موتـورها معـاینـه می‌شوند

كدام وسيله نقليه است كه به اندازه يك اتوبوس مي‌تواند آلودگي صوتي ايجاد كند درحالي كه حجم فضاي اشغال شده توسط آن، يك دهم اتوبوس هم نيست؟ كدام وسيله نقليه است كه بلاي جان عابران پياده در معابر شهر است و ناامن‌ترين وسيله براي جابه‌جايي به شمار مي‌آيد آن هم درحالي كه در اغلب موارد راننده آن اصول ايمني را هم رعايت نمي‌كند؟ درست حدس زديد؛ تمام اين پرسش‌ها به يك جواب ختم مي‌شود: موتورسيكلت. بسياري از مشكلاتي كه بيان شد مي‌تواند با مراجعه ساده موتورسواران به مراكز معاينه فني و رفع نواقص عملكردي و ايمني موتورسيكلت برطرف شود. راكبان اين وسايل دوچرخ در اين صفحه مي‌توانند از شرايط يك موتورسيكلت و تبعات مراجعه‌نكردن به مراكز معاينه فني آگاه شوند.

• سؤال اول

چرا موتور‌سيكلت‌ها نياز به معاينه فني دارند؟
شايد اين سؤال خيلي از راكبان موتورسيكلت‌ها باشد، چون تصور مي‌كنند وسيله نقليه آنها حجم و اندازه‌اي مانند خودرو ندارد يا به اندازه يك خودرو سوخت مصرف نمي‌كند. اما بايد توجه كرد كه اغلب موتور‌سيكلت‌هاي توليدي با شرايط استاندارد بسيار فاصله دارند. موتورسيكلت‌ها تقريبا به اندازه چند خودرو، آلاينده‌ هوا توليد مي‌كنند و به اندازه يك دستگاه اتوبوس آلودگي صوتي. اينها دردسرهايي است كه يك موتورسيكلت با عمر يك سال يا 2سال دارد؛ درحالي كه بيشتر موتور‌سيكلت‌ها عمري بيش از اين دارند.

• سؤال دوم

موتورسيكلت‌ها به كدام مراكز معاينه فني بروند؟
۵ مركز سراج، شكوفه، الغدير، آبشناسان و نيايش به‌صورت تخصصي به اين موضوع مي‌پردازند. ۱۰ خط معاينه فني موتورسيكلت در اين ۵ مركز وجود دارد. بد نيست بدانيد كه اين مراكز مي‌توانند فقط با يك شيفت كاري در هر ماه، ۲۰۰ هزار موتورسيكلت را پوشش دهند.

• سؤال سوم

كدام موتور‌سيكلت‌ها برگه معاينه فني مي‌گيرند؟
يك موتورسيكلت ابتدا بايد فاقد عيوب ظاهري باشد. آزمون ترمز و چرخ عقب هم از ديگر مراحل معاينه فني است. موتورسيكلت از لحاظ گازهاي خروجي نيز آزمايش مي‌شود كه اين مرحله به آزمون 4 گاز معروف است. دقيق‌ترش در همين صفحه گفته شده است، اما بد نيست بدانيد هيدروكربن‌هاي نسوخته HC، مونوكسيدكربن CO، دي‌اكسيدكربن co2 و اكسيژن، 4 گازي است كه در آزمون گازهاي خروجي از موتور‌سيكلت بررسي مي‌شود. دودزا نبودن موتورسيكلت هم از ديگر شرايط استاندارد بودن موتور‌سيكلت است.

