حکایت‌هایی غمگین از «گلستان»/ورود بانوان به پارک ملی تبریز ممنوع!

خبرگزاری مهر ، گروه استان‌ها – بهنام عبداللهی: صحبت از باغ گلستان می‌رود، آخرین جایی که امروزه فکر و ذهن یک شهروند یا مسافر برای گردش و استراحت به آن‌جا می‌رود. همان پارکی که قدم زدن در آن نه‌تنها آرامش روحی نمی‌آورد، بلکه صحنه‌های زنده و مرده آن، ‌ خدشه‌های عمیقی نیز بر روحیات انسان وارد می‌کند.

درختان باغ گلستان یا همان پارک فجر تبریز، از ریشه‌های قدمت این پارک بر پیکره شهر خبر می‌دهند. با گشتی در تاریخ درمی‌یابیم این بوستان در سال ۱۳۰۸ هجری شمسی ساخته شده و به این واسطه آن را می‌توان قدیمی‌ترین پارک داخلی تبریز و همچنین پارک ملی شهر به شمار آورد. پارکی که در زمان خودش، به دلیل قرار گرفتن در معبر اصلی شهر و در دسترس بودن اکثر شهروندان، شور و شوق و جمعیت زیادی را به خود می‌دیده است.

از عواملی که باعث می‌شد این پارک در گذشته مملو از جمعیت باشد، دیوارهای تاریخی و باشکوه، فواره‌های شادی‌آور باغ، اسباب تفریح و بازی کودکان و استخر میانی همراه با آب‌نما و چرخ فلک، تاب و سرسره بود که همواره مورد استقبال خانواده‌ها قرار می‌گرفت ولی اخیرا با برچیده‌شدن این جاذبه‌ها از سطح و بطن پارک، باغ گلستان زیبایی‌های پیشین خود را از دست داده و به همین دلیل دیگر امروز خانواده‌های شهروندان و گردشگران و مسافران به نسبت گذشته کمتر یا حتی اصلا بازدید و استفاده به عمل نمی‌آورند.

از سال ۱۳۸۷ تمامی دستگاه‌های بازی کودکان در نخستین و واپسین پارک مرکز شهر تبریز بدون ذکر دلیلی موجه جمع‌آوری شده و بخش عظیمی از زیبایی پارک سر به افول گذاشت. به این بهانه که بخشی از پارک قرار بود در نقشه اولیه مترو تبریز قرار گیرد، بسیاری از درختان، چمن‌زارها و پوشش گیاهی پارک توسط شهرداری نابود شد و تمام آبنماهای تناور از سوی شهردار پیشین تبریز از میان برداشته شد.

قرار بود جایگزین تمام کمبودها و نبودهای پارک را با نمادی به نام یادمان شمس تبریزی جبران کنند که از دوره شهردار قبلی آغاز شده و هم‌اکنون تنها اسکلت ابتدایی آن به صورت تزئین شده و توخالی به نمایش گذاشته شده است که قطع به یقین امروز دیگر ساختن چنین نمایی برای ساکنین امروزی پارک از هیچ جذابیتی برخوردار نخواهد بود.

حتی مردها از ورود به پارک خودداری می‌کنند

دقیقا از زمانی که بهانه حضور خانواده‌ها در پارک، همان اسباب بازی و تفریح برچیده شد، پای مردم عادی و خانواده‌ها از پارک برچیده شد و امروز با هزاران تاسف معتادان، بی‌خانمان‌ها، دستفروشان غیرمجاز و در مواردی نیز بازنشسته‌ها، اصلی‌ترین استفاده‌کنندگان پارک ملی تبریز هستند. این ویرانه‌سرای کنونی شاید به دلیل اینکه تاحدودی دور از چشم و گوش مردم ماند کم کم تبدیل شد به پاتوق معتادان و اراذل و اوباش.

جای هزاران تاسف است پارکی که زمانی پارک ملی تبریز بود و بی‌شک همه خانواده‌های تبریزی با آن خاطرات زیادی داشتند، امروزه به وضعیتی دچار شده است که حتی مردان از ورود به آن خودداری می‌کنند چه برسد به خانواده‌ها! اینکه در پارک جلوی چشم‌تان انواع و اقسام آدم‌های ناباب ناهنجاری‌های اجتماعی بروز می‌دهند و حتی می‌توانند در روز روشن مواد مخدر خرید و فروش کنند بیش از پیش خبر نابودی پارک را داده و پای شهروندان عادی را بریده است.

