مطالعه محقق ایرانی روی تومورهای ۱۰۰ ساله کودکان

براساس گزارش نيچر، اين تومورها كه تقريبا به 100 سال پيش تعلق دارند براي اولين‌بار مورد مطالعه قرار گرفته و فرايند توالي‌نويسي ژنتيكي روي آنها انجام مي‌شود.

درحال حاضر دسترسي به تومورهاي منجمد شده سرطاني براي دانشمنداني كه روي سرطان‌هاي كمياب مطالعه مي‌كنند بسيار دشوار است. تومورهاي منجمد شده تومورهايي هستند كه بلافاصله پس از خارج شدن از بدن درون نيتروژن مايع قرار مي‌گيرند. سرطان‌هاي مورد مطالعه به اندازه‌اي كمياب هستند كه تنها تعدادي انگشت‌شمار از كودكان در كل جهان به آن مبتلا مي‌شوند.

سام  بهجتي، دانشمند ايراني و محقق ارشد موسسه سانگر در بريتانيا مي‌گويد درمان‌هاي موجود براي كودكان مبتلا به سرطان‌هاي كمياب عموما ساختگي هستند زيرا وقتي در كل يك كشور تنها دو يا سه نفر به يك نوع كمياب از بيماري مبتلا باشند،‌چگونه مي‌توان آزمايش‌هاي باليني قابل قبولي روي آنها انجام داد؟

اين كمبود مدارك باعث شده تا توالي‌نويسي ژنتيكي و مطالعه روي نمونه تومورهاي سرطان‌هاي نادر به شدت دشوار شوند و به همين دليل محققان همواره از گذشته به دنبال يافتن نمونه‌هاي قابل مطالعه بوده‌اند. تا به امروز قديمي‌ترين نوع توموري كه مورد مطالعه قرار گرفته‌بود،‌32 سال قدمت داشت اما پيشرفت‌هاي اخير در توالي‌نويسي موازي به دانشمندان امكان داده تا تومورهاي قديمي‌تر را نيز مورد بررسي قرار دهند.

بهجتي براي يافتن قديمي‌ترين تومورهاي موجود كه از وضعيت سالمي براي مطالعه برخوردارند، آرشيو قديمي‌ترين بيمارستان كودكان در كشورهاي انگليسي‌زبان، بيمارستان كودكان گريت اورموند لندن را مورد بررسي قرار دادند و توانستند سه نمونه تومور سالم را كشف و مورد مطالعه قرار دهند، تومورهايي كه قدمت آنها به 100 سال پيش بازمي‌گردد.

معمولا دي‌ان‌اي در چنين نمونه‌هايي به مرور زمان پوسيده مي شود، اما فرمالدئيدي كه نمونه‌ها در آن نگهداري شده‌اند مي‌تواند دي‌ان‌اي را تا يك قرن درون خود حفظ كند.  اين دي‌ان‌اي باستاني در توالي‌نويسي دي‌ان‌اي بسيار كاربردي بوده و مخزن اطلاعاتي كاملا جديدي را در اختيار دانشمندان قرار داده‌است.

بهجتي و همكارانش با جستجو در ميان آرشيو بيمارستان گودكان گريت اورموند لندن آغاز كردند تا بتوانند تومورهايي متعلق به دهه 1920 را در آن بيابند و در اين ميان موفق به شناسايي يك تومور سرطان ماهيچه يا رابدوميساركوما، تومور سرطان رگ‌هاي خوني يا همانگيوماي مويرگي سلولي و لينفوما شدند.

پس از استخراج دي ان اي از اين نمونه‌ها محققان توانستند توالي 366 ژن را در هر تومور به دست آورند و جهش‌هاي ژنتيكي مربوط به هرسرطان را شناسايي كنند. از آنجايي كه ژن كودكان نسبت به ژن بزرگسالان از جهش كمتري برخوردار است،‌مطالعه روي اين تومورها مي‌تواند به سادگي جهش‌هايي كه منجر به بروز سرطان‌هاي نادر مي‌شوند را شناسايي كند.

بهجتي قصد دارد جستجو در ميان آرشيو اين بيمارستان را ادامه دهد و حتي اين تحقيقات را در آرشيو ديگر بيمارستان‌ها نيز اجرا كند تا نمونه‌هاي كافي براي مطالعه روي تشابه‌ها و اهداف دارويي بالقوه در سرطان‌ها را به دست آورد.