روز سوم و پایانی اجلاس مونیخ، گویی دو خط موازی شکل گرفت که محورش ایران و منطقه خاورمیانه بود. سخنرانیهای پرچالش در برنامه روز آخر قرار گرفته بود. سخنرانی محمدجواد ظریف صبح بود که از نقش همکاری و گفتوگو در حلوفصل مسائل منطقه سخن گفت؛ ولی وزیر دفاع رژیم اسرائیل و وزیر خارجه عربستان از آنچه «نقش مخرب ایران در منطقه» مینامیدند، سخن گفتند. وزیر خارجه ایران با بیان اینکه «در جهان امروز، رسیدن به امنیت به قیمت ناامنی دیگران، امری غیرواقعبینانه و حتی پوچ است»، به کشورهای منطقه پیشنهاد داد برای برقراری هماهنگیهای منطقهای «مجمع گفتوگوی منطقهای» را تشکیل دهند.
اما آنها که باید گیرنده این پیام باشند، مدعی مباحثی دیگر بودند. نماینده اسرائیل در این اجلاس راهحل را ساده کرده و مدعی شده مشکلات منطقه نه درگیری یهودیان و مسلمانان، بلکه تنها ایران است و ایران و ایران. وزیر خارجه عربستان هم که به ادعاهای ضدایرانی شهره است، خواستار تغییر رویکرد ایران در منطقه شده و مدعی شد ایران بزرگترین حامی تروریسم در جهان است. خط موازی شکلگرفته در مونیخ، البته سابقهای دراز دارد که یکبار دیگر در این اجلاس خود را نشان داد. اما این دو تنها نبودند؛ وزیر خارجه ترکیه که همین چندی پیش در تهران با همتای ایرانی خود چای خورده بود هم مدعی بود. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، در سخنرانیاش در نشست مونیخ مدعی شد ایران در تلاش است سوریه و عراق را به دو کشور شیعه تبدیل کند که این بسیار خطرناک است!
سخنرانی ظریف در اجلاس
ظریف اولین سخنران روز اختتامیه کنفرانس بود. او در سخنرانیاش از وضعیت منطقه، تروریسم و لزوم همکاری بینالمللی و تجربه برجام سخن گفت. ایرنا به نقل از پایگاه اطلاعرسانی کنفرانس امنیتی مونیخ سخنرانی ظریف را اینگونه گزارش داده است: ظریف که سخنرانی خود را با تأکید بر یک گذار شناختی متناسب با واقعیات جهانی آغاز کرد، گفت: واقعیتهای جهانی رویکردهای بازی با حاصل جمع صفر را به چالش کشیده و «قالببندیها» و «حقایق جایگزین» را مخدوش کرده است. همه باید درک کنیم در محیط جهانیشده امروز، رسیدن به امنیت به بهای ناامنی دیگران امری غیرواقعبینانه و حتی پوچ است. باید درک کنیم در جهانی که شمار بازیگران امنیتی افزایش یافته و بازیگران غیردولتی، جایگاه درخور ملاحظه و البته عمدتا منفی در صحنه امنیت جهانی کسب کردهاند، هیچ قدرتی بهتنهایی نمیتواند با چالشهای جهانی یا منطقهای برخورد کند. وزیر امور خارجه تأکید کرد: از این دیدگاه، کابوس خشونت افراطی و ترور در غرب آسیا نه صرفا محصول پویاییهای منطقه است و نه همانطور که همه دیدهاند، میتوان آنها را درون منطقه مهار کرد. اولین گام ضروری برای پرداختن به این چالش، بازتعریف مشکل به شیوهای است که بتواند به یک راهحل جمعی منجر شود.