• سؤال چهارم

چرا موتورسواران به مراكز معاينه فني مراجعه نمي‌كنند؟
مراجعه نكردن راكبان مي‌تواند 2علت داشته باشد؛ اول اينكه راكب موتورسيكلت هيچ الزام جدي براي گرفتن برگه معاينه فني ندارد. اين الزام حتي براي رانندگان خودرو هم عملا به‌وجود نيامده يا اگر درست‌تر بگوييم به‌صورت فرهنگ جانيفتاده است. رانندگان خودرو تقريبا فقط وقتي ملزم مي‌شوند به مراكز معاينه فني مراجعه كنند كه افسر راهنمايي و رانندگي خودرويشان را توقيف كند يا اينكه بخواهند آرم طرح ترافيك بگيرند. براي همين است كه داشتن برگه معاينه فني هنوز به فرهنگ مبدل نشده است. دوم اينكه سيستم احتراق موتورسيكلت‌ها پيچيده نيست و خود راكبان براي رسيدن به سرعت بيشتر، آن را دستكاري مي‌كنند، اما نمي‌دانند كه با همين اقدام، توليد آلاينده‌هاي آن چندبرابر مي‌شود.

• سؤال پنجم

معاينه موتورسيكلت‌ها چقدر زمان مي‌برد؟
براي يك موتورسيكلت زماني كمتر از ۴ دقيقه صرف مي‌شود تا معاينه فني بگيرد. يك دقيقه براي گرفتن قبض، يك دقيقه كنترل وضعيت ظاهري موتورسيكلت، يك دقيقه آزمايش گازهاي خروجي و ترمز و ۳۰ ثانيه هم براي صدور كارت معاينه درصورت قبولي در معاينه فني.

• موتورها چطور معاينه مي‌شوند؟

تمام مراحل انجام معاينه فني تنها ۳ يا ۴ دقيقه طول مي‌كشد. آگاهي از اين مراحل سبب مي‌شود كه راكبان موتورسيكلت قبل از مراجعه به مراكز معاينه فني، موتورسيكلت خود را بررسي كنند تا مبادا در امتحان معاينه فني مردود شوند.
گام اول : ثبت اطلاعات
ابتدا با ارائه كارت موتورسيكلت، مشخصات مالك ثبت و باركد صادر مي‌شود. اين باركد در مراحل بعدي توسط دستگاه‌هاي تست گيرنده خوانده خواهد شد، به اين معنا كه هيچ موتوري بدون حضور در مركز معاينه فني نمي‌تواند برگه معاينه فني بگيرد. ورودي مركز معاينه فني۳۲۰۰ تومان است.
گام دوم: بررسي ظاهري
بررسي ظاهري موتور‌سيكلت مرحله بعدي است. در اين مرحله موتور‌سيكلت از بابت داشتن چراغ‌هاي سالم، نداشتن چراغ‌هاي زنون، گارد محافظ استاندارد، دودزا‌نبودن، سالم بودن آيينه‌‌ها، سالم و بي‌صدا بودن اگزوز، داشتن بوق و طلق بررسي مي‌شود. البته برخي موتورسيكلت‌ها اقدام به بستن گارد و ترك‌بند غيراستاندارد مي‌كنند كه اين امر هم بررسي مي‌شود.
گام سوم: آزمون 4گاز
در اين مرحله، موتورسيكلت از نظر مقدار گازهاي خروجي آزمايش مي‌شود. نكته جالب در اين تست، مقدار مونوكسيد خارج شده از موتور‌سيكلت ما بود. با اينكه اين موتور‌سيكلت ۳ ماه از تاريخ توليدش نگذشته بود 6/95 ppm در واحد حجم گاز مونوكسيدكربن متصاعد مي‌كرد درحالي كه در خط همجوار، اين ميزان براي يك پژو‌۲۰۶، 0/01 ppm اندازه‌گيري شد. اين تست به تنهايي نشان مي‌دهد كه موتورسيكلت‌ها چقدر سلامتي شهر را تهديد مي‌كنند.
گام چهارم: آزمون ترمز
اين مرحله، هم به‌صورت دستي از سوي عاملان معاينه فني انجام مي‌گيرد و هم با دستگاه، درست مانند آزمون ترمز خودروها. ميزان باد لاستيك‌ها هم در اين مرحله سنجيده مي‌شود.
گام پنجم: صدور كارت
صدور كارت معاينه فني درصورت قبولي در آزمايش‌ها، آخرين مرحله كار شماست. با اين توضيح كه معمولا رانندگان موتورسيكلت اين برگه را روي موتور‌سيكلت نصب نمي‌كنند.