جاذبه های طبیعی؛ ظرفیت مغفول صنعت گردشگری قشم

به گزارش ایرنا، فعالیت 24 مرکز تجاری و حدود 16 هزار واحد صنفی و راه اندازی تفریح های هوایی و دریایی همچون پاراگلایدر، کایت بورد، جایرو کوپتر، غواصی، شتر سواری، اسب دوانی و پیست آفرود، قشم را به یکی از مقصدهای گردشگران به ویژه مسافران نوروزی تبدیل کرده به طوری که بر اساس اعلام ستاد اجرایی خدمات سفر بیش از 445 هزار تن از 25 اسفند ماه به این جزیره سفر کردند.
به گفته سعید بنی عامریان، رییس کمیته آمار و اطلاعات ستاد اجرایی خدمات سفر 'بیشترین میزان بازدید از ژئوسایت های ژئوپارک قشم مربوط به دره ستاره ها با 16هزار و 500 بازدید کننده است' که با وجود افزایش 25 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته در مقایسه با تعداد مسافران ورودی به این جزیره همچنان رقمی ناچیز به شمار می رود.
این در حالی است که جاذبه های طبیعی منحصر به فرد قشم، بزرگترین جزیره خلیج فارس را از این نظر نیز از سایر نمونه های مشابه متمایز کرده که در صورت تبلیغات مناسب و تمهید پیش نیازها می تواند خود به تنهایی به ظرفیتی برای جذب گردشگران تبدیل شود.
**جنگل دریایی حرا با مساحت 200 کیلومتر مربع در تنگه خوران (بین جزیره قشم و بخشی از استان هرمزگان) قرار دارد که به دلیل شرایط مناسب، زیستگاهی امن برای پرندگان مهاجر مناطق گرمسیری مانند حواصیل بزرگ، اگرت بزرگ، اگرت ساحلی، حواصیل هندی، کفچه نوک تیز، سلیم خاکستری، گیلانشاه و کاکائی به شمار می رود.
حرا (مانگرو) درختچه ای شوره زی است که تا 6 متر رشد می کند و گاه به عنوان علوفه خشک برای خوراک چهارپایان استفاده می‌شود؛ به عقیده برخی بر باسیل هانزن عامل جذام موثر است و شیره درون آوندهای آن بر بیماری خشکی (نوعی بیماری پوستی شایع در منطقه هرمزگان) تاثیری قابل توجه دارد؛ همچنین در صنعت از تانن موجود در حرا، برای تولید جوهر مازو استفاده می‌شود و تهیه چسب تخته و خمیر چوب از دیگر مصارف صنعتی آن است.
خاصیت تصفیه ای که در پوست این درخت وجود دارد، بخش شیرین آب دریا را جذب و نمک را دفع می کند و در واقع گیاه حرا تصفیه خانه آب شیرین کن طبیعی است.
جزر دریا جنگل حرا را به باتلاقی تبدیل می کند و ریشه گیاهان از آب بیرون می زند اما هنگام مد جنگل تا گلوگاه در آب فرو می رود که هر یک از این شرایط حدود 6 ساعت به طول می انجامد.
بازدید از این جاذبه بی مانند تنها با قایق و گذر از آبراه ‌های کوچک و متعدد آن در خلیج فارس امکان پذیر است و می تواند تجربه ای فراموش نشدنی در ذهن ها بر جای بگذارد.
*** دره ستاره ها شاهکار بی مانند طبیعت قشم با قدمتی حدود 2 میلیون سال بر اثر فرسایش خاک، سنگ و ماسه ناشی از باد و باران و رگبارها پدید آمده است.
جاذبه های دیداری این دره واقع در ضلع شمالی جزیره قشم موجب شده تا در زمره یکی از ژئوسایت های ژئوپارک قشم قرار بگیرد؛ به عقیده بومیان فرود ستاره ای از آسمان موجب پدید آمدن اشکال عجیبی از خاک، سنگ و ماسه شده است.
**تنگه چاهکوه یکی از دیگر ژئوسایت های تنها ژئوپارک خاورمیانه با عمق 100 متر در شرق جزیره قشم جلوه ای از فرسایش سنگ های رسوبی در دل کوه سنگی یکپارچه که به شکل ضربدر برش خورده قرار دارد.
چاهکوه در ابتدا عریض و با دیواره های بلند به نظر می آید اما به تدریج از عرض آن کاسته شده و عبور از میان آن دشوار می شود.
حفر چند چاه کم عمق و کانال هایی برای هدایت آب باران از سوی بومیان که قدمتی تاریخی دارد، زیبایی این تنگه را دوچندان کرده است.
