چه کسانی هستند؟

حمیدرضا عطارد: مخاطب هدف ما کودکان ۸ تا ۱۲ سال هستند با این حال ما طبق بازخوردهایی که دریافت کرده ایم از بچه های خردسال تا زوجی که حتی کودکی نداشته اند یا افرادی مثل شهرام شکیبا که به ما لطف داشت، مخاطب برنامه بودند. فکر می کنم یک دلیل هم این باشد که این برنامه که امسال سال دوم پخش آن بود اولین برنامه ای است که می تواند مخاطبش را در هنگام سحر کمی مفرح کند و فضای نشاط برایش ایجاد کند.

ما برای هر شب برنامه از ساعت ۱۲ به استودیو می آمدیم و با تیم کارگردانی سحری می خوردیم و تا لحظه رفتن روی آنتن با هم تمرین می کردیم *آقای مهدی شخصیتی که ایفا کردید چقدر در تعامل با نویسنده ساخته شد و با توجه به اینکه خود شما نیز درحوزه کودک کار می کنید این شخصیت تا چه حد برآمده از اندیشه و بازی خود شما بود.

احسان مهدی: ایده این شخصیت به دلیل رابطه ای که من و حامد مدرس سال ها در همکاری با هم داشتیم، شکل گرفت. حتی لحن ادبیات من در بازی این شخصیت و کسره گذاشتن روی بعضی واژگان اتفاقی بود که پیش از این در صحبت های من و حامد مدرس جریان داشته است. من و او چون سال هاست که با یکدیگر دوست هستیم و با هم شوخی داریم از قدیم گاهی در شوخی ها به شکلی که در برنامه دیدید، حرف می زدیم. بنابراین ارتباط و دیالوگ های ما بیشتر بر پایه ارتباطات قبلی ما بود و بقیه آن بر اساس نوشته ها و جلسات کارگردانی کار شکل می گرفت و پیش می رفت. این گونه نبود که دیالوگ ها کاملا به صورت بداهه باشد بلکه ما برای هر شب برنامه از ساعت ۱۲ به استودیو می آمدیم و با تیم کارگردانی سحری می خوردیم و تا لحظه رفتن روی آنتن با هم تمرین می کردیم.

عطارد: ما در نویسندگی کار، با توجه به زنده بودن برنامه، طراحی سیناپس داشتیم و بیشتر تمرکز روی این بود که با استفاده از بعضی کلیدواژه ها سیر کلی داستان و محتوا شکل بگیرد و پیش برود. ما چند نویسنده داشتیم که امسال به تناوب قسمت ها برای ما متن می نوشتند. با این حال قطعا در برنامه ای که سه هفته قبل از ماه رمضان استارت می خورد خیلی نمی توان از تیم نویسندگان توقع زیادی داشت.

*فکر می کنم در چنین مواردی که همه بخش های یک برنامه با شتاب جلو می رود اتفاقا باید تمرکز بیشتری روی بخش اتاق فکر و نویسندگی داشت تا برنامه از انسجام و نظم برخوردار باشد.

مهدی: بله، قطعا باید همین اتفاق بیفتد و حتی قبل از اینکه ما به برنامه برویم باید از متن و موضوع ۳۰ جلسه برنامه، اطلاع داشته باشیم.

*برنامه شما ایده های بسیار خوبی داشت و حتی میان برنامه های کودک بسیار متفاوت بود و اصلا نمی خواست سراغ کلیشه ها برود اما همین نبود نویسنده و تیم اتاق فکر باعث می شد که رویکرد منسجم و منظمی در برنامه شکل نگیرد. مثلا غلط صحبت کردن در این برنامه تمرکز بسیار خوبی برای مخاطب کودک ایجاد می کرد تا بتواند فهم بیشتری از واژگان داشته باشد یا موارد دیگری که حضور یک نویسنده می توانست به پررنگ تر شدن آنها کمک بیشتری کند. حتی بخش هایی از برنامه که رویکردش بزرگسال می شد با وجود نویسنده قوی می توانست توازن و تعادل بیشتری داشته باشد.

مهدی:  بخش های بزرگسال برنامه فقط در مواجهه با مهمانان اتفاق می افتاد و گرنه تلاش می شد شخصیت من و نقشی که ایفا می کردم کودکی هایش را حفظ کند. در این نقش تلاشی هم بر اغراق نداشتم چون تا حدی این شیطنت ها و شوخی ها در شخصیت خود من وجود دارد. در واقع شخصیتی که بازی کردم فاصله چندانی با خود من نداشت. اتفاقا من اعتقاد زیادی دارم که شخصیتی که برای کودک بازی می کند نباید لوس باشد یا اطوار داشته باشد.

عطارد: فکر می کنم مجموع آنچه که در این برنامه دیده شد جز کودکان، مخاطبان دیگری هم داشت. مخصوصا که آقای سرشار هم معتقد بود باید برای مخاطب بزرگسال هم باکسی را در نظر گرفت. به همین دلیل امسال در بخشی از برنامه استاد رضا رهگذر (محمدرضا سرشار) قصه می خواند که همین بخش را سال گذشته رضا فیاضی اجرا می کرد و امسال به دلیل نوستالژیک بودن شخصیت رضا رهگذر برای کودکان دهه ۶۰ و ۵۰ از وی درخواست کردیم که در خدمت شان باشیم. در بحث مهمان نیز تلاش بسیاری داشتیم که افراد متفاوتی را به برنامه دعوت کنیم. سال گذشته شاید حدود ۹۰ درصد از مهمانان ما از چهره هایی بودند که بچه ها آنها را کم و بیش می شناختند اما امسال شاید حدود ۱۰ درصد از مهمانانمان سلبریتی بودند و این، کار را سخت تر می کرد. ما امسال مهمانانی داشتیم که حتی نگران بودیم که بخواهیم با آنها شوخی کنیم.

