برجام و تاثیر آن بر تجارت خارجی

ایلنا:از فروردین‌ماه سال 95 یعنی از زمانی که بعد از اجرای برجام به‌طور جدی پای هیأت‌های تجاری و اقتصادی به ایران باز شد تا امروزحدود ١٣‌میلیارد دلار مجوز سرمایه‌گذاری خارجی صادر شده است. البته از این میزان حدود ٣,٥‌میلیارد دلار ورود سرمایه اتفاق افتاده است.براساس گزارش مقدماتی گمرک طی‌ 9‌ماهه سال 1395، جمع کل صادرات به لحاظ وزن 22.6 درصد و به لحاظ ارزش (دلاری) حدود 9.1 درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش داشته است. همچنین بررسی وضعیت صادرات کالاهای غیرنفتی (بدون احتساب محصولات پتروشیمی، میعانات گازی و گاز طبیعی) نشان می‌دهد که نسبت به 9ماهه سال 1394 از رشد 4.8 درصدی برخوردار بوده است. علاوه بر آن ارزش دلاری جمع کل واردات به ایران در 9ماهه سال 95 نسبت به 9ماهه سال گذشته در حدود 4.4 درصد افزایش داشته است. در مجموع، ارزش مبادلات تجاری کشور امسال به 63.1 میلیارد دلار رسیده که 6.7 درصد (حدود 3.9 میلیارد دلار) نسبت به سال گذشته افزایش نشان می‌دهد که نشان از مرتفع شدن رکود حاکم بر مبادلات تجاری کشور دارد.

لازم به ذکر است که در 9ماهه سال 1395 نسبت به مدت مشابه سال قبل، از بین 15 کشور عمده طرف معامله در واردات، میزان واردات به لحاظ وزن و ارزش از کشورهای آسیایی نظیر چین، امارات متحده عربی، جمهوری کره، ترکیه، هند و سنگاپور کاهش یافته و در مقابل میزان واردات به لحاظ وزن و ارزش از کشورهای اروپایی نظیر آلمان، روسیه، ایتالیا، فرانسه، هلند و انگلستان با افزایش همراه بوده است که بازگشت قاره اروپا به جمع شرکاری تجاری کشور را حکایت می‌کند. آمارهای مربوط به تجارت خارجی که به برخی از آنها اشاره شد نشان می‌دهد که با گذشت بیش از یکسال از برجام، از مشکلات مبادلات تجاری ایران کاسته شده است.

همچنین بر اساس محاسبات مقدماتی انجام شده بر پایه آمار و اطلاعات دریافتی از مراجع آماری، تولید ناخالص داخلی در نیمه اول سال 1395 معادل 7.4 درصد رشد داشته است. بی‌شک یکی از تحولات بسیار مهمی که تاثیر معناداری بر جهش رشد اقتصادی در سال جاری داشته است، افزایش تولید و صادرات نفت خام و میعانات گازی با مرتفع شدن موانع صادرات پس از اجرای برجام بوده است. به واسطه رفع تحریم‌ صادرات نفت پس از اجرایی شدن برجام، در سه ماهه چهارم سال 1394 نسبت به دوره مشابه در سال قبل تولید و صادرات نفت خام به ترتیب معادل 12.1 و 24.2 درصد رشد داشت و حالا در سال 96 رشد اقتصادی بر اساس آمار بانک مرکزی به 8 درصد رسیده است.

 البته در این میان نمی توان منکر مشکلاتی شد که هنوز پا بر جا هستند و باید با صبر و تحمل و سعه صدر حل شوند.مشکلاتی که در رابطه با دیپلماسی سیاسی و اقتصادی، فضای ناامن منطقه خاورمیانه، فضای نامناسب کسب و کار، قوانین ناکارآمد، بروکراسی پیچیده اداری و نبود شفافیت، نبود رقابت‌پذیری و فقدان آزادسازی اقتصادی وجود دارد و هنوز به قوت خود باقی هستند.در هر حال چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال 96  و بعد از آن تابع دو عامل سیاست‌گذاری داخلی و ریسک‌های موجود در دیپلماسی خارجی است.به همین دلیل است که انتخابات دوازدهم و انتخاب درست برای اقتصاد ایران اهمیت دارد.

نویسنده: امیر محسنی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی