بایدها و نبایدهای شبکه بانکی در سال تولید و اشتغال

هادی قدیمی

نایب‌رئیس هیات‌مدیره بانک ایران زمین

اگر خواستار این هستیم که اقتصاد مقاومتی در سال ۹۶ با دو بال تولید و اشتغال به پرواز درآید، چاره‌ای جز افزایش ظرفیت، تقویت و حمایت از شبکه بانکی نداریم و این مهم نیز جز با تصحیح انتظارات، سازوکارها و فرآیندهای مرتبط با بانک‌ها محقق نخواهد شد.

نقش تامین مالی در بهبود یا افت عملکرد بخش واقعی اقتصاد آنچنان پررنگ و جدی است که تصور برداشتن گامی اثرگذار در مسیر اصلاح ساختاری اقتصاد بدون تعیین سازوکاری موفق در حوزه تامین مالی ناممکن است. گذشته از اهمیت اصل تامین مالی، شیوه و فرآیند تجهیز منابع مالی لازم برای بخش‌های مختلف به‌خصوص بخش واقعی اقتصاد، مساله‌ای است که به اندازه موضوع میزان دسترسی به این منابع دارای اهمیت است. در اقتصادی مانند اقتصاد ایران که سهم و نقش شبکه بانکی در تامین مالی بسیار زیاد است، عملکرد و شرایط این شبکه به‌عنوان اساسی‌ترین جزء تامین‌کننده منابع مالی لازم برای فعالیت‌های مولد، مساله‌ای حیاتی و تعیین‌‌کننده خواهد بود و به همین خاطر به همان اندازه که روانی و توانایی شبکه بانکی در پمپاژ پول به بخش‌های مولد اقتصاد اهمیت دارد، سلامت و کارآیی خود این شبکه نیز مهم است و تاکنون شبکه بانکی همواره برای بهبود شاخص‌های اقتصاد و تولید داخلی تلاش فراوان کرده است. در این راستا توجه به یک محور کلیدی، بسیار حائز اهمیت است و ضرورت دارد تلقی اشتباه از نقش بانک‌ها در اقتصاد و حتی معیشت عمومی اصلاح شود. در حال حاضر انتظار عمومی از شبکه بانکی، تامین تمام نیازهای مالی و اعتباری متقاضیان تسهیلات به ارزان‌ترین قیمت و در سریع‌ترین زمان ممکن است. بنیان چنین انتظاری از این تلقی نادرست نشأت گرفته است که بانک‌ها، بنگاه‌های عام‌المنفعه هستند که فارغ از کسب درآمد و سود، باید در خدمت تامین سریع و ارزان پول مورد نیاز جامعه باشند و این در حالی است که متاسفانه این باور نادرست در میان برخی از مسوولان در لایه‌های مختلف وجود دارد و بر پرداخت هرچه بیشتر تسهیلات ازسوی بانک‌ها بدون در نظر گرفتن شرایط لازم برای فعالیت و سوددهی آنها اصرار و تاکید دارند.

به‌عبارت دیگر می‌توان رد پای وابستگی به نفت و درآمدهای نفتی را در این رفتار اشتباه مدیران نیز مشاهده کرد؛ نگاهی که بانک‌ها را تنها ابزار و مجرایی برای توزیع منابع حاصل از درآمدهای نفتی در قالب تسهیلات ارزان قیمت و در بسیاری از موارد فاقد توجیه اقتصادی می‌داند.استمرار استفاده از تسهیلات تکلیفی، انتشار اوراق مشارکت توسط دستگاه‌های مربوطه، تبلیغ و حمایتی که به‌صورت شعاری از کاهش سود تسهیلات بدون توجه به سایر شاخص‌های تعیین‌کننده مانند نرخ سود سپرده، تورم و... از جمله شواهد و نشانه‌های این باور نادرست از نقش و جایگاه بانک‌ها در اقتصاد ایران است.در خاتمه مجددا تاکید می‌شود که اگر خواستار تولید و اشتغال در سال 96 هستیم، چاره‌ای جز افزایش ظرفیت، تقویت و حمایت درست از شبکه بانکی نداریم.