راه حل صنفی برای چالش‌های استارت‌آپی

سیمین عزیزمحمدی:آژانس اینترنتی یا درخواست ماشین از طریق اپلیکیشن دیگر پدیده ناشناخته‌ای نیست. قیمت مناسب و در دسترس بودن آنها در محله‌های ناشناس کافی بود که هر فرد فاقد خودرو یا خودروداران کم حوصله را مجاب کند که آن را جایگزین آژانس‌های سنتی کند. محبوبیت این استارت‌آپ‌ها به جایی رسید که انتشار خبر پلمب آژانس‌های اینترنتی در هفته گذشته با موج اعتراضی و انتقادی کاربران در شبکه‌های اجتماعی همراه بود. هر چند این خبر بلافاصله تکذیب شد، اما همین واکنش‌ها در دنیای مجازی کافی بود که نشان دهد خیلی‌ها از حذف این آژانس‌ها از سیستم حمل و نقل شهری دلخور خواهند شد. فرقی ندارد این خیلی‌ها، شهروند عادی باشد یا وزیر ارتباطات کشور. به هر حال، نقطه مشترک همه این اعتراض‌ها در دنیای مجازی، عدم پشتیبانی از استارت‌آپ‌های جدید بود به ویژه در دورانی که استارت‌آپ‌ها حرف نخست را در اقتصاد جهان می‌زنند. همین موضوع باعث شد واعظی مجددا از حمایت دولت نسبت به راه‌اندازی این گونه کسب‌وکارها خبر دهد و بگوید:«ممکن است برخی بخواهند موانعی برای فعالیت این شرکت‌ها داشته باشند اما وزارت ارتباطات و دولت از راه‌اندازی این کسب و کارها حمایت می‌کند.»

با تمام این حمایت ها، رئیس اتحادیه فناوران رایانه همچنان «تپسی» و «اسنپ» را به‌خاطر نداشتن مجوز به پلمب شدن تهدید کرده و از آنهایی که در زمینه گرفتن خودرو با اپلیکیشن موبایل فعالیت می‌کنند خواست تا ضمن پس دادن پروانه کسب قبلی خود برای دریافت مجوز جدید به اتاق اصناف مراجعه کنند. این در حالی است که این دو استارت‌آپ گفته‌اند ماه‌ها است که تقاضای مجوز کرده‌اند؛ اما مجوز صادر نشده است. در این رابطه، رئیس اتاق اصناف ایران به «دنیای‌اقتصاد» گفت: به‌طور یقین زمان انتظار این دو استارت‌آپ کمتر از مدتی است که اعلام شد، چرا که در غیر این صورت، اتاق اصناف موظف است بدون تعلل پروانه کسب برای آنها صادر کند. به هر حال، ممکن است تعلل در ارائه جواز به این کسب و کارها ناشی از مساله یا نقصی مربوط به مدارک خود کسب و کارها باشد.

در حالی علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف ایران، طولانی بودن فرآیند ارائه جواز را تکذیب کرد که دبیر انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی درباره این موضوع به «دنیای‌اقتصاد» گفت: اتاق اصناف در صورت کامل بودن مدارک متقاضی جواز کسب باید طی 15 روز آن را ارائه کند، اما تاکنون که دو ماه از زمان درخواست دو استارت‌آپ تپسی و اسنپ برای دریافت جواز کسب می‌گذرد، هنوز اتاق اصناف جوابی نداده، در واقع، اتاق اصناف در ارائه مجوز به سایر کسب و کارهای اینترنتی تعلل می‌کند.رضا الفت‌نسب، دبیر انجمن صنفی کسب وکارهای اینترنتی در ادامه خاطرنشان کرد: براساس اعلام وزارت اقتصاد، تنها مجوز لازم برای فعالیت کسب و کارهای اینترنتی دریافت نماد اعتماد الکترونیکی بود. پس از آن بنا بر ماده 87 قانون نظام صنفی رایانه‌ای که در سال 94 ابلاغ شد، کسب‌وکارهای دارای نماد اعتماد باید برای دریافت جواز کسب به اتاق‌های اصناف شهر مورد نظر مراجعه کنند.

اجرای این قانون از دو ماه گذشته آغاز شده است و در کل تاکنون نزدیک به 40کسب و کار اینترنتی موفق به دریافت جواز کسب شده‌اند. در این میان اگرچه رئیس اتاق اصناف، فشار اتحادیه‌های حمل و نقل را قبول ندارد و می‌گوید تنها درخواست آنها این است که آژانس‌های اینترنتی باید جواز کسب بگیرند، به عبارت دیگر، فعالیت فعلی آنها خارج از ضوابط نظام صنفی و غیرقانونی است. آنها دیگر نقشی در تصمیم‌گیری اتاق اصناف ندارند. با این حال به گفته دبیر انجمن صنفی کسب وکارهای اینترنتی، تعلل اتاق اصناف برای ارائه جواز کسب به کسب و کارهای اینترنتی به ویژه اسنپ و تپسی در 20روز گذشته با توجه به بالا گرفتن اعتراض و حساسیت اتحادیه‌ها نسبت به این استارت‌آپ‌های حوزه حمل‌ونقل محسوس‌تر و بیشتر شده است.

