«پالت» آیینه‌ای از خود اجتماع است/ راه حل ارایه نمی‌دهیم

محمد حاتمی کارگردان و بازیگر تئاتر که این روزها نمایش «پالت» به نویسندگی و کارگردانی وی روی صحنه است درباره شکل گیری این اثر نمایشی به خبرنگار مهر گفت: شیوه و شکل اجرایی که در نمایش «پالت» برگزیدم از ۱۶ سال قبل دغدغه ذهنی ام بوده است. در زمان مدیریت حسین پارسایی در مجموعه تئاتر شهر و همزمان با گشایش کارگاه نمایش در این مجموعه، ایده اجرای نمایشی کارگاهی را ارایه دادم که با حضور بازیگران حرفه ای اجرا می شد.

وی ادامه داد: این نمایش «خوابگردها» نام داشت و دلیل انتخاب بازیگران حرفه ای نیز این بود که ما قصد نداشتیم این ایده را تجربه کنیم و با روش اتود زدن با بازیگران کم تجربه تر آن را جلو ببریم چراکه شکل کاری که مدنظر من بود با حضور بازیگران حرفه ای شکل می گرفت نه تجربه کردن مسیرهای مختلف برای رسیدن به یک فرم ایده آل در جهت اجرای نمایش. در اصل ما قصد داشتیم یک کار تجربی انجام دهیم نه اینکه چیزی را تجربه کنیم.

حاتمی یادآور شد: بعد از اجرای این نمایش هر بار که به این نوع از ساختار تئاتر بازگشتم تلاش کردم سازمان، ایده ها و شالوده اصلی آن را حفظ کنم. در همین راستا حدود سه سال پیش نیز نمایش «آرامسایش» را در تالار شمس به صحنه بردم که مورد استقبال قرار گرفت. اجرای نمایش «پالت» نیز در راستای تجربیات قبلی ام است.

وی درباره ویژگی های نمایش «پالت» بیان کرد: نگارش متن «پالت» برای من دقیقا مثل پالت نقاشی، ترکیبی بود از رنگ ها و به همین دلیل هم اسم این نمایشنامه را «پالت» گذاشتم. انتخاب این اسم ما به ازای بیرونی در جامعه دارد. معتقدم هر انسانی در این جهان یک رنگ خاصِ مخصوص به خودش دارد و هر انسانی یک خصلت و خویی برای زندگی و بقا دارد. حتی از نقطه نظر مشکلات همه ما شاید مشکلات مشترک داشته باشیم اما راه حل های هر کدام از ما رنگ مخصوص به خود دارد و شکل برخورد ما با موضوع شکل و رنگ خودمان است.

این بازیگر متذکر شد: هر انسانی اگر با خودش حرف یا مشکلی داشته باشد، نوع خلوت و تنهایی اش، شکل خاص خودش را دارد. به عنوان نمونه مناجات و گفتگوی یک فرد با خدای خود، شکل منحصر به فرد خودش است به همین دلیل اسم این نمایش «پالت» شده است. یعنی نمایشی با رنگ ها، آدم ها و مسائل اجتماعی مختلف و رنگارنگ که ترکیبی از رنج ها، آلام ها، شادی ها و غم های آنها قابل دیدن است. در واقع من در این نمایش یک امر اجتماعی را مرور می کنم و به منظور ریشه یابی کردن موضوعات ممکن است مقداری به عقب بازگردم اما آدم های نمایش من امروزی هستند چرا که من در امروز زندگی می کنم و از ریشه های خودم وام می گیرم که در اصل گذشته ای است که حال اکنون مرا ساخته و آینده ای بوده است که نوید آمدنش در گذشته ها داده شده است.

وی درباره کمدی یا تراژدی بودن نمایش توضیح داد: ممکن است تماشاگر در جای جای نمایش بخندد اما «پالت» یک نمایش کمدی نیست و ممکن است در لحظاتی از نمایش تماشاگر متاثر شود و حتی گریه کند اما نمایش ما تراژدی هم نیست. «پالت» آیینه ای از خود اجتماع و ترکیبی است از همه مسائلی که در این اجتماع وجود دارد. اصولا برخورد انسان با انسان و برخورد انسان با خودش دغدغه من در نمایش «پالت» بوده است.

بازیگر نمایش «شمس پرنده» درباره پرداختن به مفهوم مونولوگ مشهور «بودن یا نبودن» شکسپیر در این نمایش یادآور شد: قطعه «بودن یا نبودن» نمایشنامه «هملت» شکسپیر بزرگ را چه در این نمایش و چه در راه و روش زندگی خودم بارها تکرار کرده ام و با آن همراه شده ام. «بودن یا نبودن» سوال مهم این است، اگر من هستم چرا هستم و اگر نیستم چرا نیستم؟ بسیاری از افراد هستند ولی تنها زنده هستند اما آیا آنها زندگی می کنند و این به واقع زندگی است؟

 حاتمی متذکر شد: نمایش «پالت» شاید مصداق شعر «از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود/ به کجا می روم آخر ننمایی وطنم» یا «کیست در دیده که از دیده برون می نگرد/ گویی که منش پیرهنم» باشد. آدم های این نمایش با خودشان در گیر هستند. ممکن است به مکاشفه برسند و مسائل شان حل بشود و ممکن است که این اتفاق برایشان نیفتد پس در این نمایش ما به هیچ وجه راه حل نشان نمی دهیم بلکه چند انسان را با قصه و مسائل خودشان به قصه آورده ایم و آنها را نمایش می دهیم. این حضور آدم ها شاید در قالب تیپ یا شخصیت باشد اما اصولا مسائلی است که برای همه ما ملموس است و اصلا چیز پیچیده ای نیست.

وی در پایان صحبت هایش اضافه کرد: شکل اصلی که برای این اثر نمایشی در نظر گرفته ام «خواب» است. مخاطب شاهد یک فضای روانکاوانه است و اتفاقات در مطب یک روانکاو به عنوان وحدت مکانی داستان رخ می دهد. این نمایش برای تمامی اقشار، طبقات و سطوح فکری است چون هرگز اثری را برای یک قشر خاص به صحنه نبرده ام چرا که همه در این اجتماع با یکدیگر زندگی می کنیم و این نمایش برای همه آدم های این اجتماع است.

نمایش «پالت» به نویسندگی و کارگردانی محمد حاتمی و تهیه کنندگی امیرحسین پورعظیمی هر روز غیر از شنبه ها ساعت ۲۱:۳۰ در تالار استاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر به صحنه می رود.

سوسن پرور، یزدان جیریایی، مهران رنج بر، بهنام شرفی، سمیرا کریمی، محمد نادری و محمد حاتمی ( به ترتیب حروف الفبا)  بازیگران نمایش «پالت» هستند.