صدور بی‌امان مجوز معدن ادامه دارد/ روستاها قربانی رتبه معدنی یزد

خبرگزاری مهر ـ گروه استان‌ها: استان یزد را اکنون به عنوان ششمین استان معدنی کشور می‌شناسند و یکی از افتخارات استان یزد بهره‌مندی از مواهب طبیعی و عنایت خداوند متعال به این نطقه از کشور اسلامی است.

به گفته کارشناسان معدنی، یزد کلکسیونی از انواع سنگ‌ها و مواد معدنی است و هر آنچه ماده معدنی در دنیا وجود دارد، اگر ده‌ها معدن غنی از آن در یزد وجود نداشته باشد، حداقل رگه‌هایی از این ماده معدنی وجود دارد.

گرچه سنگ‌آهن اصلی‌ترین ماده معدنی استان یزد به شمار می‌رود و دو مجموعه عظیم در استان در حال بهره‌برداری از این معادن هستند اما فعالیت‌های معدنی در استان به این موارد خلاصه نمی‌شود و صدها معدن کوچک و بزرگ در مناطق مختلف استان در حال بهره‌برداری هستند.

ده‌ها سال پیش معادن سنگ‌آهن در بافق و اردکان مشغول به فعالیت بودند و علاوه بر اینکه بخشی از نیازهای استان از محل عوارض این معادن تأمین می‌شد، اشتغال‌زایی خوبی نیز ایجاد شده بود و نظارت‌های زیست‌محیطی نیز بر این معادن طبق روال معمول صورت می‌گرفت و اغلب مشکلی در حوزه این دو معدن بزرگ وجود نداشت.

حفاری‌های معدنی دشت و کویر، کوهستان و روستا نمی‌شناسد

به تدریج با شناسایی رگه‌های معدنی کار کند و کاو در دشت و کویر، مرتع و کوهستان و روستا و بیابان آغاز شد به نحوی که امروز جاده‌ای در استان یزد نیست که چند کیلومتری دورتر از آن، فعالیت معدنی صورت نگیرد.

در برخی مناطق استان تپه‌هایی که تا چندی پیش چشم‌اندازهای زیبای طبیعی در جاده‌ها خلق کرده بودند، امروز تراشیده شده‌اند و نشانی از آنها نیست یا اگر باشد، بیشتر شبیه یک برآمدگی است که هیچ شباهتی به تپه و کوه ندارد.

صدور مجوزهای بی‌امان نفس محیط زیست یزد را به شماره انداخته و حتی اجازه تنفس به زمین خدا داده نمی‌شود که البته به نظر می‌رسد این روند اندکی نسبت به قبل بهبود یافته است.

درخواست روزانه ۶۰ حفاری معدنی در یزد

تا چندی پیش به گفته مسئولان اداره منابع طبیعی یزد، روزانه درخواست ۶۰ حفاری معدنی در یزد ارائه می‌شد که اگر فقط نیمی از این درخواست‌ها موافقت‌نامه دریافت کنند، باید فاتحه بسیاری از روستاهای استان یزد را خواند همانگونه که امروز در شهرستان تفت زندگی مردم برخی روستاها تحت تأثیر بهره‌برداری از معادن قرار گرفته و حتی آب شرب آنها را آلوده کرده است.

در مناطق دیگر نظیر ندوشن نیز بهره‌برداری‌های بی‌امان معادن و رفت و آمد ماشین‌های معدنی، گرد و خاک بسیاری را در هوا پراکنده می‌کند و علاوه بر آلودگی شدید زیست‌محیطی، بوته‌هایی که بهره‌برداران منابع طبیعی و دامداران از آنها به طور غیرمستقیم ارتزاق می‌کردند، نابود شده است.

از بین رفتن مراتع سبب شده بسیاری از روستاهای استان یزد که روزگاری نه چندان دور قطب دامداری و دامپروری استان یزد محسوب می‌شدند، به شدت تحت تأثیر قرار گیرند و فعالیت‌های معدنی و از بین رفتن مراتع، دامداری آنها را تعطیل کند.

حفاری‌های معدنی به کمک خشکسالی برای تخریب مراتع آمده است

در شرایطی که در استان یزد فریادها برای خشکسالی بلند است، مجوزهای معدنی بی‌رویه صادر می‌شود تا بیل‌های مکانیکی به جان مراتع بیفتند و اندک مراتع موجود نیز به بهانه حفاری معدنی و کسب سود بیشتر آن هم برای عده‌ای خاص از بین برود.