*من چهره نداشتن در برنامه را ویژگی منفی نمی دانم حتی به نظرم مثبت هم است اما قطعا به شما بستگی دارد که چقدر مهمانان را وارد میدان بازی خود و بچه ها کنید و یا چه خاطراتی را با آنها به بحث می گذارید.

مهدی: یکی از مشکلات ما این بود که بعضی از مهمانان وارد شوخی های ما نمی شدند. قطعا ما برای هر مهمان سناریو و فیلمنامه ای را طراحی می کردیم اما گاهی این سناریو پیش نمی رفت. من خاطرم است شبی چند قاری کودک را دعوت کرده بودیم و تلاش داشتیم سوالات متفاوتی را از آنها بپرسیم اما آنها جواب همه سوالات را بر اساس اطلاعاتی که قبلا برایشان برنامه ریزی کرده بودند، پاسخ می دادند و حتی پاسخ ها را بر اساس همان پیش فرض های ذهنی خود بیان می کردند.

عطارد: هادی محمدیان کارگردان انیمیشن از جمله مهمانان ما بود که وقتی با او درباره سناریویی که چیده بودیم، صحبت کردیم خودش هم وارد این بازی شد و یا محمد امین همدانی دیگر کارگردان انیمیشن، سعید صدرائیان، فضه سادات حسینی از دیگر کسانی بودند که توانستیم باب این بازی را با آنها باز کنیم و خودشان هم گاردی نداشتند.

مهدی: محمد انصاری فوتبالیست ابتدا برای آمدن به برنامه تردید داشت اما وقتی به برنامه آمد و باب شوخی هایمان درباره کی‌روش و ... باز شد خودش گفت در صورت امکان در برنامه های بعدی هم حضور پیدا خواهد کرد.

پیامکی از طرف یک زن و شوهر طلبه از قم داشتیم که می گفتند هر سحرگاه در حالی که فرزندی هم نداشتند مخاطب برنامه بوده اند عطارد: بعضی از قصه ها را چون از شب قبل طراحی کرده بودیم راحت تر این اتفاقات شکل می گرفت اما بعضی از قصه ها حدود یک ساعت قبل از آنتن شکل می گرفت. مهمان هم حدود ۲ ساعت قبل از برنامه می رسید و مواردی را هم با مهمان چکش کاری می کردیم. البته این روند درست نیست و باید می توانستیم یک لیست ۹۰ نفره از مهمانان مورد نظرمان را فراهم کنیم و بر اساس آن از قبل همه چیز را تعیین کنیم. برای این کار سردبیر برنامه خیلی تلاش کرد و در حد بضاعت و شرایط تلاش شد اما این نکته ای که می گویم می بایست حداقل ۶ ماه قبل از پخش، برنامه استارت بخورد و نه در بازه زمانی کمتر از یک ماه برای به وجود نیامدن چنین مسایلی است.

شاید مهمترین علت این مساله هم شرایط مالی سازمان صدا و سیما باشد. من دوست داشتم دوربین برنامه ام به اکثر نقاط ایران برود و یا آیتم های جذاب تری تولید می کردم. من تیم نویسندگانی را می شناختم که در این حوزه می توانستند بسیار قوی کار کنند اما به دلیل همین مسایل مالی نتوانستیم از آنها کمک بگیریم. البته برنامه خوشبختانه با تمام محدودیت هایی که گفته شد جای خود را باز کرده و تاثیرش را روی بچه ها گذاشته است. حتی من چند نفر از روحانیون را دیدم که درباره این برنامه سخن می گفتند و نظراتشان را بیان می کردند. ما پیامکی از طرف یک زن و شوهر طلبه از قم داشتیم که می گفتند هر سحرگاه در حالی که فرزندی هم نداشتند مخاطب برنامه بوده اند و این ها جای خوشحالی دارد.

امیدواریم بالاخره حمایت هایی که باید از طرف دولتمردان و نهادهای مسئول صورت بپذیرد به بهترین شکل ممکن اتفاق بیافتد تا روال برنامه سازی صحیح برای تولید آنچه در شان مردم ایران است، رخ بدهد.

*عنوان کردید که قرار است این برنامه به صورت یک جنگ هفتگی ادامه پیدا کند. در این صورت چه تغییراتی باید در تیم یا عوامل برنامه به وجود بیاید.

عطارد: بله قرار است چنین اتفاقی بیافتد. طبیعتا وقتی ساختار برنامه جُنگ گونه می شود، آیتم ها و اجزای شکل دهنده برنامه هم تغییراتی خواهند داشت که همه اینها فعلا در چرخه بحث و بررسی بین و ما و شبکه است که شاید الان نتوان به طور دقیق در موردش چیزی گفت. ولی برای شروع قرار است که از روز اول محرم یعنی ۳۱ شهریور به مدت ۱۷ روز هر روز برنامه داشته باشیم که متناسب با ایام محرم و هفته دفاع مقدس خواهد بود و بعد از آن هم ان شاء الله پنجشنبه و جمعه ها به صورت هفتگی برنامه به صورت جنگ گونه ادامه پیدا می کند.