ظریف اولین سخنران روز اختتامیه کنفرانس بود. او در سخنرانیاش از وضعیت منطقه، تروریسم و لزوم همکاری بینالمللی و تجربه برجام سخن گفت. ایرنا به نقل از پایگاه اطلاعرسانی کنفرانس امنیتی مونیخ سخنرانی ظریف را اینگونه گزارش داده است: ظریف که سخنرانی خود را با تأکید بر یک گذار شناختی متناسب با واقعیات جهانی آغاز کرد، گفت: واقعیتهای جهانی رویکردهای بازی با حاصل جمع صفر را به چالش کشیده و «قالببندیها» و «حقایق جایگزین» را مخدوش کرده است. همه باید درک کنیم در محیط جهانیشده امروز، رسیدن به امنیت به بهای ناامنی دیگران امری غیرواقعبینانه و حتی پوچ است. باید درک کنیم در جهانی که شمار بازیگران امنیتی افزایش یافته و بازیگران غیردولتی، جایگاه درخور ملاحظه و البته عمدتا منفی در صحنه امنیت جهانی کسب کردهاند، هیچ قدرتی بهتنهایی نمیتواند با چالشهای جهانی یا منطقهای برخورد کند. وزیر امور خارجه تأکید کرد: از این دیدگاه، کابوس خشونت افراطی و ترور در غرب آسیا نه صرفا محصول پویاییهای منطقه است و نه همانطور که همه دیدهاند، میتوان آنها را درون منطقه مهار کرد. اولین گام ضروری برای پرداختن به این چالش، بازتعریف مشکل به شیوهای است که بتواند به یک راهحل جمعی منجر شود.
ریشه تروریسم؛ اشغالگری در فلسطین
وی در این ارتباط به ریشهیابی تروریسم و افراطگرایی پرداخت و گفت: همه اتفاق نظر داریم که فقدان امید یکی از اجزای اصلی بحران است. احساس درحاشیهبودن منطقهای یا جهانی، بدونِ هرگونه امیدی برای مشارکت و مهمتر از همه بدون داشتن احترام، یکی از عوامل واردکردن افراد به خشونت و افراطگرایی است.
وی در این ارتباط به ریشهیابی تروریسم و افراطگرایی پرداخت و گفت: همه اتفاق نظر داریم که فقدان امید یکی از اجزای اصلی بحران است. احساس درحاشیهبودن منطقهای یا جهانی، بدونِ هرگونه امیدی برای مشارکت و مهمتر از همه بدون داشتن احترام، یکی از عوامل واردکردن افراد به خشونت و افراطگرایی است.
ظریف گفت: یکی دیگر از ریشههای جذب نیروی گروههای افراطی، مشکل مزمن اشغالگری است که با فلسطین آغاز شده و با مداخلههای سیستماتیک سیاسی و نظامی برای تغییر شکل ساختار منطقهای و ایجاد شتابزده یک نظم ادعایی جدید جهانی، پیچیدهتر شده است.
وی افزود: در ارتباط با اجزای داخلی موزاییک پیچیده پیشروی ما، دشوار نیست که بتوانیم شکست نظامهای دولتی را در بخشهایی از منطقه ما برای پاسخگویی به نیازهای اساسی مردم برای کرامت مشاهده کنیم.
منابع مالی ایدئولوژی تکفیری
ظریف در این ارتباط تأکید کرد: این اقدامی خطرناک و گمراهکننده برای همسایگان ما در منطقه است که تلاش کنند این تهدید موجودیتی داخلی را از طریق منحرفکردن خشم موجود به سمت دشمنان ساختگی خارجی، خنثی کنند.
ظریف در این ارتباط تأکید کرد: این اقدامی خطرناک و گمراهکننده برای همسایگان ما در منطقه است که تلاش کنند این تهدید موجودیتی داخلی را از طریق منحرفکردن خشم موجود به سمت دشمنان ساختگی خارجی، خنثی کنند.