*** گنبد نمکی نمکدان با قطر 7× 5/6 کیلومتر از میان دماغه جنوب تا قدیس سلخ و دماغه شمال غربی تا قدیس باسعیدو بالا آمده و دیواره آن شیب تندی دارد.
نمکدان قشم طولانی ترین غار نمکی جهان با عمر بیش از 570 میلیون ساله در جنوب این گنبد می باشد که تاکنون حدود 6 هزار متر آن شناسایی شده است و تا 20 متر نیز ارتفاع دارند اما گنبدهای نمکی غارها پدیده‌های جوان تر هستند و کهن ترین آنها حدود 6 هزار ساله می باشد.
نمک ها در گذشته به صورت یک لایه بودند اما به مرور زمان برآمده شدند و تحت تاثیر خاصیت شناوری و کم بودن وزن حجمی آنها نسبت به سنگ های اطراف به سمت بالا حرکت کردند و در جریان این پدیده برخی سنگ های قدیمی را نیز از کیلومترها در دل زمین با خود بیرون آوردند.
سقف غارها با قندیل های فراوان پوشیده شده با نفوذ آب در گذر زمان تغییر شکل می دهند و آب های زیرزمینی دائمی نیز در بطن این غارها جریان دارد به طوری که در دامنه کوه چشمه نمکی با منظره ای بسیار زیبا ایجاد ‌کرده است.
** بام قشم فلاتی حدود 120 متری است که با چشم اندازی بی مانند در بخش غربی، گسترده ترین نقطه مرتفع جزیره را تشکیل می دهد و چشم‌انداز بی نظیری را به نمایش می گذارد.
ارتفاعات بام قشم بیشتر از سنگ آهک سخت شامل پوسته های صدف فراوان و دامنه از‌ ماسه سنگ سست همراه با مارن و سیلت تشکیل شده است؛ همچنین آب انبار (برکه) سنتی برای جمع‌آوری آب باران در این منطقه وجود دارد و در بخشی از آن نیز انبوه درختان تنومند دیده می‌شوند.
***غار خوربس اثر باشکوهی از معماری صخره ای مربوط به دوره مادها در ارتفاعات حاشیه شهر قشم است که چهار دهانه آن در ارتفاع 20 تا 30 متر از درون بهم پیوسته می باشد.
غار خوربس از درون با مجموعه دهلیزها، تالارها و اتاق های متعدد با ابعاد 5/5*4 متر، چشمه ها و روزنه های گوناگون رو به شمال و جنوب جزیره حاکی از حیات در دوران باستان در قشم است که به عقیده برخی دنباله چین خوردگی های رشته کوه های زاگرس می باشد که در هزاره های گذشته از زیر آب سر برآورده است.
** قلعه پرتغالی ها به مساحت بیش از 2 هزار مترمربع در سال 1507 میلادی توسط دریانوردان پرتغالی که بیش از 100 سال بر تنگه هرمز سلطه یافتند، در ضلع شمالی جزیره قشم ساخته شد.
این قلعه آهکی- گچی چهار برج و بازوهایی بلند جهت استقرار توپ و منجنیق ها دارد و به عنوان انبار یا محل نگهداری مهمات و سلاح جهت پشتیبانی دژهای دیگر جزیره ها به کار می رفته است.
*** کاسه سلخ در ساحل جنوبی قشم برهوتی حدود هفت کیلومتر طول و عرض پنج کیلومتر فاقد هرگونه پوشش گیاهی است که هزاران تپه کوچک و بزرگ مخروطی و اشکال فرسایشی در آن به چشم می‌خورد.
عمق این برهوت به یک چشمه شفابخش گوگرد ختم می شود ودر لایه‌های زیرین ابن منطقه مخزن های بزرگ نفت و گاز وجود دارد.
** دره شور (به زبان محلی تنگه مکینه یا هوباد) در مرکز تاقدیس سلخ واقع شده و مملو از تپه های مارونی زیبا و چشمه های آب شور است که حرکت آب آنها در دره، حوضچه ها و رودهای نمکی به وجود آورده که رسوب به وجود آمده منظره های زیبایی ایجاد کرده است.
ویژگی زمین ریخت شناشی(ژئومورفولوژی) دره شور همچون هزاران آبراه زیبا بر روی دامنه های احاطه کننده دره و تپه ماهورهای مارنی و آهکی چشم انداز رویایی به آن داده و چشمه های سولفور با خاصیت های درمانی نیز نقش و نگاری شگرف به آن بخشیده است.
*** دولاب بر کوهپایه شمالی گنبد نمکی (نمکدان) واقع شده و باران ها و رگبارهای فصلی شبکه ای پیچیده از آبراهه ها و رودهای فصلی را در بستری از مارن و ماسه در آن ایجاد کرده است که عمق بعضی از آنها به بیش از 20 متر می رسد و می تواند گردشگران نابلد را در مسیریابی به اشتباه بیاندازد.
