کارتن‌سازی عاقبت روزنامه‌ها در اردبیل/ هزینه گزاف برگشت می‌خورد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- ونوس بهنود: دکه‌های مطبوعاتی شهر اردبیل به جای فروش مطبوعات به سوپری‌های با ابعاد کوچک تبدیل شده‌اند.

از چیپس و پفک گرفته تا فندک و سیگار و انواع شارژ تلفن همراه و عطر و ادکلن را می‌توان با یک لحظه ایستادن در مقابل دکه‌ها خریداری کرد.

اما این تغییر مسیر در فعالیت دکه‌های مطبوعاتی خود گواه فقر مطالعه مطبوعات در اردبیل است. دکه‌های مطبوعاتی برای دوام‌پذیری و درآمدزایی از فروش روزنامه به سمت فروش تنقلات و حتی سیگار روی آورده‌اند.

موضوعی که بررسی‌های مهر نشان می‌دهد هیچ برنامه و تحرکی برای رفع آن در استان وجود ندارد و موضوع مطالعه مطبوعات به حال خود رها شده است.

از سویی روزنامه‌ها، نشریات محلی و انواع مجله به امید فروش به دکه‌های مطبوعاتی ارسال می‌شود. شاید در برخی استان‌ها وضعیت خرید و مطالعه نشریه و مجله مطلوب باشد اما دکه‌های مطبوعاتی اردبیل از روند خوانش روزنامه رضایت ندارند و معتقدند تنها نامی از روزنامه در دکه‌ها باقی مانده چرا که مجبور به فروش روزنامه هستند.

گرانی و فصول تأثیرگذار در خرید روزنامه

یکی از دکه‌داران به خبرنگار مهر گفت: به صورت معمول روزنامه‌های ارزان‌تر که تیراژ بالاتری هم دارند بیشتر از سایر روزنامه‌ها تهیه می‌شوند.

سه برادران تأکید کرد: متأسفانه به دلیل درآمد پایین اغلب مردم اردبیل روزنامه‌ای که به عنوان مثال دو هزار تومان قیمت خورده به ندرت خریداری می‌شود.

وی افزود: روزنامه به مانند نشریه نیست و هر روز منتشر می‌شود به همین دلیل اهالی مطالعه نیازهای خود را با روزنامه‌های ارزان تأمین می‌کنند.

وی در عین حال به تأثیر فصول در میزان فروش روزنامه اشاره کرد و گفت: به صورت معمول خرید روزنامه و مجله در تابستان و بهار بیشتر است و در فصول سرد سال رغبت مردم کاهش می‌یابد.

سه برادران معتقد است قیمت به مراتب دلیل ارجح‌تری است و به عنوان مثال وقتی یکی از روزنامه‌های مطرح قیمت خود را به دو برابر افزایش داد، خرید آن به شدت کاهش پیدا کرد.

در دکه‌های واقع در مرکز شهر می‌توان اغلب روزنامه‌ها را مشاهده کرد؛ اما در مقابل در دکه‌های واقع در حاشیه شهر حتی خبری از تمامی روزنامه‌ها و مجلات نیست و به جای آن به راحتی ساندویچ و نوشابه و آب جوش را می‌توان از دکه تهیه کرد.

نشریه بی‌کیفیت خریداری نمی‌شود

یکی از شهروندان اردبیلی به خبرنگار مهر گفت: در وضعیتی که مردم تأمین نیازهای اصلی را در اولویت قرار می‌دهند، به عنوان مثال خرید یک نشریه چهارصفحه‌ای به قیمت هزار تومان واقعاً در اولویت خانواده‌ها نیست.

رامین رحمتی تأکید کرد: برخی نشریات محلی و روزنامه‌ها کیفیت مطلوبی ندارند و تنها یک بار ورق زدن آن و یا بررسی تیتر اول کافی است و نیازی نیست خریداری شود.

برخی نشریات محلی و روزنامه‌ها کیفیت مطلوبی ندارند و تنها یک بار ورق زدن آن و یا بررسی تیتر اول کافی است و نیازی نیست خریداری شودبه عقیده این شهروند علاوه بر قیمت، کیفیت نشریه نیز از موانع خرید است و به ویژه این ضعف در نشریات محلی دیده می‌شود.

در تائید این اظهارات یکی دیگر از دکه‌داران مطبوعات اردبیل نیز متذکر شد: برخی نشریات کیفیت دارند و هر چند قیمت بالایی داشته باشند، خریدار دارند.

مؤذنی افزود: متأسفانه ضعف عمده‌ای در نشریات محلی مشاهده می‌شود که با وجود اینکه ما در اطراف دکه نشریات را چینش می‌کنیم اما به ندرت به فروش می‌رسند.

در عین حال معاون مطبوعاتی ارشاد اسلامی استان اردبیل نیز با تأکید به اینکه نشریات محلی هنوز جایگاه مطلوبی در بین مردم کسب نکرده‌اند، گفت: به همین دلیل فروش این گروه از نشریات در استان مطلوب نیست.

توحید بلورساز در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: در حال حاضر ۱۰۹ نشریه چاپی از ارشاد اسلامی استان مجوز فعالیت دارند اما فروش به حدی پایین است که اغلب مدیران مسئول روی فروش نشریه حساب نمی‌کنند.

وی افزود: باوجود اینکه تنها نیمی از نشریات مجوز دار، چاپ می‌شوند اما همین میزان نیز نتوانسته‌اند به فروش مطلوبی دست پیدا کنند.