ظریف ادامه داد: همچنین یک شبهعنصر ایدئولوژیک وجود دارد. برای نزدیک به چهار دهه، تکثیر جهانی ایدئولوژی «تکفیری» با منابع مالی خوب، براساس تفرقه، نفرت و انکار که هیچ ارتباطی با اسلام ندارد، به عنوان ترویج «اسلام میانهرو» برای رویارویی با «ایران رادیکال» عرضه شده است. ترکیب این عناصر یک وضعیت انفجاری ایجاد کرده است. به همین علت، درحالیکه ریشه ظهور گروههای تروریستی مانند جبهه النصره و داعش و چرخه خشونت بیرحمانه، به ماجراجویی خارجی اوایل دهه ٢٠٠٠ میرسد؛ اما تسلیح و تأمین اعتبار این گروهها از سوی برخی دولتهای منطقه را نمیتوان نادیده گرفت.
وزیر امور خارجه گفت: آنها میخواهند با یک تیر، دو نشان بزنند؛ اول تهدید موجودیت نارضایتی داخلی از نظامهای ناکارآمد را منحرف کنند و درعینحال، امیدوارند توازن منطقهای پیش از سرنگونی صدام حسین را احیا کنند؛ اما این تیر اکنون به شکل بومرنگ بازگشته است. سرنگونی صدام و ایجاد دولت منتخب مردمی در عراق، موجب هیجانها و نگرانیهایی در برخی کشورهای منطقه در ارتباط با توازن در غرب آسیا به نفع ایران شد و این کشورها باور داشتند به هر قیمتی شده، باید با آن مقابله کنند. دو دهه پیش از آن نیز چنین نگرانیهای نابجایی در پی انقلاب ایران موجب شد برخی از همسایگان ما به صدام کمک مالی و تسلیحاتی کنند.
تشکیل مجمع گفتوگوی منطقهای
وزیر امور خارجه تأکید کرد: کشورهای منطقه خلیجفارس باید وضعیت تفرقه و تنش کنونی را پشتسر بگذارند و در مسیر برقراری هماهنگیهای منطقهای واقعبینانه حرکت کنند. این امر را شاید بتوان با یک مجمع گفتوگوی منطقهای براساس اصول مورد توافق کلی و هدفهای مشترک آغاز کرد. چنین مجمعی میتواند ارتقادهنده تفاهم درباره طیف وسیعی از موضوعات از جمله اقدامات اعتمادساز و امنیتساز و مبارزه با تروریسم، افراطگرایی و فرقهگرایی باشد.
مناقشههای عراق، یمن، سوریه و بحرین راهحل نظامی ندارند
ظریف تأکید کرد: مناقشهها در عراق، سوریه، یمن و بحرین راهحل نظامی ندارند. هرکدام از این مناقشهها نیازمند راهحل سیاسی هستند، بهطوریکه هیچ بازیگر واقعیای از فرایند حذف یا در نتیجه کار به حاشیه رانده نشود.
ظریف تأکید کرد: مناقشهها در عراق، سوریه، یمن و بحرین راهحل نظامی ندارند. هرکدام از این مناقشهها نیازمند راهحل سیاسی هستند، بهطوریکه هیچ بازیگر واقعیای از فرایند حذف یا در نتیجه کار به حاشیه رانده نشود.
وی تصریح کرد: موفقیت تاریخی دیپلماسی بر اجبار در حلوفصل بحران هستهای ایران نشاندهنده یک درس سیاسی ساده، اما مهم است و آن اینکه تمام طرفهای درگیر، مشکل را بهطور قابلقبول برای همه طرفها تعریف کردند که توانست منجر به یک راهحل قابلقبول متقابل شود. به بیان دیگر، طرفها اذعان کردند که باید انتظارات حداکثری خود را بهنفع یک راهحل عملی کنار بگذارند. وی در پایان گفت: ازاینرو چالش در درجه اول یک چالش شناختی است و امیدوارم که رهبران جهان عزم آن را داشته باشند.
