نادیده گرفتن بخش عامه‌پسند آواز باعث افول این هنر شده

به گزارش ایلنا، در این مباحثه که با حضور محمد منتشری (خواننده و مدرس قدیمی)، علیرضا پورامید (روزنامه نگار و کارشناس موسیقی) و علی شیرازی (خواننده و آوازپژوه) برگزار شد ابتدا پورامید ضمن تأکید بر این موضوع و بازشناسی برخی ریشه‌های بروز این آسیب گفت: البته به غیر از آسیب‌شناسی آواز، بخشی از ریشه این آسیب را هم به گردن مدیران فرهنگی می‌اندازیم که در جای خودش محل بحث است ولی متأسفانه معمولاً بیشترین لطمه را آدم از خانواده و درون خانواده می‌خورد. یعنی آسیب‌شناسی موسیقی، دو شاخه اصلی دارد: آسیب‎های بیرونی و آسیب‌های درونی. خب، همیشه آسیب‌های بیرونی وجود داشته و فقط کم و زیاد دارد اما آسیب‌های درونی به شدت گسترده است و چه بسا فضای تنگی را هم که مدیران فرهنگی و هنری فراهم آورد‌ه‌اند دامن بزند به این قضیه.

او ادامه داد: از طرفی هم ممکن است هنرمندان همدیگر را مقصر ببینند و دچار نوعی نظر تنگی شوند - و چون فضا را هم تنگ می‌بینند - تصور می‌کنند فلان آقا باعث شده بنده جایم تنگ شود.

 شیرازی نیز افزود: اساساً دو بخش هنریِ صرف و منتسب به هنر کمال‌یافته در کنار بخش عامه‌پسند در بسیاری از هنرهایی که دارای آثار پرمخاطب هستند همواره در بقا و تداوم رونق یک هنر به طور مساوی و گاه یکی با تأثیری بیش از دیگری ایفای نقش می‌کنند. اما شوربختانه این بخش مهم از آواز ما به سایه خزید و افول جدی بخش مهمتر یعنی آواز برآمده از ردیف با باعث شد.

 منتشری نیز یادآور شد: این سال‌ها از روی پنچه کدام نوازنده می‌شود به نام وی پی برد؟ هیچکس. در حالی که قدیم ساز یاحقی داد می‌زد که من یاحقی هستم. الان حتی نام خواننده‌ها را هم درست نمی‌شود تشخیص داد؛ از بس که صداها تقلیدی و شبیه به هم شده‌اند.

در ادامه برنامه علی عظیمی‌نژادان پژوهشگر عرصه فرهنگ و موسیقی  در انتقاد به صحبت های حاضران در مبحث فنی جلسه بخصوص محمد منتشری نکاتی را بیان کرد و گفت: اینکه در سی و چند سال گذشته محدودیت های فراوانی برای بسیاری از موسیقی دانان ایرانی ایجاد شده است شکی وجود ندارد اما به نظر می رسد که آقای منتشری نیز در برخی قسمت های سخنانشان دچار نوعی مطلق گرایی شده اند و با یک تحلیل و رویکردی کلی،ایدئولوژیک و یک سویه به مسایل نگاه می کنند. مثلا کلیت موسیقی های پاپ ایرانی(چه قبل و چه پس از انقلاب) را بصورت مطلق زیر سوال بردند و آنها را محصولات فرهنگی غرب گرا و بی ریشه در فرهنگ و هنر ایرانی دانستند.

او ادامه داد: امری که از فرط تکرار خود به کلیشه ای تبدیل شده به هیچ وجه دقیق نیست. ما اگرآثار متنوع آهنگسازان مختلف موسیقی پاپ ایرانی را از عطاالله خرم گرفته تا افرادی چون سورن، پرویز مقصدی، پازوکی، بابک افشار، واروژان، صادق نجوکی، بابک بیات، آندرانیک ودیگران مورد مطالعه قرار دهیم متوجه می‌شویم که اینگونه نگاه‌ها به هیچ وجه درست نیستند و تنها برآمده از یک نوع سوءتفاهم هستند. چرا که مثلا از میان این افراد می‌توانیم به برخی آثار نجوکی و بابک بیات و افشار اشاره کنیم که اتفاقا در موسیقی دستگاهی ما نیز ریشه دارند. اما عجیب است که آقای منتشری تنها موسیقی های محلی ایران را به عنوان موسیقی پاپ ایرانی به حساب می آورند.

عظیمی نژادان در ادامه صحبت‌هایش حس و حالت و رویکرد نوستالژیک آقای منتشری و بسیاری دیگر از اهالی فرهنگ ایران نسبت به موسیقی برنامه گلها را چندان مورد انتقاد قرار داد.

سپس نوبت به اجرای آوازها توسط خوانندگان و گروه‌های همراه رسید. ابتدا آواز وحید نورایی در سه گاه با همراهی محمدرضا قشمی نوازنده ویولن، علی حاج‌علی‌شیر نوازنده سنتور، خدیو رفعتی نوازنده تار و امیر دلبند سپس اجرای داود ناصریان (شاگرد برگزیده استاد منتشری) به همراه سنتور سیدحسین کشفیان، تمبک و دایره مجید خباز و دف محمدعلی خباز در دستگاه شور، همچنین اجرای حمیدرضا منفرد خواننده خوش‌صدای جوان در دستگاه چهارگاه به همراه تار شاهین صفایی و تمبک سپیده شایان راد که از بخش‌هایی بود که با استقبال فراوان حاضران روبرو شد. سرانجام نیز علیرضا فریدون‌پور به عنوان یک خواننده حرفه‌ای و باسابقه به همراه علی رسولی (تار) و امیر خیری (تمبک) روی صحنه رفت و در مایه دشتی به آوازخوانی و اجرای تصنیف پرداخت. در ادامه با حضور هومن ظریف و علیرضا پورامید از کتاب مرز پرگهر (درباره زندگی و آثار حسین گل گلاب، سراینده سرود ملی ای ایران) رونمایی شد. پورامید نکات مهمی را درباره جایگاه گل گلاب و تلاش هومن ظریف (نگارنده کتاب) که چند سالی است به کار ساخت فیلم‎‌های مستند درباره موسیقی‌دانان ایرانی مشغول است و فیلمی همنام با کتابش درباره زنده‌یاد گل گلاب در کارنامه دارد بیان کرد.

مظفر شفیعی، علی جهاندار، فاضل جمشیدی، امیر مداح، علیرضا حاجی طالب، غلامحسن فتحی، سبحان مهدی‌پور، عیسی فرزان راد، مجید پایدار، مهدی اصغرپور، عارف احسن، محمود حشمت، علی اکبر کهربایی و مسیح سام خانیان از جمله هنرمندان و فرهیختگان حاضر در این نشست بودند. ضمن اینکه تعدادی از شاگردان قدیمی استاد مهرتاش مانند داود فیاضی، محمدرضا نوابی، معصومی، وکیلیان و مهندس پروا نیز در این نشست به پاس احترام محمد منتشری که او نیز از شاگردان این استاد بوده در نشست حضور یافتند.

در پایان آخرین جلسه آیین آواز در سال جاری بنا به اعلام مجری قرار شد تا هشتمین نشست آیین آواز روز سه شنبه 29 فروردین از ساعت 18 در فرهنگسرای ارسباران برگزار شود.