مهمترین گنجینه ضبط شده تاریخ موسیقی نواحی ایران کجاست؟

سال 1383 زمانی که ششمین جشنواره موسیقی نواحی ایران قرار بود به دبیری محمدرضا درویشی در کرمان برگزار شود مسئولان وقت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بخشی از بودجه این جشنواره دولتی را به ضبط آثار صد هنرمند موسیقی نواحی ایران اختصاص دادند.

مسئولیت ضبط و تهیه این مجموعه نیز برعهده حمیدرضا اردلان (پژوهشگر موسیقی) و تیم همکارانش گذاشته شده تا طی آن صد فیلم 30 دقیقه‌ای از صد هنرمند موسیقی نواحی ایران تهیه کنند.

اردلان در همان سال 83 کارش را شروع کرد و این ضبط‌ها همزمان با برگزاری ششمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در کرمان آغاز شد و بعدها برای تکمیل پروژه، حمیدرضا اردلان و تیم همکارانش به مناطق مختلف کشورمان سفر کردند تا از هنرمندانی که در جشنواره حضور نداشتند نیز ضبط‌هایی را انجام دهند.

در نهایت حاصل این پروژه که صد فیلم 30 دقیقه‌ای بود که بعد از تدوین و پالایش‌های صوتی با تاخیری یک سال و نیمه به دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد.

با اینکه قرار بود این مجموعه بی‌نظیر بلافاصله بعد از تولید منتشر شود و در اختیار محققان و پژوهشگران قرار بگیرد و همچنین به عنوان سندی تاریخی از گنجینه گرانبهای موسیقی نواحی ایران ماندگار شود اما تا امروز این اتفاق نیفتاده است. مجموعه مذکور یکی دو مرتبه نیز میان دفتر موسیقی و انجمن موسیقی ایران دست به دست شد اما اینکه چرا چنین مجموعه حاضر و آماده‌ای منتشر نشده و نمی‌شود جای سوال دارد!

متاسفانه طی یک دهه اخیر بیش از نیمی از هنرمندانی که در مجموعه مذکور آثارشان ضبط شده بود دار فانی را وداع گفته‌اند و بخش مهمی از گنجینه موسیقی نواحی و مقامی ایران نیز به همراه آنها در زیر خروارها خاک مدفون شده است و در حال حاضر هیچ اثر با کیفیتی از اکثر آنها برای رجوع به آثارشان وجود ندارد.

امروز سیزده سال از ضبط این مجموعه با هزینه بیت‌المال گذشته است؛ اینکه «چه اتفاقی برای این گنجینه گرانبها افتاده» و «چرا این همه سال مسئولان در انتشار آن اهمال کرده‌اند» ازجمله سوالاتی هستند که همچنان در میان اهالی موسیقی پاسخی برای آنها یافت نمی‌شود و امید می‌رود مسئولان بالاخره تکلیف این مسئله را روشن کنند.

 یادداشت: سعید اداک