وقف زمینه ‌ساز تداوم راه اقتصاد دانش ‌بنیان است

به گزارش روز پنجشنبه ایرنا از روابط عمومی و اطلاع‌ رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سورنا ستاری در هشتمین مجمع سراسری مدیران سازمان اوقاف کشور، مهمترین آسیب گریبان ‌گیر کشور را ابتلای به اقتصاد منبع ‌محور دانست و افزود: ایران به ‌عنوان کشوری با بیش از پنج هزار سال تاریخ کارآفرینی، نوآوری و فرهنگ با تکیه نادرست به اقتصاد مبتنی بر منابع زیرزمینی، ارزشمند ترین داشته‌ های خود یعنی نیروی انسانی را به فراموشی سپرد و با ترجیح دادن بشکه ‌های نفت به جوانان، نتوانست دوران درخشان دانشمندان ماندگار و برجسته را دوباره تجربه کند.
وی با بیان اینکه درآمد نفتی بر پایه زحمت، نوآوری و دانش نبوده و بر همین اساس با ایجاد رانتی بزرگ در اقتصاد همه بخش‌ها را وسوسه می‌کند تا خود را به این رانت بزرگ نزدیک کنند، افزود: بر مبنای فرهنگ ناشی از این رانت، ضمن فراموش شدن تلاش و پشتکار به عنوان یک ارزش، بی‌ توجهی به خلاقیت در مقابل دارایی مادی، پیامدهای سوء دیگری از جمله مدرک‌ گرایی، از بین بردن خلاقیت جوانان با معرفی استخدام به عنوان تنها راهکار اشتغال، نبود نوآوری و ایجاد صنعت گریبان‌گیر جامعه می‌ شود؛ بر همین مبنا است که کشورهای غنی از منابع خام زیرزمینی روی پیشرفت را نمی‌ بینند و مبتلا به نفرین منابع می‌ شوند.
ستاری، یکی از پیامدهای تکیه به اقتصاد نفتی، نابودی سنت‌ها و فرهنگ غنی از جمله‌ صنایع دستی و دانست و گفت: صنایع دستی این کشور به مثابه پیشانی فرهنگ و تاریخ و مردمان این مملکت، هزاران سال معرف جایگاه ایران به دیگر تمدن‌ها بوده و حتی هنوز هم برای نمایش فرهنگ، محبت و نوع‌ دوستی ایران به جهانیان از صنایع دستی بهره می‌ گیریم اما بخش قابل توجهی از این دارایی در طول سالیان حاکمیت اقتصاد نفتی، مورد غفلت واقع شد.
رییس ستاد توسعه فناوری‌ های نرم و هویت‌ ساز معاونت علمی و فناوری علوم انسانی یکی از ظرفیت ‌های توسعه و اقتصادی شدن فرهنگ کشور دانست و گفت: علوم انسانی یکی از ظرفیت ‌هایی است که باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد و اگر به دنبال صادر کردن فرهنگ خود هستیم، باید این عرصه را کسب و به کارهای نوآورانه و فناور پیوند دهیم.
وی افزود: یکی از آسیب ‌های جدی در رساندن فارغ‌ التحصیل به بازار کسب و کار سازگار نبودن ساختار تحصیلات تکمیلی با سنت‌ ها، ویژگی‌ ها و فرهنگ کشور است و با بومی نکردن سرفصل‌ های درسی وارداتی، عملا برای کشورهای خارجی نیروی انسانی تربیت کردیم.

*** بازگشت به سنت ‌ها و تحقق فرهنگ کارآفرینی راه شکل‌ گیری اقتصاد دانش‌ بنیان
رییس ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان بازگشت به سنت‌ها، اصلاح ساختارهای اجتماعی و سازمانی، اهمیت ‌بخشیدن به نیروی انسانی و جایگزین ساختن نوآوری به جای منابع در اقتصاد را لازمه‌ های گذار از شرایط کنونی و حرکت به سوی اقتصاد دانش‌ بنیان دانست و گفت: دانش، نوآوری و توانمندی نیروی انسانی جایگزین این روش فرسوده و ناکارآمد اقتصادی شود؛ کشورهای فاقد منابع نفتی نیز همین را برگزیده‌اند و به ‌رغم بی ‌بهره بودن از منابع خام، امروز در شمار پیشرفته ‌ترین کشورهای جهان جای دارند.
ستاری، راهکار جذب و حفظ منابع انسانی کارآمد را ایجاد زیست ‌بوم مساعد برای بروز خلاقیت‌ها و پاگرفتن کسب و کار آنان دانست و گفت: هنوز ساختار اقتصادی ما ظرفیت و توانایی کامل برای شکوفا کردن توانمندی استعدادهای خود را ندارد اما این راه برای شکل گرفتن بستر مساعد پیموده شود، مسیر و روش جدیدی که مقام معظم رهبری نیز بر آن تاکیدی ویژه دارند و بر اساس این روش، جوانان خلاق و نخبه‌ ای که برای پیشرفت کشور تلاش می ‌کنند، بارها زمین می ‌خورند اما باز روی پای خود می‌ ایستند، شکست می‌ خورند اما سرخورده نمی ‌شوند، مبنای رشد و توسعه اقتصادی کشور قرار می ‌گیرند.
وی ادامه داد: با طرح بنیاد ملی نخبگان برای جذب و بازگشت استعدادهای برتر و نخبگان خارج از کشور، این مسیر آغاز شده است و تاکنون بیش از 700 ایرانی خارج از کشور که بیش از 70 تن از آنان در برترین و معتبرترین مراکز علمی و دانشگاهی دنیا فعال هستند، برای کمک به کشورو آغاز کردن این راه جدید، عزم خود را جزم کرده‌اند.

