در جریان انتخابات باوجود انتشار اخبار جعلی مردم تحث تاثیر قرار نگرفتند/جامعه ایران در حال خروج از بحران مدنیت است

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست علمی نقش فضای مجازی در کمپین‌های انتخاباتی امروز (یکشنبه هفتم خردادماه) در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

هادی خانیکی (رییس انجمن ایرانی فرهنگ وارتباطات) در این نشست گفت: با اینکه دست‌اندرکاران ارتباطات نقش و تاثیر مستقیم عرصه مجازی بر موضوعی مثل بر انتخابات را دیده‌اند؛ به نظر می‌رسد کمتر به صورت کارشناسی و به عنوان سوژه ارتباطاتی  مورد توجه قرار گرفته است. در این انتخابات با حجم گسترده‌ای از رسانه‌ها و شبکه‌های جدید به مجازی مواجه بودیم که اتفاقا نشان دادند جامعه ایران علیرغم اینکه عوامل زیادی آن را به یک جامعه پیش‌بینی‌ناپذیر شبیه می‌کند اما به جامعه‌ای پیش‌بینی‌پذیر تبدیل شده است.

وی افزود: ما شاهد بودیم با وجود انواع اقسام نظرسنجی‌ها که سعی در گمراه کردن مردم داشت و همچنین اخبار جعلی که به صورت گسترده انتشار پیدا می‌کرد اما مردم ما تحت تاثیر این تاریخ‌های تبلیغاتی قرار نگرفتند ولی این سوال مطرح است که چرا به نظر می‌رسد می‌توان کم کم عنوان کرد که جامعه ایران تبدیل به جامعه‌ای پیش‌بینی‌پذیر شده است و در حال خروج از بحران مدنیت هستیم. بحران مدنیت به شدت جامعه را در برابر عوامل خارجی از جمله رسانه آشفته می‌کند توجه به جامعه مدنی در ناخودآگاه جامعه وجود دارد و ما در این جامعه براساس آن رفتار مدنی نشان دادیم و مردم با رای خود اعلام کردند به دنبال سنجیدگی عقلانیت و حرکت گام به گام هستند. البته این مساله تنها مختص به همین انتخابات اخیر نیست و انتخابات سالهای 92 و 94 نیز می‌تواند ما را در این نتیجه‌گیری کمک کند.

این کارشناس ارتباطات تاکید کرد: بیشتر نظرسنجی‌ها به یک مرحله‌ای بودن انتخابات آن هم با پیروزی حسن روحانی تاکید داشتند و خوشبختانه همین پیش بینی توسط جامعه محقق شد. من فکر می‌کنم این اتفاق در حافظه ارتباطی جامعه باقی مانده و مورد ارجاع نیز قرار بگیرد. دو فاکتور مدنیت و پیش‌بینی‌پذیری را وقتی کنار بگذاریم می‌توان به بحث ارتباطات و توسعه سیاسی رسید و عنوان کرد که پیروزی رسانه‌های کوچک در مقابل رسانه‌های بزرگ در این انتخابات محقق شده است. بیشتر نیز کاست در دوران انقلاب روزنامه‌ها در جریان دوم خرداد و اکنون کانال‌های تلگرامی و فضای مجازی در 96 ایستادگی در برابر اداره شدن را به نمایش گذاشتند در واقع رسانه‌های کوچک به صورت متمرکز نمی‌تواند اداره شود چه با پول و چه با قدرت سیاسی یا محدودیت فرهنگی.

خانیکی ادامه داد: رسانه‌های کوچک شالوده محدودیت رسمی را مورد چالش و پرسشگری قرار می‌دهند و برای این رسانه‌ها هم عاملیت انسانی و هم اعتماد به آنها مساله مهم و اساسی هستند. تقویت زیرساخت‌های ارتباطی در این چهار سال فرصتی را فراهم کرد تا روستاها و شهرهای دور افتاده نیز مردم امکان دسترسی به رسانه‌های کوچک را داشته باشند و این برای عبور جامعه به جامعه ارتباطی بسیار مهم است.

رییس انجمن ایرانی فرهنگ و ارتباطات؛ سپس رفع محدودیت و فیلترینگ را خواست مشترک بین جامعه و دولت دانست و گفت: مقاومت در برابر فیلترینگ دیگر نه تنها خواست یک عمومی نیست بلکه به خواسته از سوی دولت هم تبدیل شده است و دولت هم در کنار جامعه می‌گوید وجود فیلترینگ و محدودیت به سود کشور نیست و به حد توان خود سعی در برداشتن این محدودیت‌ها از فضای مجازی دارد.

او درباره تغییرات ساختار روابط عمومی در کشور نیز گفت: با توجه به تحول ساختار روابط عمومی در کشور ما این حرفه به حرفه‌ای فعال باید تبدیل شود که در این صورت می‌تواند کمک موثری برای دولت و حاکمیت باشد البته مثلا روستاها به عینه می‌دیدند که در بحث آبستنی و قیمت خرید کالاهای مورد نیاز که پیشتر تحریم بود چه تفاوت‌هایی حاصل شده و مقاومت‌هایی را در برابر تخریب دولت انجام داده‌اند اما نیازمند یک روابط عمومی فعال هستیم که هم رسمی و غیررسمی اقدامات دولت را به گوش جامعه برسانند. در این دوره هشتک‌هایی مثل تغییرات ملموس حکم روابط عمومی غیررسمی را برای دولت داشتند که خود مردم و جامعه مدنی آن چرا که دیده بودند و احساس کرده بودند با یکدیگر به اشتراک می‌گذاشتند.

خانیکی در پایان تاکید کرد: نکته بعدی فعال شدن کنشگری در خود جامعه بود. اوج اثرگذاری ارتباطات زمانی است که کنشگران وارد حوزه ارتباطات می‌شوند. بیشتر اینستالایوها، رباط‌ها، ویدئوها و اینفوگرافی‌ها توسط جامعه کنشگر ساخته و منتشر می‌شد یعنی این خود جامعه کنشگر بود که توانست تاثیر گذار باشد و بهتر آنکه کنشگران فضای مجازی در عرصه واقعی نیز مشغول شدند و شکاف بین فضای مجازی و واقعی به کمترین حد خود رسید. کنشگران سیاسی معمولا و بیشتر کسانی هستند که شاید نفع شخصی نداشته باشند ولی وارد گود شدند. همه اینها می‌تواند یک موضع و مطالعه برای پژوهش باشد.