تصویب سند توسعه مبتنی بر حمل‌ و نقل همگانی

معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به سند توسعه مبتنی بر حمل‌نقل همگانی (TOD) تاکید کرد: روح اصلی توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی با هدف جلوگیری از بلندمرتبه‌سازی به‌صورت پراکنده و توسعه آن در جوار ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، مهرداد تقی زاده معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی در نشست خبری با اصحاب رسانه با اشاره به سند توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی (TOD) اظهارکرد: این سند نقطه عطفی در شهرسازی ایران به‌شمار می‌رود، زیرا یک سند شهرسازی مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی محسوب می‌شود که در دو مرجع مهم در وزارت راه و شهرسازی به تصویب رسیده است. وی افزود: این سند در شورای‌عالی شهرسازی و معماری پس از یکسال کار کارشناسی و هم در شورای‌عالی هماهنگی ترابری به تصویب رسید که می‌تواند تاثیرات قابل‌توجهی در عرصه شهرسازی کشور ایجاد کند.

معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به مشکلات موجود در زمینه راه و شهرسازی در داخل کشور گفت: این مشکل چندین ساله ریشه‌دار در کشور حاکی از هماهنگی نازل بین بحث حمل‌ونقل و شهرسازی است و این مساله حتی در شهرداری‌ها و متخصصان این حوزه نیز بروز می‌کند. تقی‌زاده با اشاره به کم بودن ارتباط این دو حوزه در شهرداری‌ها نیز بیان کرد: به‌طور مثال دو معاونت حمل‌ونقل و ترافیک و معاونت شهرسازی نیز هماهنگی و هم‌پوشانی ندارند. درحالی‌که چیزی که بسیار اثرگذار است کاربری‌هایی است که در مورد مکان‌های مختلف تصمیم‌گیری می‌شود، زیرا این تصمیمات به‌شدت روی حمل‌ونقل تاثیر می‌گذارد. معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: به‌طور مثال یک مکان تفریحی و تجاری مانند سینما و مرکز خرید باعث ایجاد تعداد زیادی سفر می‌شود بنابراین همین مساله باعث می‌شود که در سایر کشورهای جهان به‌دلیل همین ارتباط نزدیک‌ بین کاربری‌ها، ارتباط بین دو حوزه حمل‌ونقل و شهرسازی را تحکیم ‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: این اتفاق در ایران رخ نداده بود، تا اینکه چند سال پیش و پس از حضور دکتر آخوندی در مسند وزارت راه و شهرسازی خوشبختانه تفکر قوی روی این موضوع شکل گرفت. زیرا همواره سوالی برای ایشان وجود داشت که چرا در کشورهای مختلف حمل‌ونقل و شهرسازی دارای ارتباط تنگاتنگ و نزدیک هستند و این اتفاق در ایران رخ نمی‌دهد. تقی‌زاده افزود: این موضوع از سال ۹۳ از سوی وزیر راه و شهرسازی پیگیری شد و کارهای متعددی صورت گرفت تا به امروز که شاهد تصویب سند توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی (TOD) هستیم. معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اهمیت TOD تاکید کرد: روح اصلی توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی باهدف جلوگیری از بلندمرتبه‌سازی به‌صورت پراکنده و توسعه آن در جوار ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی است. اما متأسفانه کلان‌شهرهای کشور بدون توجه به مفهوم TOD شکل‌گرفته‌اند. ازاین‌رو هرچه شهرها بزرگ‌تر شوند پیاده‌سازی مدل توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی دشوارتر است.

تقی‌زاده در ادامه خاطرنشان کرد: به دنبال راه‌اندازی تراموا در برخی شهرها هستیم و کافی است در اطراف آن‌یک طرح TOD تهیه شود. وی با اشاره به اقدام تقریبا مشابه و نزدیک به TOD با نام تات که از سوی محسن هاشمی در مترو تهران انجام‌شده بود گفت: ایشان در زمان مدیریت مترو به دنبال اجرای TOD بود که بنا بر محدودیت‌های آن زمان، موفق به اجرای کامل آن نشد اما این اقدام وزارت راه و شهرسازی کاملا متفاوت با مدل اجرایی آن زمان در شهرداری تهران است. تقی‌زاده با اشاره به ارزش کار محسن هاشمی در مترو تهران تصریح کرد: در آن زمان مقرر شد در کنار ایستگاه‌های مترو ساختمان‌های تجاری به نام مجتمع‌های ایستگاهی بنا شود تا بتواند هزینه ساخت مترو را تامین کند که این کار نیز با موفقیت انجام شد. معاون حمل‌و‌نقل وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه « وزارت راه و شهرسازی به دنبال اجرای مدلی بسیار بزرگ‌تر از نمونه انجام‌شده در شهرداری تهران است» گفت: طبق طرح اولیه قرار است مجتمع‌های مختلف با در نظر گرفتن فضاهای پیاده‌روی و به‌اصطلاح فضاهای زنده شهری ایجاد شود تا همانند کشورهای توسعه‌یافته، محله‌های اطراف ایستگاه‌های حمل‌و‌نقل عمومی بهترین نقاط شهر را تشکیل دهند.