معاون مطبوعاتی ارشاد اسلامی استان متذکر شد: عوامل متعددی در فروش پایین نشریات مؤثر است از جمله اینکه برخی نشریات کیفیت مطلوبی در تولید خبر و تحلیل اخبار ندارند.

بلورساز تأکید کرد: این موضوع موجب می‌شود که به عنوان مثال چهار صفحه نشریه به قیمت هزار تومان برای مخاطب جذابیت لازم را نداشته باشد.

وی متذکر شد: علاوه بر این مشاهده می‌شود که مردم اردبیل هنوز ارتباط مطلوبی با نشریات محلی ندارند و نشریات محلی به عنوان یکی از ابزارهای اطلاع‌رسانی جایگاه خود را کسب نکرده است.

فضای مجازی مشتری نشریات بی‌کیفیت را ربود

داستان ضعف مطالعات مطبوعات که به عقیده دکه‌داران حتی سرانه آن رقم دلخوش کننده ای نیست به اینجا ختم نمی‌شود.

یکی از توزیع‌کنندگان روزنامه در اردبیل معتقد است مشتری روزنامه‌ها در اردبیل با ریزش همراه است که از جمله دلایل آن به فضای مجازی برمی‌گردد.

زمانی که در شهر یک ساختمان افتتاح می‌شود تمامی نشریات عکس مدیر را با روبان قرمز در تیتر اول استفاده می‌کنند و چنین سلیقه‌ای بی‌شک مشتری نخواهد داشترضا مؤذنی به خبرنگار مهر گفت: پیش‌ترها در اردبیل آبنمان اشتراک برخی روزنامه‌ها تا ۳۰ درصد از یک روزنامه را شامل می‌شد و به عنوان مثال مجله شناخته شده‌ای داشتیم که با تیراژ ۱۵ هزار نسخه به اردبیل ارسال می‌شد.

وی با بیان اینکه حتی ادارات مشترک برخی روزنامه‌ها بودند، افزود: امروز تیراژ این مجله به هزار نسخه رسیده و حتی نیمی از آن نیز برگشت می‌خورد؛ موضوعی که در سایر روزنامه‌ها و مجلات دیده می‌شود.

مؤذنی تأکید کرد: مطالعه روزنامه در اردبیل هم به دلیل ضعف کیفیت روزنامه‌ها و نشریات محلی و هم به دلیل فعال شدن فضای مجازی کاهش یافته است.

وی متذکر شد: زمانی که در شهر یک ساختمان افتتاح می‌شود تمامی نشریات عکس مدیر را با روبان قرمز در تیتر اول استفاده می‌کنند و چنین سلیقه‌ای بی‌شک مشتری نخواهد داشت.

توزیع‌کننده روزنامه در اردبیل تأکید کرد: تیترهای یکسان و خودداری نشریات از تحلیل مسائل روز استان به دلیل واهمه از عدم دریافت آگهی موجب شده همه نشریات به مانند هم چاپ شود و هیچ جذابیتی نداشته باشد.

وی افزود: در روزنامه‌ها نیز هم قیمت و هم کیفیت مؤثر است و از سویی گرایش مردم به روزنامه‌های زرد افزایش یافته است.

عدم فرهنگ‌سازی روزنامه‌ها را به زباله تبدیل می‌کند

به عقیده مؤذنی هیچ فرهنگ‌سازی برای خواندن روزنامه صورت نمی‌گیرد و حتی روزنامه‌ها به غیر از یک مورد تبلیغ نمی‌شوند.

توزیع‌کننده روزنامه در اردبیل تأکید کرد: تولید و چاپ روزنامه با هزینه قابل‌توجه همراه است اما می‌توان به جرئت گفت نیمی از روزنامه‌ها و بیش از ۷۰ درصد نشریات محلی برگشت می‌خورند.

بلورساز متذکر شد: به منظور حمایت از نشریات و مجلات چاپی وزارت ارشاد طرح اشتراک نشریات را اجرا می‌کند که نیمی از هزینه اشتراک توسط مخاطب و نیمی توسط ارشاد تأمین می‌شود.

وی معتقد است هزینه قابل‌توجهی صرف اجرای این طرح می‌شود تا سرانه مطالعه مطبوعات افزایش پیدا کند.

با این وجود توزیع‌کننده روزنامه‌ این طرح را ناموفق توصیف کرد و گفت: به عنوان مثال یک مجله به تعداد پنج نسخه به خانواده‌ای ارسال می‌شود در حالی که خوانده نمی‌شود.

مؤذنی افزود: به جای توزیع رایگان نشریات که چندان هم استقبال نمی‌شود، می‌بایست روزنامه و نشریه به میزان کشش هر استان به آن منطقه ارسال شود.

این تأکیدات در حالی است که به نظر می‌رسد رقابت برای سهم خواهی روزنامه‌ها اهمیت مطالعه را قربانی کرده است و روزنامه و نشریه محلی بیشتر از اینکه برای مشتری چاپ شود، برای منافع مجموعه خود چاپ شده است.

سرانه مطالعه مطبوعات در اردبیل پایین است. تنها قشر محدودی حاضر به هزینه کرد، اختصاص وقت و تحلیل اخبار و محتوای روزنامه‌ها دارند. با این وجود سرنوشت روزنامه‌هایی که روی موج برگشت و تبدیل شدن به کارتون سوار شده‌اند تا چند سال آینده نامشخص است.