کشیدن راه‌آهن روی دریا، از سیبری تا آلاسکا!

سر آرتور هاردینگ وزیر مختار بریتانیا در کتاب «خاطرات سیاسی»اش به شرح اولین دیدارش با مظفرالدین شاه پرداخته که خواندن آن خود نشانگر حال و هوای ذهنی و توهمات شاه قاجار است.  هاردینگ می‌نویسد: اولین کاری که به محض رسیدن به تهران کردم تقاضای دیدار با مظفرالدین شاه بود. این تقاضا برآورده شد. روزی که به دیدار او رفتم هدیه‌ای رسمی از طرف دربار بریتانیا برایش بردم که شامل یک جلد انجیل نفیس بود. شاه انجیل را از دستم گرفت کمی به رسم ادب آن را ورق زد. سپس گفت خیلی مایل است راجع به موضوعی که هیچ ارتباطی به تورات و انجیل ندارد با من صحبت کند. آنگاه در حالی که مرا به سمت یک کره جغرافیایی مزین به جواهر برد، خواهش کرد که آن را به دقت نگاه کنم. سپس در دنباله بحث خود گفت سال‌ها در این آرزو بوده که روزی از آمریکا دیدار کند. ولی پس از تجربه اخیرش به اروپا هنگام عبور از بحر خزر و کانال مانش دچار مرض دریازدگی و حالت تهوع و استفراغ شده و دیگر نمی‌خواهد آن‌گونه سفرهای دریایی هراس انگیز را تکرار کند، بنابرین بعید نیست که آرزوی سفر به آمریکا را با خود به گور ببرد. هاردینگ در ادامه آورده است: شاه ایران از من پرسید که نظرم در این باره که تزار روسیه از سیبری تا آلاسکا روی دریا راه‌آهن بکشد چیست؟! حقیقت این است که از این فکر بکر به شدت تکان خوردم و در دلم خندیدم. اما با خودم گفتم بهتر است همین طرح ملوکانه را به خود روس‌ها هم پیشنهاد کند تا آنها هم بهش بخندند. بنابراین گفتم در این زمینه باید نظر وزیر مختار روس در تهران را جویا شود!

- منبع: خاطرات سیاسی سر آرتور هاردینگ، وزیر مختار بریتانیا در ایران، ترجمه دکتر جواد شیخ‌الاسلامی