وی تصریح کرد: اگرچه هرچه شهرها بزرگ‌تر باشد، دست‌ها برای اجرای طرح بسته‌تر است، اما این مساله جلوی پیشرفت ما را نخواهد گرفت و این طرح باید اجرا شود. تقی‌زاده با اشاره به روند پیشرفت و پیگیری‌های انجام شده در خصوص انجام طرح‌های TOD در کشور اظهار کرد: هم‌اکنون چارچوب و نقشه راه TOD در قالب ۱۳۰ صفحه تهیه شده است تا شهرداری‌ها با سلایق مختلف نسبت به اجرای TOD اقدام کنند بلکه بر اساس استاندارد‌های بین‌المللی مجوزها را صادر کنند. وی افزود: با توجه به مقیاس این سند در دو بخش درون و برون شهری، هماهنگی‌های لازم در این رابطه با وزارت کشور به عمل آمده و نظرات مسوولان آن وزارتخانه نیز اعمال شده است تا پس از تصویب نهایی به شهرداری‌های سراسر کشور ابلاغ شود. وی در پاسخ به سوال خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی مبنی بر اینکه «آیا از منابع درآمدی حاصل از اجرای طرح TOD در جوار ایستگاه‌های حمل‌ونقل حومه‌ای ریلی برای ساخت و توسعه خطوط حومه‌ای نیز می‌توان همانند نمونه کوچک‌تر اجراشده در شهرداری تهران بهره جست یا خیر» گفت: این پروژه علاوه بر سودآوری و تامین هزینه‌های خود می‌تواند درآمدزایی نیز داشته باشد، اما باید توجه داشت که تفاوت قطارهای حومه‌ای با قطارهای بین شهری، مانند انبوه بودن حجم تردد قطارهای حومه‌ای، توجیه اقتصادی قطارهای حومه‌ای و اجرای طرح TOD را افزایش می‌دهد. معاون وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: در صورت وجود ایستگاه‌های مترو و قطارهای حومه‌ای، منابع مالی حاصل از اجرای این طرح می‌تواند بر اساس تقسیم‌بندی‌های میان بخش شهری و راه‌آهن به‌عنوان متولی قطارهای حومه‌ای توزیع شود.

تقی‌زاده با توجه به مشارکت شهرداری‌ها و وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، حمل‌ونقل یا راه‌آهن در سایر کشورها مانند فرانسه و آلمان در توسعه طرح‌های TOD تصریح کرد: چنین اقداماتی باید در ایران نیز مورد تاکید قرار گیرد. معاون حمل‌‌ونقل وزیر راه و شهرسازی در ادامه با بیان اینکه به‌دلیل آماده نبودن سند در گذشته ما قادر به ابلاغ سند توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی در شهرها نبودیم، تصریح کرد: برای جلوگیری از عقب ماندن در این بخش قرار شد به جای ۱۰ ایستگاه در ۳۰ ایستگاه راه‌آهن کشور مشاور شهرسازی و حمل‌ونقل مستقر شود. همچنین در کنفرانس شهرسازی ریل پایه ۳ گزارش‌ عملکرد و اقدامات انجام شده ارائه خواهد شد. تقی‌زاده در پایان به مزایای اجرای TOD یا همان توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی اشاره و تشریح کرد: این طرح باعث سوق یافتن مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی، افزایش توجیه اقتصادی در حمل‌ونقل همگانی و افزایش ارزش ملک در جوار ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی می‌شود. همچنین باعث توجیه اقتصادی اجرا و ساخت در آن منطقه ناشی از افزایش مراجعه و کاهش هزینه‌های ساخت پارکینگ در نتیجه امکان جذب سرمایه‌گذاران می‌شود. به علاوه موجب می‌شود مناطق پیرامون حمل‌و‌نقل همگانی به محلی برای تفریح و گردش تبدیل شود. از طرفی امکان ایجاد سهم حمل‌ونقل یکپارچه را افزایش می‌دهد و از ساخت‌وساز و بلندمرتبه‌سازی در نقاط پراکنده جلوگیری می‌کند.