زیارتگاه اشموئیل نبی نمادی از کلام وحی و تدین در ساوه

زیارتگاه اشموئیل نبی(ع) از بناهای تاریخی شهرستان ساوه است که دیرینه بنای آن به دوران قبل از صفویه باز می‌گردد و مقام معظم رهبری این مقبره را نشانی از اعتقاد به ارزش‌های آسمانی و تدین در این منطقه برشمرده اند.
اشموئیل نبی(ع) از پیامبران بزرگ بنی‌اسرائیل بوده که زیارتگاه آن در اوایل قرن هشتم هجری قمری در ساوه ساخته شده و بیش از 2 هزار 800 سال قدمت دارد.
اساس معماری زیارتگاه اشموئیل پیغمبر(ع) از چهار رشته راه‌پله، 2 ایوان، فضای آرامگاه و گنبد یک پوش تشکیل شده و سیمای ضلع شمال آن بنا، دارای یک ایوان قدیمی است که از آن می‌توان به طور مستقیم به داخل فضای آرامگاه وارد شد که از طرف چپ و راست ایوان مذکور نیز یک رشته راه پله به طرف بام وجود دارد.
درجنوب این زیارتگاه یک ایوان و در طرفین آن یک طاق نما وجود دارد که از درون هریک از این طاق نماها یک راه پله ساخته شده، اما ارتباطی با بام پیدا نمی‌کنند، این راه‌ پله‌ها به مناظر طرف جنوب غرب و جنوب شرق چشم‌انداز دارند.
بنای اصلی زیارتگاه به دوران قبل از صفویه بازمی‌گردد و در داخل ایوان جنوبی نیز سنگ نوشته‌ای از دوره قاجاریه بر دیوار آن نصب شده که برحضور ناصرالدین شاه قاجار و زیارت او از این مکان مقدس دلیل دارد و انتهای این سنگ نوشته، ماه و تاریخ دهم ربیع الثانی سنه 1269 نیز حک شده است.
فضای زیارتگاه اشموئیل پیغمبر(ع) مستطیل شکل است و زیرقوس و طاق‌های باربر آن، کلاف‌های چوبی درجهت‌های مختلف با هدف استحکام بخشی بنا به کار رفته و پیل گوش‌های مناسب در رأس جرزها اجراء شده که با این روش گنبد یک پوش نیز بر روی آنها استوارشده است.
حمدالله مستوفی قزوینی از مورخین سده هشتم هجری قمری با اشاره به این زیارتگاه آن را ازجمله مزار اکابر و اولیاء معرفی کرده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: این بنای زیاتگاهی که به نام حضرت اشموئیل نبی(ع) معروف است در منطقه خرقان و در شمال غرب ساوه قراردارد و مقام معظم رهبری در بازدید سال 79 از این زیارتگاه فرمودند: همین مقبره پیغمبر ابراهیمی نشان می‌دهد که تدین واعتقاد به ارزش‌های دینی و آسمانی در این منطقه قدمت زیادی دارد.
سید محمد حسینی افزود: پژوهشگران در این حوزه به بازدیدهای دوره‌ای و کارشناسی از بناهای تاریخی و ثبت شده پرداخته و آنها را به علاقمندان معرفی می‌کنند که پژوهش دکتر فضلی (باستان‌شناس و مردم شناس) در این خصوص نمونه ای از این موارد است.
وی ادامه داد: این زیارتگاه در 25 کیلومتری شهرستان ساوه، تقاطع راه فرعی روستای ورده قرار دارد که بعد از طی کردن 14 کیلومتر زیارتگاه نمایان می شود.
حسینی ادامه داد: از بزرگراه ساوه، جاده قدیم رباط کریم - مامونیه و بوئین زهرا نیز می توان به این مکان مذهبی دسترسی پیدا کرد.
وی تصریح کرد: مقبره اشموئیل پیغمبر در یک محل کوهستانی، مرتفع و سردسیر واقع شده و دارای بهار و تابستان خنک و معتدل و از برودت و سرمای زودرس در پاییز و زمستان برخوردار است.
وی ادامه داد: در فاصله کمی از این زیارتگاه و در شرق آن وجود دیوارهای خشت گلی آسیب دیده، کوره خشک و یک رشته قنات نشان از یک روستای متروکه دارد که نام این آبادی و زمین‌های کوهپایه اطراف نیز از نام این حضرت گرفته شده‌اند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خاطر نشان کرد: این زیارتگاه نیاز اساسی به مرمت و بازسازی داشته که در راستای تهیه این طرح 200 میلیون ریال هزینه شده و اجرای آن را اداره اوقاف و امور خیزیه بر عهده دارد.
مسئول میراث فرهنگی شهرستان ساوه نیز افزود: در دیوار جنوبی ایوان شمالی این بنا که سنگ نوشته ای به تاریخ 1267 هجری وجود دارد که حاکی از این امر است که ناصرالدین شاه قاجار در زمان سفر به این زیارتگاه دستور مرمت، بازسازی و ساخت ایوان شمالی این بنا را صادر کرده است.
