انتشار عکس بی حجاب آزاده نامداری جرم است؟ | درباره حریم خصوصی آزاده نامداری و سلبریتی ها!

سیامک پاکباز وکیل پایه یک دادگستری در فرارو نوشت: همواره و در هر جامعه‌ای، انتشار تصاویر، فیلم‌ها و یا حتی فایل‌های صوتی افراد مشهور، مدتی اذهان عمومی را درگیر خود کرده تا جایی که موضوع، تبدیل به تیتر اول فضای رسانه‌ای آن کشور می‌شود و همواره پس از نشر چنین مواردی، بحث حریم خصوصی میان دو طیف فکری بالا می‌گیرد.

عده‌ای معتقدند باستناد قانون و حکم اخلاق، باید حرمت حریم خصوصی و آبروی افراد حفظ شود و عده‌ای دیگر معتقدند افراد مشهور، شهرت خود را به عرصه عمومی آورده و بقول معروف نان شهرت خود را می‌خورند، پس خود را در معرض داوری و نقد مردم قرار داده‌اند. لذا تفاوت است بین افراد مشهور و افراد عادی.

در این نوشتار، نگارنده تلاش می‌کند با بررسی حوزه حریم خصوصی و قلمروی آن در خصوص افراد مشهور، نظر حقوقی خود را در خصوص انتشار عکس‌های مجری معروف زن صدا و سیما بیان نماید.

در قوانین جمهوری اسلامی ایران هیچ تعریف صریحی از حریم خصوصی ارائه نشده است. البته در اصول متعدد قانون اساسی از جمله اصول ۱۹ تا ۴۲، و یا حتی قانون مجازات اسلامی و یا قانون آیین دادرسی کیفری و یا قانون آزادی اطلاعات و دیگر قوانین موجود، اشاراتی کلی و ضمنی به مفهوم حریم خصوصی شده است. لذا بنظر می‌رسد با وجود این مفاهیم کلی و غیرصریح، اولین تعریفی که از مفهوم «حریم خصوصی» به ذهن متبادر می‌شود اینست که «هر جایی که در معرض دید عموم نباشد و بدون سعی و تلاش نتوان آن را مشاهده کرد حریم خصوصی است». طبق این تعریف بالکن یک آپارتمان یا مشاعات آن یا پارک‌ها و خیابان‌ها، چه در داخل کشور یا خارج از کشور، جزو حریم خصوصی محسوب نمی‌شود.

این تعریف، تعریفی کلی از حریم خصوصی است که البته در خصوص افراد مشهور یا بقول معروف «سلبریتی» به دلیل انتظار رسانه‌ها و افکار عمومی قطعا دایره‌اش تنگ‌تر خواهد شد.

لازم به توضیح است که قانونگذار علیرغم عدم ارائه تعریفی دقیق و صریح از حریم خصوصی، مثلا در قانون فعالیت غیرمجاز در امور سمعی و بصری، برای انتشاردهندگان عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی افراد، مجازات‌هایی را در نظر گرفته است.

و اماپس از ارائهٔ تعریف حریم خصوصی، باید ببینیم چه تصاویری جزو تصاویر خصوصی افراد محسوب می‌شود؟ در پاسخ به نظر می‌رسد بررسی این مورد در خصوص افراد مشهور و افراد عادی کاملا متفاوت است. در واقع اگر تصاویر مصرف مواد مخدر یک فرد عادی، منتشر شود قطعا تجاوز به حریم خصوصی اوست اما اگر همین تصاویر در خصوص یک فوتبالیست مشهور که الگوی بسیاری از جوانان است، منتشر شود به راحتی نمی‌توان گفت که حریم خصوصی او نیز نقض شده است. چراکه او بدلیل شهرتی که در قبال ورزشکار بودنش کسب کرده حق ندارد چنین ناهنجاری‌هایی از خود بروز بدهد، چرا که افکار عمومی و بویژه طرفداران وی، اطلاع از اینگونه موارد را حق خود می‌دانند.

یا در مثالی دیگر، کسیکه خود را مبلّغ دین و یا قاری قرآن معرفی می‌کند و به همین دلیل، مشهور می‌شود، قطعا کوچک‌ترین حرکت ضدّدینی و یا غیراخلاقی او می‌تواند توالی فاسد بسیاری داشته باشد. لذا به دلیل الگو بودن چنین فردی، طرفداران و مریدان وی، دنبال کردن شخصی‌ترین مسائل اخلاقی و اجتماعی وی را حق خود می‌دانند.

یا در مثال دیگر که موضوع این روزهای فضای رسانه‌ای کشور نیز می‌باشد، خانم آزاده نامداری که به دلیل نوع پوشش خود و استفاده از چادر و مصاحبه‌های متعددش در خصوص نوع حجابش و افتخار و تأکید به این موضوع و البته بنا به دلایل دیگر از جمله توانمندی‌های وی در اجرا و نوع خاص صحبت کردنش، تبدیل به یکی از مجریان موفق رسانه ملّی شده است، در خارج از کشور و در فضایی عمومی، بدون حجاب دیده می‌شود و بسرعت تصاویر وی در فضای مجازی منتشر می‌شود و بلافاصله بعد از آن، وی با انتشار ویدئویی ایضاحی، سعی در توضیح این موضوع داشته و منتشر کننده را به تعرض به حریم خصوصی خود متهم می‌کند.

در واقع از حیث روان‌شناختی شاید عمده‌ترین دلیل این همه هجمه و حساسیت روی چنین موضوع نه چندان مهمی، فارغ از مشهور بودن ایشان در عرصه رسانه، مصاحبه‌ای باشد که چندی قبل در یک شبکه اینترنتی با یکی از بانوان هنرمند کشور انجام داد و در آن مصاحبه بصراحت بدحجابی وی را مایهٔ عدم پیشرفت او دانست و تلویحا استفاده ابزاری از چادر را جهت پیشبرد اهدافش به وی توصیه کرد.

علی ایّحال در بررسی این موضوع که آیا واقعا انتشار این تصاویر، نقض حریم خصوصی ایشان محسوب می‌شود یا خیر دو موضوع را باید مد نظر قرار داد; اولا با تعریفی کلی که از حریم خصوصی در ابتدای این مقال به دست دادیم، فضایی که بدون تلاش، در مرعی و منظر عموم مردم قرار داشته باشد حریم خصوصی نیست و ثانیا حتی اگر برملا شدن چنین موردی برای افراد عادی، تجاوز به حریم خصوصیشان تلقی شود در خصوص افراد مشهور که اتفاقا یکی از دلایل شهرتشان‌‌ همان ویژگی برملا شده است، قطعا تعرض به حریم خصوصی نیست. چرا که همین ویژگی یکی از دلایل شهرتش بوده و الگوی بسیاری از جوانان شده است.

لذا در پایان، فارغ از اینکه نگارنده معتقد است هرکس در انتخاب دین و مذهب و نوع پوشش خود، بویژه در خارج از قلمروی قوانین جمهوری اسلامی ایران آزاد است و هرگونه تجسس در خصوص عقاید و نظرات شخصی مردم را تقبیح می‌کند، بنظر می‌رسد انتشار چنین تصاویری از افراد مشهور که بواسطه شهرتشان در بوتهٔ نقد و داوری عموم قرار دارند، هیچ ارتباطی به حوزه حریم خصوصی ندارد. چرا که به قول آقای عباس عبدی روزنامه نگار، فضای رسانه‌ای و انتظارات مردم به افراد مشهور اجازه نمی‌دهد که این افراد خود را پشت حریم خصوصی پنهان کنند.