شاید این‌روزها تنها قشری که از سرناچاری جرات می‌کنند به این پارک بروند، پیرمردان و بازنشستگانی هستند که با دوستان خود و کلاغ‌های دلتنگ این باغ هم‌کلام می‌شوند. وضعیت نابسامان باغ گلستان تاحدی پیش رفته که افراد برای خرید کتاب از نمایشگاه کتابی که اطراف پارک ساخته شده هم احساس امنیت نمی‌کنند.

خطر در کمین هنرستان نزدیک باغ گلستان

اما واقعا حیف است پارکی که حتی امروز از فضای بزرگ سبز و درختان تنومندی برخوردار است، در چنین وضعیتی به حال خود رها شود. درباره علت افول و اوضاع نابسامان باغ گلستان تبریز سراغ مدیر کل امور اجتماعی استانداری آذربایجان شرقی می‌رویم.

حسن استوار آذر در گفتگو با خبرنگار مهر شرح می‌دهد: باغ گلستان یا فجر به دلیل قرار گرفتن در مرکز شهر و فضای سبز خوب و همچنین داشتن تعدادی نمایشگاه کتاب در اطراف، فرصت خوبی است برای برخی از عزیزان مسن و بازنشسته که عموما نمی‌توانند برای گردش به مقصدهای دور رو بیاورند.

وی درباره علت ناهنجاری‌های پارک ادامه می‌دهد: اما به دلیل اینکه وسعت این پارک بزرگ است و تاحدودی از انظار عمومی دورافتاده، متاسفانه محل تردد و یا تجمع برخی افراد ناباب هم شده است.

هرچند در سال‌های اخیر نیروی انتظامی در داخل پارک یک پاسگاه برای کنترل بیش‌تر اوضاع بنیان گذاشت ولی باز ما شاهد آن هستیم که آنطور که باید افراد مخل و ناباب زدوده نشده‌انداستوار آذر اعلام می‌کند: هرچند در سال‌های اخیر نیروی انتظامی در داخل پارک یک پاسگاه برای کنترل بیش‌تر اوضاع بنیان گذاشت ولی باز ما شاهد آن هستیم که آنطور که باید افراد مخل و ناباب زدوده نشده‌اند.

وی با بیان اینکه برخی نابسامانی‌ها در مقابل هنرستان واقع در نزدیکی باغ گلستان باعث از بین رفتن حیات این محیط آموزشی می‌شود می‌گوید: خطاهایی که در آن ناحیه رخ می‌دهند بسیار تاسف‌بارند و برای دانش آموزان یک محیط آموزشی بسیار خطرناک هستند.

مدیر کل امور اجتماعی استانداری آذربایجان شرقی تصریح می‌کند: من خودم مدت‌هاست از آن مکان عبور نکرده ام ولی طبق گزارشاتی که از نابسامانی‌های باغ گلستان به ما می‌رسد، ما نیز مکاتباتی درباره پیگیری وضعیت با فرمانداری شهرستان تبریز انجام داده‌ایم.

برخی از دستفروشان آنجا واقعا برای گذران زندگی و تامین مخارج معیشت خود اقدام به دستفروشی می‌کنند و باید در مواجهه با آنان مکانی مناسب در اختیارشان بگذاریم تا پارک تبدیل به بازارچه دستفروشان نشودوی بسیاری از دستفروشان آن پارک را افراد باشخصیت می‌داند و خاطرنشان می‌کند: برخی از دستفروشان آنجا واقعا برای گذران زندگی و تامین مخارج معیشت خود اقدام به دستفروشی می‌کنند و ما باید در مواجهه با آنان مکانی مناسب در اختیارشان بگذاریم تا پارک تبدیل به بازارچه دستفروشان نشود.

استوار آذر تاکید می‌کند: اما بسیاری دیگر از دستفروشان نیز متاسفانه مشغول رد و بدل کردن مواد مخدر هستند و باید با کنترل بیش‌تر جلوی آنان به صورت کامل گرفته شود.

وی در پاسخ به این که آیا با انجام برخی اقدامات دوباره باغ گلستان برای حضور خانواده‌ها مناسب خواهد بود تشریح می‌کند: باتوجه به اینکه آنجا محل گذر و تردد است خانواده‌ها رغبتی برای پهن کردن بساط نمی‌بینند ولی به دلیل داشتن فضای سبز خوب می‌تواند برای غیربومی‌ها و مسافران مورد استفاده قرار بگیرد.