استارت‌آپ‌های سرگردان

اگرچه خبر تکذیب پلمب تپسی و اسنپ، دوباره بحث حمایت از این استارت‌آپ‌ها را به حاشیه برد، با این حال، روشن است که این پایان داستان کشمکش بین کسب و کارهای اینترنتی و اتحادیه فناوران رایانه یا اتاق اصناف نیست، چرا که پیش از این مسائلی از این دست برای شبکه‌های اینترنتی و فین‌تک‌ها پیش آمد. در شهریور ماه سال جاری، شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت شاپرک به‌عنوان ناظر بانک مرکزی برای پرداخت‌های الکترونیکی دو اپلیکیشن حوزه مالی را به دلیل نداشتن نماد الکترونیکی مسدود کرد، در حالی که مدیر وقت مرکز توسعه تجارت الکترونیکی که متولی اعطای نماد است همان زمان در مصاحبه‌ای گفت که نامه‌ای برای بستن این استارت‌آپ‌ها ارسال نکرده است، اما اعطای نماد به این شرکت‌ها منوط به این است که رگولاتور حوزه مالی بانکی (بانک مرکزی) درباره آنها تصمیم بگیرد. به دنبال آن در مهرماه امسال، سازمان صدا و سیما از سایت آپارات، آپارات کودک و سایت فیلیمو شکایت کرد و به دنبال این شکایت، اپلیکیشن‌های آپارات و فیلیمو از روی کافه بازار حذف شد.

صدا و سیما مدعی شده بود که این برنامه‌های موبایلی، مجوزهای لازم را برای فعالیت در عرصه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی از سازمان صدا و سیما دریافت نکرده است. به هر حال، مساله‌ای که در این میان روشن و واضح بوده، این است که نهاد مشخصی برای ارائه جواز فعالیت به این کسب و کارهای نوپا وجود ندارد. در حالی که انتظار می‌رود، با توجه به توسعه فعالیت کسب و کارهای اینترنتی و ایجاد استارت‌آپ‌های جدید، این صنف ماهیت مستقل پیدا کرده تا دیگر با چنین چالش‌هایی مواجه نشود، زیرا بروز چنین مسائلی پیامدهایی به جز از بین رفتن انگیزه سرمایه‌گذاران برای ورود به این حوزه و کمرنگ شدن نقش استارت‌آپ‌ها در کشور ندارد.

رئیس اتاق اصناف با اشاره به اینکه هر کسب و کاری که راه‌اندازی می‌شود ولو سنتی یا اینترنتی باید از این اتاق جواز کسب را دریافت کند، گفت: اتاق اصناف به هیچ عنوان مخالف تشکیل اتحادیه مستقل برای کسب و کارهای اینترنتی نیست. با این حال، ایجاد این اتحادیه مستلزم آن است که تعداد کسب و کارهای دارای جواز از مرز 300واحد بگذرد. در این صورت آنها می‌توانند برای دریافت جواز تشکیل اتحادیه اقدام کنند. در این صورت به‌طور یقین، مورد حمایت اتاق اصناف نیز قرار خواهند گرفت. این سخنان در حالی از سوی علی فاضلی مطرح شده که به گفته دبیر انجمن صنفی کسب وکارهای اینترنتی، در حال حاضر 300واحد صنفی در حوزه کسب و کار اینترنتی برای دریافت جواز کسب مدارک موردنظر را به اتاق ارائه کرده‌اند و در فرآیند بررسی به سر می‌برند. در همین حال، 300واحد صنفی دیگر نیز مدارک موردنیاز برای دریافت این جواز را آماده کرده‌اند تا در روزهای آینده به اتاق ارسال کنند.

تاکنون نزدیک به 40کسب و کار اینترنتی موفق به دریافت جواز کسب شده‌اند. این در صورتی است که کسب و کارهای دارای نماد اعتماد الکترونیکی، نیازی به ارائه مجدد مدارک به اتاق اصناف ندارند و مقرر شده بود این فرآیند بین اتاق و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی متولی اعطای نماد انجام بگیرد. به هر حال، همان‌گونه که رئیس اتاق اصناف گفته، کسب و کارهای اینترنتی که همگی از ماهیت استارت‌آپی برخوردارند، شرایط لازم را برای تشکیل اتحادیه مستقل می‌توانند فراهم کنند، اما این امر منوط به آن است که اتاق اصناف ایران دست از تعلل بکشد و حمایت خود از استارت‌آپ‌ها را به شکل واقعی نشان دهد.

واعظی: باید کسب و کار الکترونیکی به رسمیت شناخته شود

ایسنا:وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که پیش از این به کرات به حمایت از کسب‌وکارهای نوین پرداخته بود بار دیگر بر لزوم حمایت از فعالان این بخش تاکید کرد. محمود واعظی در حاشیه مراسم افتتاح طرح‌های اپراتور سوم در جمع خبرنگاران حاضر شد و در پاسخ به سوالاتی که درباره‌ برخی کسب‌وکارهای نوپا ایجاد شده بود، اظهار کرد: به نظر ما لازم است دولت از این بخش حمایت کند چرا که هر یک از این شرکت‌ها باعث اشتغال چند هزار نفر می‌شوند. الان یکی از اولویت‌های اصلی دولت بحث اشتغال‌زایی به‌شمار می‌رود و رئیس‌جمهور نیز در شورای عالی اشتغال تاکید داشتند که وزارتخانه‌ها به شیوه‌ای که می‌توانند اشتغال‌زایی کنند. وی همچنین ادامه داد: در جلساتی که با وزرای کار و کشور داشتیم به این نکته تاکید کردیم که باید کسب‌وکارهای الکترونیک به رسمیت شناخته شده و مشوق‌هایی نیز برای آنها داشته باشیم. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: اعتقاد نداریم که این نوع کسب‌وکارها مانع از فعالیت بخش‌های قدیمی می‌شوند، بلکه کسب‌وکارهای فضای مجازی بازار را بزرگ می‌کند و برهمین اساس ما در حوزه کاری خود برای حمایت از این شرکت‌ها تلاش می‌کنیم.