شورای شهر کارآمد، لوازم و پیش نیازها

18 سال از تولد نهاد شوراهای اسلامی شهر و روستا در عرصه حیات اجتماعی کشور می گذرد و این نهاد توانسته طی این مدت با وجود برخی مسائل و موانع، گام هایی را در جلب مشارکت شهروندان برای سامان بخشی به امور شهری و روستایی بردارد.
با مرور اصول فصل هفت قانون اساسی این نکته دریافت می شود که شوراهای اسلامی شهر و روستا با وجود روند رو به رشد، تا رسیدن به نقطه مطلوب و جایگاه مصرح در قانون اساسی، فاصله معناداری دارند.

** کارآمدی شوراها مستلزم افزایش شناخت شهروندان و نامزدها نسبت به این نهاد است
بیوک ملایی، فعال اجتماعی، سیاسی و عضو دوره نخست شورای اسلامی شهر زنجان به خلأها و ضعف های قانون پیرامون موضوع شوراها اشاره کرد و گفت: متاسفانه قوانین موضوعه و آیین نامه های اجرایی نسبت به آنچه در قانون اساسی درباره شوراها آمده، محدودتر شده است.
وی تصریح کرد: انتظار می رفت بر اساس آنچه در قانون اساسی درباره شوراها آمده، این نهاد در مرحله عمل، جایگاه یک پارلمان محلی را داشته باشد ولی به دلیل محدویت های اعمال شده، شوراها به جایگاه واقعی خود دست نیافتند.
ملایی ادامه داد: در زمان حاضر فعالیت شوراها به نصب و عزل شهرداران محدود شده که این مورد هم منوط و وابسته به تایید وزرات کشور یا هیأت حل اختلاف است که ترکیب اعضای آن اغلب شامل اشخاص دولتی می شود.
وی تاکید کرد: با وجود همه این موارد، معتقدم اگر عناصر کاردان، آشنا به مباحث تخصصی و قانونی در مجموعه شوراها وارد شوند می توانند با تکیه بر خرد جمعی و نفوذ اجتماعی، گام هایی در سامان بخشی به امور بردارند.
ملایی به لزوم ایفای نقش پر رنگ رسانه ها به ویژه صدا و سیما در زمینه ایجاد و ارتقای آگاهی شهروندان پیرامون مسائل مربوط به شوراها اشاره کرد و گفت: برای تحقق شورای شهر کارآمد، ابتدا باید معرفت و شناخت لازم از سوی شهروندان و نیز نامزدها نسبت به مقتضیات، نیازها و چالش های مرتبط با شوراها شکل بگیرد ولی متاسفانه در این زمینه نه رسانه ها و نه خود نامزدها چنان که باید همت قابل توجهی به خرج نمی دهند.
وی افزود: بعد از شکل گیری آگاهی و شناخت لازم پیرامون نقش و جایگاه شوراها، ضرورت ارائه برنامه به میان می آید، به این معنا که نامزدهای انتخابات شوراها باید مشخص کنند که مسائل شهری را قرار است با چه راهکارهایی پی گیری کنند و در این مسیر میزان منابع و امکانات آنان چیست؟
ملایی به لزوم فراهم کردن زمینه هایی برای بحث و مجادله بین نامزدهای انتخابات شوراها اشاره و عنوان کرد: موضوع مدیریت شهری، پیچیده و نیازمند تخصص و آگاهی است بنابراین لازم است افراد با لحاظ این شرایط، وارد عرصه انتخابات شوراها شوند تا موجبات تقویت کارکرد شورا بیش از پیش فراهم شود.

** مطالبه گری شهروندان عاملی مهم برای کارآمدی شوراها
سعید امیدی، عضو فعلی شورای اسلامی شهر زنجان معتقد است با وجود موانعی که در خصوص همتراز کردن اختیارات و مسئولیت های شوراها وجود دارد، ولی این مسائل و کاستی ها بازدارنده و مانع خدمت نیست و اگر اعضای شورا دچار حاشیه نشوند می توانند با تمرکز بر خدمت، منشا اثرات مهمی در مدیریت شهری شوند.
وی به لزوم جدی گرفتن انتخابات شوراها اشاره کرد و گفت: اگر شهروندان انتخاب درستی داشته باشند و پس از انتخابات نیز روحیه مطالبه گری خود را حفظ کنند به یقین این امور در کارایی مجموعه شوراها تاثیر مثبتی برجا می گذارد.
امیدی با بیان اینکه شوراها، مکانیسم کارآمدی برای مشارکت مردم در اداره امور شهرها و روستاها و تحقق حقوق شهروندی هستند، افزود: هر چه که از عمر نهاد شورا در جامعه سپری می شود، روش ها و اسلوب ها دقیق تر و شفاف تر می شوند و این نهاد رو به پختگی می رود.
وی به ضرورت به سرانجام رسیدن مدیریت یکپارچه شهری از سوی دولت و مجلس اشاره کرد و گفت: انتخاب افرادی با ویژگی هایی همچون شهروند محور بودن، پاسخگویی، شفافیت، داشتن دید جامع و بلند، خوشنامی و دارای سابقه اجرایی بودن می تواند نقش مهمی در شکل گیری یک شورای کارآمد ایفا کند.

** فقدان باور به شوراها کارآمدی آنها را تحت الشعاع قرار داده است
یوسف بیانلو، جامعه شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی به نبود هماهنگی بین بخش های دیگر اجرایی و حاکمیتی با شوراهای شهر اشاره کرد و گفت: باور به نهاد شوراهای اسلامی شهر و روستا و هماهنگی با آن، در پیشبرد برنامه های توسعه شهری و روستایی نقش بسزایی دارد که متاسفانه فقدان این باور، کارکرد و کارآمدی شوراها را تحت الشعاع قرار داده است.
وی ادامه داد: در حوزه قوانین مربوط به شوراها اشکالات و کمبودهایی است که موجب تداخل وظایف بین این نهاد با حوزه های اجرایی دیگر می شود.
بیانلو به ضمانت اجرایی نداشتن کامل تصمیمات شوراها اشاره کرد و افزود: متاسفانه مواردی از این قبیل باعث می شود تا نهاد شورا، از جایگاه یک نهاد موثر و تاثیر گذار فاصله بگیرد و بیشتر حالت فرمالیته به خود بگیرد.
وی پایین بودن سطح آگاهی و شناحت شهروندان و نیز نامزدهای انتخابات شوراها از حوزه وظایف و اختیارات را از دیگر عوامل موثر بر ضعف کارآمدی این نهاد ذکر کرد و گفت: متاسفانه کمبود آگاهی و ناصحیح بودن شناخت ها از جایگاه و اختیارات شوراها، موجب طرح وعده ها و شکل گیری توقعات بیجا در سطح جامعه می شود و این امر به کارآیی نهاد شورا لطمه وارد می کند.
7312/6085
خبرنگار: حسن اکبری ** انتشار دهنده: رویا رفیعی