هجوم کتاب‌های ترجمه‌ای انگیزه تولید علوم انسانی اسلامی را می‌کاهد

به گزارش خبرگزاری مهر، مهدی جمشیدی، عضو هیئت علمی گروه فرهنگ‌ پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که در حوزه علوم انسانی اسلامی تحقیقاتی انجام داده و کتاب ساختار شکل‌گیری علوم انسانی اسلامی در تمدن اسلامی را در دست چاپ دارد و مقاله های متعددی در این زمینه به نگارش درآورده است، درباره روندی که علوم انسانی اسلامی در یک سال گذشته طی کرده است، گفت: در سالی که گذشت، اتفاق بزرگ و تعیین‌کننده‌ای در قلمرو علوم انسانیِ اسلامی رخ نداد که بتوان گفت دوران جدیدی آغاز شده و تحول عمیقی شکل گرفته است، اما می‌توان به پاره‌ای از رخدادها اشاره کرد که مهم هستند و در روند حرکت، تأثیر نهاده‌اند. همین اتفاقات و رخدادها، هم وضع موجود را تبیین می‌کنند و هم گویای مسیری هستند که طراحی شده است.

وی افزود: جریان «ترجمه علوم انسانی سکولار» در سال گذشته، شدت بیشتری یافت و تعداد بیشتری از کتاب‌های غربی به فارسی برگردانده شدند، و از سوی دیگر، ناشران که در این حوزه کار می‌کردند، فعال‌تر شدند.

عضو هیات علمی گروه فرهنگ‌ پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با انتقاد از روند فعلی که در تولید علوم انسانی اسلامی وجود دارد، اضافه کرد: این همه، به سیاست‌های فرهنگی و معرفتی دولت کنونی باز می‌گردد که بنا بر ناسازگاری با علوم انسانی اسلامی نهاده است. روشن است که هجوم سیل‌آسای کتاب‌های ترجمه‌ای به بازار نشر، به طور غیرمستقیم، انگیزه حرکت در راستای تولید علوم انسانی اسلامی را می‌کاهد و فضا را به نفع جریان معارض، تقویت می‌کند.

این نویسنده ابراز کرد: در این صف‌آرایی، هر چند «کتاب‌های ترجمه‌ای سکولار»،  دارای کمیت بیشتری می‌شدند، اما از لحاظ کیفی و دامنه اثرگذاری، چندان نتوانستند «کتاب‌های تولیدی دینی» را در حوز علوم انسانی، به حاشیه کشانده و ذهن‌ها و انگیزه‌ها را از آن منصرف سازند.

جمشدی اضافه کرد: جریان و نیروهای سکولار در دانشگاه‌ها که به شدت احساس خطر کرده‌اند و توانایی رویارویی نظری ندارند، به «هوچی‌گری» و «غوغاسالاری» رو آورده و می‌کوشند با «بیانیه‌نویسی» و «فضاسازی منفی و تبلیغی»، پیشروی برنامه تولید علوم انسانی اسلامی را با چالش مواجه کنند.

وی اظهار کرد: باید تاسف خورد که اینان به سبب همسویی دولت کنونی، تا حد زیادی نیز موفق شده‌اند که نقش بازدارنده و منفی ایفا نمایند. همچنین باید اضافه کرد که در سال جاری، شبهات و مغالطات مختلفی نیز از سوی فعالان رسانه‌ای جریان دانشگاهی سکولار در عرصه عمومی مطرح شد که هویتی جز کج‌فهمی و برداشت‌های معوج و سوگیرانه و غرض‌ورزانه از برنامه علوم انسانی اسلامی نداشت.

جمشیدی با اشاره به روند پیشروی علوم انسانی اسلامی افزود: این واقعیت‌ها نشان می‌دهد که برنامه علوم انسانی اسلامی، ناکام نمانده و گام‌هایی رو به پیش برداشته، و بدنه و عقبه رسمی (دانشگاهی) و غیررسمی یافته است؛ زیرا اگر وضع این گونه نبود، بیش‌فعالی‌های کودکانه و بحران‌سازی‌های ساختگی نیروهای سکولار در محافل دانشگاهی و روشنفکری، معنی نداشت.

این پزوهشگر با اشاره به آثار منتشر شده در حوزه علوم انسانی اسلامی ادامه داد: در سال جاری، کتاب «روش‌شناسی علوم انسانی اسلامی» از حجت‌الاسلام و المسلمین احمدحسین شریفی منتشر شد که ارزشمند و فاخر است و باید آن را از بزرگ‌ترین فعالیت‌هایی شمرد که در سال ۹۵ انجام گرفت.

وی افزود:  در این اثر متقن، رویکردهای روش‌شناختی مختلفی، بیان و نقد شده و در نهایت، روش‌هایی پیشنهاد شده است.

جمشیدی در پایان سخنانش گفت:  معتقدم دانشجویان علوم انسانی باید در کنار کتاب‌های رسمی و درسی، به مطالعه این اثر نیز بپردازند تا دیدگاه‌های روشی‌شان با معیارهای اسلامی، بازسازی گردد و یک افق روشی متفاوت و متمایز به روی‌شان گشوده شود.