یکی از کارشناسان محیط زیست در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: تاکنون بالغ بر ۱۰۰ هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان یزد با استخراج معادن تخریب شده است.

علی معظم بیان کرد: بهره‌برداری بی‌رویه از معادن یکی از عوامل بیابان‌زایی و حتی بروز گرد و غبار، سیلاب و دیگر عوامل مخرب طبیعی است که از آن به عنوان بلایای طبیعی یاد می‌شود اما واقعیت این است که این بلایا به دست خود انسان نازل می‌شود.

تخریب آزادانه کیلومترها از عرصه‌های منابع طبیعی و محیط زیست توسط معدنکاران

وی عنوان کرد: متاسفانه امروز شاهدیم که کیلومترها و حتی صدها هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی در اختیار بهره‌برداران معدنی قرار گرفته و آزادانه به تخریب این عرصه‌ها می‌پردازند.

یکی از مشکلات در این حوزه این است که به رغم اینکه افراد در ابتدا مجوزهای خود را در یک مساحت محدود دریافت می‌کنند اما در زمان اکتشاف و بهره‌برداری کیلومتر در کیلومتر فعالیت می‌کنند و حتی گاهی احداث جاده‌ و راه‌های دسترسی به معدن بیش از خود معدن، عرصه‌های منابع طبیعی و محیط زیست را دستخوش تخریب می‌کند.

تخریب‌هایی که توسط معادن اتفاق می‌افتد فقط گریبانگیر محیط زیست و منابع طبیعی نیست بلکه در استانی نظیر یزد، گریبان میراث فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری را گرفته و نمونه آن معدنی است که در شهرستان تفت چشمه‌های بی‌نظیر آهکی را مورد تخریب قرار داده و گزارش آن نیز پیش از این در خبرگزاری مهر منتشر شده است.

اگرچه منابع طبیعی و محیط زیست و بسیاری از دستگاه‌های دیگر در امر صدور مجوز، نظارت بر بهره‌برداری و ... دخیل هستند اما به نظر می‌رسد در مجموعه استان موضعی انفعالی دارند و یا نمی‌توانند نظرات خود را قاطعانه مطرح کنند یا سیاست استان، در اولویت قرار دادن بهره‌برداری معادن است.

مشکل اصلی، بهره‌برداری غیراصولی از معدن است

معاون محیط زیست استان یزد در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: نفس بهره‌برداری از معدن خالی از اشکال است زیرا به هر حال خداوند متعال مواهبی را برای زندگی بشر در دل طبیعت قرار داده اما نحوه بهره‌برداری بسیار حائز اهمیت است.

حسن اکبری عنوان کرد: با وجود اینکه محیط زیست از ارکان توسعه پایدار در هر کشوری است، بهره‌برداری از معادن در کشور ما هنوز به صورت اصولی و کارشناسی انجام نمی‌شود به همین دلیل تخریب محیط زیست را به دنبال دارد.

وی بیان کرد: حفاری معادن آلودگی‌های متعدد در زمینه آلودگی هوا،‌ آلودگی صوتی، آلودگی زیست محیطی را به دنبال دارد و با این شیوه بهره‌برداری، خطرات جدی معدنکاری همواره محیط زیست استان یزد را تهدید می‌کند.

معدنکاران زیر بار مخرب بودن فعالیت‌های خود نمی‌روند

به رغم اینکه نظر مشخص کارشناسان و ادارات مرتبط در مورد فعالیت‌های معدنی در یزد مشخص است اما بهره‌برداران معدنی هرگز زیربار آلایندگی فعالیت‌های خود نمی‌روند و حتی تشکل‌های صنفی آنها حمایت‌های جدی از آنها می‌کنند.

گرچه به ظاهر دغدغه محیط زیست، منابع طبیعی، مهاجرت‌های روستاییان و ... را دارند اما حفظ جایگاه معدنی استان یزد برای آنها بیشتر حائز اهمیت است که در این شرایط حداقل امید می‌رود سود حاصل از بهره‌برداری معادن نصیب مردم این استان نیز بشود.