*** ایجاد زمینه مساعد برای شکوفایی نخبگان
رییس بنیاد ملی نخبگان، استعدادهای برتر عضو بنیاد ملی نخبگان را سرمایه‌ ای ارزشمند و فراتر از دیگر کشورها دانست و گفت: این سرمایه‌ های ارزنده که از میان جمعیت پنج میلیونی دانشجویان کشور برآمده‌اند، می‌ توانند آینده ‌ساز کشور باشند و به زودی نخبگان حوزوی، قرآنی و ادبی نیز به این جمع افزوده خواهند شد.
ستاری، نمایشگاه بین‌المللی اینوتکس را جلوه ‌ای از شکوفایی توانمندی نخبگان کشور در عرصه کسب و کار عنوان کرد و گفت: در این نمایشگاه بیش از 40 شرکت که توسط نخبگان و استعدادهای ایرانی که بخش قابل توجهی از آنان در برترین سطوح علمی دنیا فعالیت می‌کنند به نمایش درآمد که در آینده‌ای نزدیک و با افزایش این تعداد، تغییر ساختاری جدی در اقتصاد رقم خواهد خورد.
وی با اشاره به رشد علمی و ارتقای جایگاه کشور در عرصه جهانی طی چند سال اخیر افزود: رشد علمی ایران تداوم ‌بخش مسیر اقتصاد دانش ‌بنیان خواهد بود و حرکت شتابان کشور در این عرصه در سال‌های اخیر، این زمینه را بیش از پیش فراهم‌ کرده‌است به طوری‌ که تولید علم کشور با جهشی چند پله ‌ای به سیزدهم رسیده است و در نانو فناوری امروز با یک پله ارتقا نسبت به سال قبل در جایگاه پنجم جهانی قرار داریم و این در حالی‌ است که امید داریم ایران تا سال آینده در جایگاه چهارم این عرصه قرار گیرد.
ستاری، کاهش وابستگی کشور به درآمد نفت را مقدمه توجه بیشتر به اقتصاد دانش‌ بنیان دانست و گفت: امروز وابستگی بودجه کشور به درآمدهای نفتی، به کمتر از 20 درصد رسیده است و این در‌حالی ا‌ست که بسیاری از کشورهای منطقه به ‌رغم صرف هزینه‌ های هنگفت، در تلاش خود برای کاهش وابستگی به منابع ناکام مانده‌اند بنابراین امروز فرصتی تاریخی در اختیار داریم تا این کشور را بر ‌اصیل ‌ترین دارایی آن یعنی سرمایه انسانی استوار کنیم.
*** تحولی در ساختار اقتصادی با رشد کسب و کارهای نوپا
معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، رشد فزاینده بیش از هزاران استارت‌آپ و شرکت‌ های دانش ‌بنیان را نشان از حرکت کشور به سوی تغییر ساز و کارهای اقتصادی پیشین دانست و گفت: در حال حرکت به سوی توسعه شرکت‌ هایی با کمترین دارایی‌ های فیزیکی و ملموس اما ارزش‌های چند ده ‌میلیاردی هستیم، شرکت ‌هایی که با گذشت اندک ‌زمانی از شکل ‌گیری آن توسط کسانی که به تازگی فارغ‌التحصیل می‌شوند، مدلی جدید در اقتصاد پیاده ‌سازی شده است که بر اساس این مدل، ریسک‌ پذیری، خلاقیت، پشتکار و نوآوری معیار ارزش‌ شرکت‌ها است.
وی با بیان اینکه باید توجه به کارآفرینی عزم و اراده افراد معیار ارزش‌گذاری افراد قرار گیرد ادامه داد: برای تحقق این مهم بیش از هرچیز نیازمند یک تحول فرهنگی هستیم؛ این تحول آسان نیست و به مدد جوانانی محقق می ‌شود که با کسب و کارهای نوپا و خلاقانه خود روزی نیست که یکی از ساختارهای قدیمی و فرسوده‌ پیشین را دستخوش تحول نکنند و تحول فرهنگی یاد شده نیز به دست همین جوانان قطعی خواهد بود.
ستاری، با اشاره به ارائه گزارش آنکتاد از وضعیت علم، فناوری و کسب و کار از کشور، گفت: این نهاد وابسته به سازمان ملل در گزارش خود اذعان کرد ایران رشد علمی فزاینده‌ای را تجربه می‌ کند و به ‌زودی یکی از ابرقدرت ‌های جهانی در عرصه کسب و کارهای نوپا و خلاقانه خواهد بود.
وی افزود: بیش از از 4.5 میلیون دانشجو، سهم 50 درصدی از کاربران اینترنتی خاورمیانه، 50 میلیون گجت هوشمند ظرفیت‌های ارزشمندی هستند که با در کنار یکدیگر گذاشتن شکوفایی و آنها بر بستر فرهنگ جدید اقتصاد قطعا پیشتاز این عرصه در ابعاد جهانی خواهیم بود.
علمی 9014**1440
دریافت کننده: کیمیا عبدالله پور** انتشار:‌گلشن