رضا ایاز اظهار کرد: شایان ذکر است این بنا در سال 928 هجری قمری در زمان شاه طهماسب صفوی دارای ضریح چوبی، مشبک و منبت کاری شده بوده که شخصی به نان قنبر بخار نیز مرمت کننده این زیارتگاه بوده، اما این بنای مذهبی چوبی، بر اثر آتش سوزی سوخته و از بین رفته است.
وی گفت: هم اکنون ضریح فلزی جایگزین مقبره قبلی شده که با بازسازی های اداره میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی در سال 1385 هم اکنون این زیارتگاه مورد علاقه علاقه مندان و بازدیدکنندگان داخلی و خارجی قرار گرفته است.
رییس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان ساوه، لوله گذاری گاز به ارزش مالی سه میلیارد و 500 میلیون ریال، آبرسانی از طریق انرژی خورشیدی برای نصب پمپ و لوله گذاری به ارزش سه میلیارد ریال، محوطه سازی آن مکان مذهبی به ارزش مال 500 میلیون ریال، ساخت 10 سرویس بهداشتی در فضای 120 متر مربع فضای فیزیکی و هزینکرد یک میلیارد و چهارصد میلیون ریال و لوله کشی گاز محوطه این زیارتگاه با مبلغ 300 میلیون ریال را از جمله اقدامات انجام شده در راستای عمران و آبادانی این زیارتگاه عنوان کرد.
سید محمد باقر طباطبائی بیان کرد: محیط اطراف این زیارتگاه از شرایط ساختاری مطلوبی برخوردار نیست و به دلیل اینکه این مکان از آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی است، نیاز است هرچه سریع تر مرمت و بازسازی این بنا از طریق اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دستور کار قرار گیرد.
وی تصریح کرد: طرح ارائه شده سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در راستای مرمت و بازسازی این بنا باید مورد تایید دفتر مهندسی سازمان اوقاف و امور خیریه کشور قرار گیرد که تحقق این مهم نیز نیاز اساسی به تامین منابع مالی دارد.
فرماندار ساوه نیز گفت: دولت تدبیر و امید با هدف ساماندهی و جلوگیری از مهاجرت بی رویه از روستاها، طرح های گردشگری و توسعه زیر ساخت های صنعت گردشگری را در دستور کار قرار داده است.
محمد بهاروند بیان کرد: با تاکید نماینده عالی دولت در استان مرکزی و بازدید از این منطقه تاریخی، دستور ساماندهی و تامین زیر ساخت های خدماتی صادر شد و در سایه همکاری دستگاه های اجرایی، پیشرفت قابل ملاحظه ای در این خصوص حاصل شده است.
وی افزود: عملیات اجرایی آبرسانی، تامین برق و گاز نیز در این زیارتگاه به اتمام رسیده که امید است مسئولان دستگاه های اجرایی تمهیدات لازم در خصوص عمران و آبادانی این مکان معنوی را به کار گیرند.
به گزارش ایرنا، معاون استاندار مرکزی افزود: طرح توسعه فضای مقبره تاریخی و معنوی اشموئیل نبی با مشارکت منابع طبیعی و برخی از مالکان این منطقه در دستور کار قرار دارد و در این مدت نیز شماری سرمایه گذار برای اجرای طرح های گردشگری اعلام آمادگی کرده اند.
بهاروند افزود: ساخت سرویس بهداشتی 10 چشمه ای با صرف اعتباری بالغ بر یک میلیارد و 500 میلیون ریال با مشارکت شهرداری آماده و استفاده از انرژی پاک خورشیدی نیز برای طرح آبرسانی پیش بینی شده است.
معاون گردشگری، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگردی و صنایع دستی استان مرکزی افزود: در سال گذشته صد میلیون ریال در غالب طرح زیرساخت گردشگری در راستای ساماندهی سرویس های بهداشتی و در سال جاری نیز 200 میلیون ریال برای تهیه طرح ساماندهی این زیارتگاه اختصاص یافته است.
صغری نیک پور اظهار کرد: طرح ساماندهی زیارتگاه اشموئیل نبی بر اساس فاز بندی شامل زیرساخت های گردشگری، کف سازی، مرمت و ساماندهی بنا، فضاهای مورد نیاز گردشگران مانند بازارچه صنایع دستی و غیره است که در صورت تزریق منابع مالی برای هر مرحله، این طرح تکمیل و به زودی به اتمام می سد.
شهرستان ساوه از توابع استان مرکزی است و در این شهر بر اساس آخرین آمار، 259 هزار و 30 نفر جمعیت زندگی می کند.
زیارتگاه اشموئیل نبی که در سال 1354 در فهرست آثار ملی به شماره 1181 به ثبت رسیده در مناسبت‌های مختلف مذهبی و به ویژه در ایام نوروز میزبان مردم استان و کشور است.
7114/3075/ خبرنگار: شیما کریمی*** انتشاردهنده: حسین مهدی زاده اصفهانی