مکانی مناسب تر برای دستفروشی، در نزدیکی باغ گلستان

چندسال پیش درست زمانی که اختلالات و اغتشاشات در باغ گلستان اوج گرفته بود، نیروی انتظامی مثل سایر مکان‌های نابسامان اقدام به تاسیس پاسگاهی در ورودی پارک نمود ولی با وجود این، هنوز هم فضای پارک مطلوب نیست. البته منظور ما از وضعیت مطلوب، وضعیتی است که شهروندان برای عبور نکردن از حوالی پارک، مسیرشان را تغییر ندهند.

اما برای پیگیری دقیق‌تر اوضاع دستفروشان سراغ فرماندار تبریز می‌رویم. رحیم شهرتی‌فر در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: در ابتدا دستفروشانی که از بازارچه درب گجیل می‌آمدند تنها در روزهای پنجشنبه و جمعه بساط‌شان را در پارک پهن می‌کردند ولی قبل از عید شاهد آن بودیم که هرروز می‌آمدند و پارک تبدیل به بازارچه دستفروشان شده بود.

وی می‌افزاید: فرمانداری تبریز با همکاری معاونت خدمات شهری شهرداری تبریز طی یک مکان‌یابی هوشمندانه، مکانی جدید برای دستفروشان تعیین کرد که تاحدود زیادی جلوی این معضل را می‌گیرد.

شهرتی‌فر اظهار می‌دارد: بسیاری از دست‌فروشان آن منطقه جزو اقشار آسیب‌پذیر محسوب می‌شوند و درست نیست که ما فقط برای زدودن آنان از پارک، نان را از سفره هایشان سلب کنیم.

وی از مکان مخصوص برای دستفروشان خبر می‌دهد: در همان نزدیکی باغ گلستان مکانی تدارک دیده شده است که از امکاناتی همچون آب و سرویس بهداشتی و... برخوردار است و هم‌اکنون نیز دستفروشان پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها آنجا کار می‌کنند.

فرماندار تبریز می‌افزاید: شهرداری منطقه ۸ تبریز در برنامه خود دارد که باغ را به شکل قدیمی آن نرده‌بندی کند و برخی اقداماتی دیگر انجام دهد و اگر آن اتفاقات بیفتد شاهد ایمنی بیش‌تر فضای پارک خواهیم بود.

وی در پایان خبر می‌دهد: چیزی که فرمانداری تبریز در پی آن است نظم و انتظامات و امنیت در فضای پارک گلستان یا فجر است و تصمیماتی نیز در این زمینه اتخاذ و به دستگاه‌های مربوطه از جمله فرماندهی نیروی انتظامی، معاونت خدمات شهری شهرداری تبریز و... ابلاغ شده است.

ضرورت تدبیری فراتر از انتقال دستفروشان

مکاتبه و کاغذبازی مسئولان تنها یک معنا می‌تواند داشته باشد و آن، این که متوجه مشکل یا معضل هستند ولی همچنان در اولویت اجرا نیست. قطعا مشکلات عمیقی که گریبان‌گیر باغ ملی تبریز در چندسال اخیر است، تدابیری فراتر از انتقال دستفروشان طلب می کند.

حتی فراری دادن دستفروشان ناباب و خرید و فروش‌کنندگان مواد مخدر، نمی‌تواند راه حل مناسبی باشد. مسئله را از دفتری به دفتری دیگر انتقال می‌دهیم به جای اینکه جوابی برایش بنویسیم.

حل مشکلاتی این چنینی در مقیاس یک پارک، نیازمند ایجاد تغییراتی اساسی است. تغییراتی فراتر از تزیین شکل و صورت محیط. برای مثال تاسیس یک برج مسکونی یا تجاری در نزدیکی باغ، می‌تواند در مدت‌زمانی نه چندان طولانی رونق تازه‌ای به آن منطقه بخشیده و در نتیجه باعث پاک‌سازی پارک گردد.

وقتی مردم مدام در حوالی پارک باشند یا حتی در مواقعی از پارک استفاده کنند، هرگز چنین پارک شناخته‌شده‌ای پاتوق معتادان یا اراذل نمی‌شود. این دور از چشم و دست مردم بودن است که می‌تواند چنین فضایی را آلوده کند.

امید است اقداماتی شایسته برای قدیمی ترین بوستان تبریز انجام گیرد. در حدی که یک خانم عابر با صحنه هایی مواجه نشود که به طور غیر مستقیم می گویند «ورود بانوان به پارک ملی تبریز ممنوع!»