** کورکورا کوه در مجاورت روستای گیاهدان با ساختار تپه های ماهوری از جنس مارن به دلیل فرسایش توسط آب های جاری، دره ها و تنگه هایی زیبا ایجاد کرده به طوری که با وجود قرار گرفتن در خارج از محدوده اصلی ژئوپارک قشم، به عنوان یکی از ژئوسایت ها مورد پذیرش یونسکو واقع شده است.
*** تنگه عالی در جنوب روستای چاهو از شمال تا جنوب جزیره قشم امتداد دارد؛ دهانه تنگه در ابتدا فراخ است اما پس از چند ده متر بسیار باریک می شود.
گیاهان، حفره‌ها و شیارهای فراوان در کف و دیواره‌ های تنگه وجود دارد که با شکل‌های نیمکره، قاشقی و طاقچه‌ای نمادهای اصلی زیبایی این تنگه هستند.
شیارهای خطی و طاقچه‌ای به صورت موازی در بسیاری از نقاط تنگه به دلیل فرسایش در میان لایه های رسی و مارنی است که نسبت به جنس دیواره ها (ماسه سنگ آهکی) فرسایش‌پذیری زیادی دارند؛ حرکت سریع و تخریبی آب در زمان وقوع سیلاب‌ها عامل دیگر فرسایش لایه‌ها و به وجود آمدن شکل های تیغه‌ای و گوه‌ای با لبه‌های صیقلی در این منطقه می باشد.
تنگه عالی در انتها به دیواره های شمال شرقی گنبدنمکی نمکدان ختم می‌شود.
**دره تندیس ها در بخش جنوبی جنگل حرا واقع شده و به دلیل وجود شکل ها و حجم های طبیعی پرشمار حاصل از فرسایش یک منطقه مرتفع در طول زمان چنین نام گرفته است.
سنگ های تراشیده شده بکر در نتیجه از بین رفتن لایه آهکی سخت به عنوان پوشش لایه های نرم موجب تخریب سازندها شده که در نهایت بلندی های جزیره مانندی در میان زمین های پست و فرسوده به وجود آورده است.
***جزایر ناز شامل 2 جزیره در نزدیکی ساحل شرقی قشم‌ می باشد که توسط آب های خلیج فارس از هم جدا افتاده اند اما در زمان جزر آب مسافران می توانند با پای پیاده، شتر یا خودروی شخصی فاصله یک کیلومتری قشم تا جزایر ناز را طی کنند.
این جزیره ها فاقد ساحل شنی بوده و دیواره های صخره‌ای به ارتفاع پنج تا 10 متر آنها را احاطه کرده اما سطح آن کامل صاف است و از بلندای آن تنگه هرمز و جزیره لارک در دیدرس قرار می گیرد.
صدف ها و مرجان های رنگارنگ و گوناگون در اطراف این جزیره ها بر زیبایی این نقطه افزوده است.
**شیب دراز از روستاهای مناسب حال بوم گردان و دوستداران حیوانات بوده و ساحل آن در فصل بهار لاکپشت های پوزه عقابی را میزبانی می کند.
ساحل شیب دراز با تلاش ناطوران خمیس (نگهبانان لاک پشت) از حدود 14 سال پیش تا کنون به پناهگاهی امن برای تخم گذاری پوزه عقابی ها، از گونه لاک پشت های در خطر انقراض تبدیل شده است.
پوزه عقابی یکی از 2 گونه لاک پشت آبی تخم گذار در ایران است که در فهرست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت قرار دارد و سه تا چهار سال یک بار در یک تا سه مرحله (به فاصله 2 هفته) برای تخم گذاری به زادگاه خود در شیب دراز باز می گردند.
جمع شدن همه این جاذبه ها در جزیره ای یک هزار و 500 کیلومتر مربعی در دل آب های خلیج فارس موهبتی نیازمند توجه است و رونق بخشیدن به ظرفیت بکر گردشگری طبیعت در قشم، بیش از تبلیغات نیازمند آموزش نیروهای انسانی برای راهنمایی گردشگران و تورها، تامین امکانات مورد نیاز طبیعت گردی و تمهیدی برای پاسداری از بکارت این جاذبه هاست که به طور قطع در کنار رونق صنعت گردشگری و دیگر حوزه های مرتبط، می تواند به اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم بیش از پیش برای بومیان جزیره نیز منجر شود.
8123/6048
خبرنگار: محمد ملاحمزه زاده ** انتشار دهنده: فرشته دریس