جامعه بینالمللی در برجام، بدهکاری زیادی به ایران دارد
به روال معمول، در بخش دیگری از این کنفرانس سؤال و جواب با سخنران انجام شد. «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران، در نشستی در کنفرانس امنیتی مونیخ در پاسخ به سؤالات تأکید کرد: جامعه بینالمللی در ارتباط با «برجام»، بدهکاری زیادی به ایران دارد. ایران تأثیری از تهدیدها نمیپذیرد و بهخوبی در برابر احترام پاسخ میدهد، اما در برابر تهدید پاسخ نمیدهیم.
به روال معمول، در بخش دیگری از این کنفرانس سؤال و جواب با سخنران انجام شد. «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران، در نشستی در کنفرانس امنیتی مونیخ در پاسخ به سؤالات تأکید کرد: جامعه بینالمللی در ارتباط با «برجام»، بدهکاری زیادی به ایران دارد. ایران تأثیری از تهدیدها نمیپذیرد و بهخوبی در برابر احترام پاسخ میدهد، اما در برابر تهدید پاسخ نمیدهیم.
ظریف در پاسخ به سؤالی درباره پیمان منع جامع آزمایشهای هستهای (CTBT) با بیان اینکه ایران عضوی از تمام هماهنگیهای مختلف جهانی درخصوص منع گسترش سلاحهای کشتار جمعی بوده است، گفت: این در حالی است که ایران هنوز مزایای عضویت در این ابزارهای بینالمللی را دریافت نکرده است... . او تأکید کرد: ما نهتنها تحت «انپیتی» هرگز سلاح هستهای تولید نخواهیم کرد، بلکه طبق «برجام» تعهد کردهایم که هرگز به دنبال تولید سلاح هستهای نباشیم. بنابراین این امری قطعی است، اما برای رفتن یک گام بالاتر و ایجاد سطح بیشتری از اعتماد، باید مزایای متقابل از وضعیت کنونی را دریافت کنیم و به نظرم جامعه بینالمللی بدهکاری زیادی به ما دارد.
ظریف در پاسخ به خبرنگار شبکه «زد دی اف» آلمان که سؤال کرد «آیا در این مجمع پیشنهادی گفتوگوی منطقهای، مایل هستید که اسرائیل باشد؟»، گفت: درباره گفتوگوی منطقهای گفتم که خواست ما اندک و متواضعانه است. تمرکز من روی منطقه خلیجفارس است؛ ما مشکلات کافی در این منطقه داریم و باید گفتوگو را با کشورهایی شروع کنیم که «برادر» مینامیم. ما در اسلام یکدیگر را «برادر» مینامیم. ما باید به مشکلات و تصورات مشترکی که منجر به نگرانیها و خشونت در منطقه شده است، بپردازیم؛ خوشحال خواهم شد اگر بتوانیم در این کار موفق شویم و ایران آماده است با همه همسایگان در منطقه خلیجفارس تعامل کند.
ظریف در ادامه این جلسه در پاسخ به خبرنگار «واشنگتنپست» درباره تهدیدات دولت ترامپ علیه ایران و تأثیر آن بر برجام، گفت: درباره تهدیدات آمریکا من توییت کردهام، چنانکه توییتکردن این روزها مُد است! (خنده حضار) وزیر امور خارجه افزود: ایران تأثیری از تهدیدها نمیپذیرد. ایران بهخوبی در برابر احترام پاسخ میدهد، اما در برابر تهدید پاسخ نمیدهیم. همگان ما را سالها آزمایش کردند. مفهوم تحریمهای فلجکننده را به یاد دارید. تحریمهای فلجکننده، ١٩هزار و ٨٠٠ سانتریفیوژ ایجاد کرد. زمانی که آن تحریمها اعمال شد، ما کمتر از دوهزار سانتریفیوژ داشتیم؛ زمانی که آمریکا به مذاکره آمد، ما ٢٠هزار سانتریفیوژ داشتیم و هدف تحریمها این بود که ایران را وادار کند سانتریفیوژ نداشته باشد. بنابراین، ایران به تهدید و ارعاب بهخوبی جواب نمیدهد ما به تحریم جواب نمیدهیم، اما بهخوبی به احترام متقابل جواب میدهیم. ما بهخوبی به ترتیباتی برای رسیدن به سناریوهای قابلقبول متقابل جواب میدهیم، چنانکه با برجام این کار را کردیم. این درسی است که تاریخ به همه ما یاد داده است. روز گذشته در حاشیه این کنفرانس ملاقاتهای دیپلماتیک وزیر خارجه با همتایانش از نقاط مختلف ادامه داشت.
