باید در شکل‌دهی آینده روابط بین‌الملل گفتمان خودمان را داشته باشیم

به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، محمدجواد ظریف در  مراسم رونمایی از کتاب خود گفت: ‌معمولا کسانی که کتاب را می‌خوانند مقدمه را نمی‌خوانند من باید چند نکته در باره کتاب بگویم.

او گفت: در دوران خانه‌نشینی فرصتی برای بنده و دکتر سجاد پور پیش آمد که حاصل اول آن کتاب دیپلماسی چند جانبه بود کار دوم که بعد از کتاب دیپلماسی چند جانبه انجام شد نگارش این کتاب بود اما کار واقعی این کتاب در طرح مطالعاتی شکل گرفت که به شورای راهبردی روابط خارجی پیشنهاد دادیم روندهای آتی دوران‌گذار را پیش‌بینی کنیم.

وزیر خارجه یادآور شد: در کتاب هم ذکر شده که درک و شناخت در شکلدهی آینده تاثیر مهمی دارد نه تنها درک صحیح باعث کنش‌گری به موقع می‌شود بلکه خود درک مبتنی بر یک نگرش خاص باعث پیشبرد آن نگرش می‌شود. این طور نیست که همه نظریه‌های بین الملل برای تبیین واقعیات باشد بلکه با تصویری از آنچه می‌پسندند به عنوان تبیین واقعیات ارائه می‌دهند و خود این در شکل دهی واقعیات تاثیر می‌گذارد.

ظریف تاکید کرد: اگر ما بپذیریم آنچه در دوران طولانی روابط بین‌الملل به عنوان قدرت سخت مطرح بوده تعیین‌کننده آینده بین‌الملل است، باید بپذیریم در آینده هم روابط تحت تاثیر این قدرت‌های کنونی خواهد بود. لذا پذیرش این واقعیت که ما می‌توانیم خودمان کنش‌گر باشیم و پذیرش واقعیت‌های رقیب می‌تواند تاثیرگذار باشد.

رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان خاطرنشان کرد: در آمریکا بحث واقعیت جایگزین مطرح شده است که بحث بی‌مزه‌ای است. به ویژه وقتی از سوی برخی افراد نزدیک به دولت کنونی مطرح می‌شود. ما در این بحث می‌گوییم خوب است ما در شکل‌دهی آینده روابط بین‌الملل گفتمان خودمان را داشته باشیم.

او افزود: در آن زمان از اساتید مختلف و دیپلمات‌های باسابقه جلساتی تشکیل شد که بحث‌های خوبی صورت گرفت و نتیجه آن گزارشی ۴۰ صفحه‌ای بود که به شورای راهبردی وزارت خارجه دادیم ما این بحث را با کارگاه‌های آموزشی برای همکاران وزارت خارجه ادامه دادیم. من آن زمان بازنشسته بودم. این بحث مطرح شد و در جلساتی این بحث را به کتاب تبدیل کردیم.

ظریف گفت: نکته مهم این است که این یک شروعی برای بررسی بیشتر در کشور است نه بیانگر سیاست وزارت خارجه گرچه دیدگاه‌های ما متاثر از این تلقی از دوران گذار است. در این شرایط اگر ببینید برای تبیین وضعیت کشورهای مختلف سرمایه‌گذاری هنگفتی انجام می‌دهند که شرایط آینده را ترسیم کنند این یعنی ترسیم شرایط آینده تاثیر بر آنچه رخ می‌دهد است و ثانیا راهی است که ما متاثر از تعریف‌های دیگران از شرایط آتی نباشیم. هدف این کتاب شروع یک بحث در محیط‌های آکادمیک است. الان هدف کتاب این است که در محیط‌های دانشگاهی بحثی را راه بیاندازد.

او تاکید کرد: شاید مهمترین بحثی که ما در ذهن داشتیم در عنوان کتاب مطرح شده و آن اینکه برای اولین بار در روابط بین‌الملل تحولات در دوران گذار نه صرفا در غرب و نه توسط غرب شکل می‌گیرد.

ظریف یادآور شد: کنفرانس امنیتی مونیخ سه عنوان داشت؛ پسا غرب، پسانظم و پساحقیقت. پسا غرب برای ما به خصوص برای ما که در جهان غیر غربی زندگی می‌کنیم مهم است. هنوز بسیاری از تحلیل‌گران ما روابط بین‌الملل را در فضای جنگ سرد می‌بینند. در فضایی می‌بینند که یا دوقطبی بوده یا تمام تحولات در غرب رخ داده است. من نمیگویم غرب مرده  و تاثیری بر روابط بین‌الملل ندارد . اما باید گفت اگر روسیه را جزو غرب تلقی کنیم دنیا دیگر فقط غرب نیست و همه تحولات هم توسط غرب رخ نمی‌دهد و کنش‌گران دیگر هم نقش قابل توجهی دارند.

وزیر خارجه گفت: با توجه به اینکه در دوران گذار اشتباه محاسبه به قیمت نابودی تمام می‌شود و ادراک صحیح و تصویر صحیح واقعیات نقش یک تفکر را در سطح بین‌المللی دارای وضعیتی می‌کند که هیچ ربطی به قدرت سخت و نرم و معنایی ندارد اما باید این واقعیات را بپذیریم که کنشی که حتی از سوی غیردولت‌ها شکل می‌گیرید، می‌تواند تاثیر بسزایی در آینده داشته باشد. عدم درک این واقعیات باعث می‌شود نه کنش‌گری مناسبی داشته‌ باشیم نه تحلیل درستی.