ظریف روز گذشته با وزرای خارجه اسپانیا، رومانی و ایتالیا و رئیسجمهور افغانستان دیدار و ملاقات کرد. وزارت خارجه اسپانیا در بیانیهای درباره این ملاقات خبر داد که ظریف در این دیدار از همتای اسپانیایی خود دعوت کرده است تا به ایران سفر کند. وزیر امور خارجه اسپانیا درباره این دیدار در صفحه توییتر خود نوشت: دیدار خوبی با دوست ایرانی خود داشتم و دو طرف برای تحکیم توافق هستهای و همکاری برای حل تنشهای منطقهای تلاش خواهند کرد. در روزهای گذشته ظریف با آنتونیو گوتیرس، دبیرکل سازمان ملل، یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، حیدرالعبادی، نخستوزیر عراق، وزیر امور خارجه نروژ، رئیسجمهور اسلوونی، وزیر امور خارجه اوکراین، وزیر دفاع پاکستان، رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس آلمان و وزرای دفاع لبنان و سنگاپور نیز به صورت جداگانه گفتوگو کرده بود. او در ملاقات با دبیرکل سازمان ملل از او برای سفر به ایران دعوت کرد و قرار شد که گوتیرس به تهران سفر کند.
واکنش ایران به اظهارات وزیر خارجه ترکیه
بهرام قاسمی، سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانهای وزارت امور خارجه، در واکنش به سخنان غیرسازنده وزیر امور خارجه ترکیه در کنفرانس امنیتی مونیخ، گفت: کسانی که در سودای خام بازگشت به امپراتوری هستند و به اقدامات مداخلهگرانه، غیرقانونی و غیرمشروع و حمایت از گروههای تروریستی دست میزنند و موجب خونریزی و افزایش تنش و بیثباتی در منطقه میشوند، نمیتوانند با فرافکنی از زیر بار مسئولیت چنین اقداماتی شانه خالی کنند.
بهرام قاسمی، سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانهای وزارت امور خارجه، در واکنش به سخنان غیرسازنده وزیر امور خارجه ترکیه در کنفرانس امنیتی مونیخ، گفت: کسانی که در سودای خام بازگشت به امپراتوری هستند و به اقدامات مداخلهگرانه، غیرقانونی و غیرمشروع و حمایت از گروههای تروریستی دست میزنند و موجب خونریزی و افزایش تنش و بیثباتی در منطقه میشوند، نمیتوانند با فرافکنی از زیر بار مسئولیت چنین اقداماتی شانه خالی کنند.
او افزود: آنها باید بدانند که بیثباتی و ناامنی در منطقه مقصری جز آنها و برخی دیگر از کشورهای متوهم ندارد؛ بنابراین نباید و نمیتوانند با اتهامزدن به دیگران از گرداب خودساخته رهایی یابند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تأکید کرد: سیاست منطقهای جمهوری اسلامی ایران همواره مبتنی بر حفظ ثبات و امنیت تمامی کشورها و همسایگان بوده و هست؛ نقش و سیاستی که مورد اذعان بسیاری از دولتها و ملتهای منصف در منطقه و جهان قرار گرفته و با استقبال آنان مواجه است.
نظر شما چیست؟
لیست نظرات
نظری ثبت نشده است