جامعه ای ایمن از آسیب های اجتماعی در پرتو فعالیت سازمان های مردم نهاد

به گزارش ایرنا، فعالیت سمن ها (سازمان های مردم نهاد) در امور اجتماعی و پیشگیری از برخی از ناهنجاری ها چون طلاق، خودکشی، اعتیاد و بزه کاری تاثیر محسوس و اثر گذاری می تواند در سطح جامعه و در روند کاهش این معضلات فراگیر داشته باشد.
این انجمن های مردم نهاد با کسب اطلاعات کافی در مورد موضوع های ناهنجار اجتماعی، شیوه برخورد با افراد آسیب دیده را فرا گرفته و با بینش و توان کافی به یاری این افراد دارای مشکل می روند.
این مددکاران بی ادعا پیش و حتی پس از وقوع بحران می توانند علاوه بر تثبیت نقش خود در جامعه به کمک دولت آمده و باری را از دوش مسئولان بردارند.
بروز جرم یا آسیب های اجتماعی از سوی برخی افراد هنجارشکن خواه ناخواه به بروز آسیب های اجتماعی و روانی فردی، خانوادگی و گاه عمومی منجر شود البته وقوع و چرایی پدیده آسیب های اجتماعی مقوله ای پیچیده است که در این خصوص با برخی از جامعه شناسان و رونکاوان استان ایلام گفت و گو کردیم

** جامعه بی مسئولیت دچار آسیب می شود
مدیر کل دفتر امور اجتماعی استانداری ایلام می گوید: در جامعه‌ای که دچار بی ‌مسئولیتی شده طبیعی است که بسترها برای بروز آسیب ها فراهم می شود و برای نجات از این چرخه بی‌پایان، به جای تصمیم های مدیریتی از بالا به پایین، باید مردم را در حل مسائل دخالت داد.
علی مهرعلیزاده با بیان اینکه در گذشته بسیاری از گرفتاری‌های جامعه توسط خود مردم حل می‌شد، اظهار کرد: اما از زمانی که نقش و حضور مردم در مسائل اجتماعی به واسطه برنامه های دولت کمرنگ شد و آنها از دل اجتماع به گوشه خانه رانده شدند، آسیب‌های اجتماعی بیشتر شد که باید ریشه بیشتر بروز این مشکلات را ناشی از طرد و انزوای اجتماعی مردم دانست.
وی افزود: جنس مداخله در آسیب‌های اجتماعی نباید از نوع انتظامی، اداری و تعیین قانون و بودجه باشد چرا که با این شیوه برخورد وضع جامعه هر روز بدتر می‌شود در حالیکه نهادهای مدنی در ساماندهی حقوق شهروندی باید در هر سه جنبه تقنینی، اجرایی و قضایی مشارکت قوی و لازم را پیدا کنند تا با هم افزایی مردم تصمیم های مهم اجتماعی اتخاذ شود.
مهرعلیزاده یادآور شد: البته باید به این نکته نیز توجه داشت که در بروز و ریشه کن کردن آسیب های اجتماعی بسیاری از سازمان ها دخیل باشند و به بیان دیگر دستگاه هایی همچون تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تامین اجتماعی، بهزیستی و شهرداری ها و انجمن های مردم نهاد به این موضوع ها وارد شوند.
مدیر کل امور اجتماعی استانداری ایلام تاکید کرد: رسیدن به موفقیت در کاهش آسیب‌های اجتماعی ارتباط مستقیم با بودجه سازمان‌ها و تشکل‌های مرتبط ندارد بلکه این مشکلات ریشه های اجتماعی دارند که اگر این ریشه‌ها را درست رصد و بررسی نکنیم، نمی‌توانیم به صرف وجود یک ساختار دولتی اقدامی در خور انجام دهیم.
وی بروز عمده آسیب های اجتماعی را ناشی از فقدان بی‌مسئولیتی و بی‌تفاوتی جوامع دانست و گفت: آسیب ها و مشکل های اجتماعی به عنوان یک معلول، زاده و پرورده نبود مشارکت اجتماعی است و ما نباید برای حل آسیب‌های اجتماعی مداخله و راه حل غیر اجتماعی در پیش بگیریم بلکه مداخلات باید با اتکا به مردم و ایجاد فرصت مداخله همراه باشد.

** خودجوش بودن و قانونمندی از ویژگی های خاص سمن ها هستند
معاون فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان نیز معتقد است: سازمان های مردم نهاد سمن های غیر دولتی هستند که بصورت داوطلبانه و غیر انتفاعی در حوزه های مختلف فعالیت می کنند و یکی از ویژگی های آنها خود جوش بودن و قانونمندی برنامه های آنها است.
محمدرضا تردست افزود: مهمترین ویژگی سمن ها هدف و تعهد مشترک، تدوین برنامه های مشخص، جذب مشارکت، آزادی خلاقیت و مسئولیت پذیری، هویت و شخصیت مستقل است.
وی با بیان اینکه سازمان های مردم نهاد در راستای اهداف خاصی فعالیت می کنند، گفت: مشارکت اجتماعی جوانان، ایجاد فرصت و امکان بروز رشد استعدادها و توانمندی های جوانان، کمک به غنی سازی اوقات فراغت و جهت دادن به گرایش های مشارکت جویانه و پرورش توانایی های بالقوه جوانان، اعتلای نقش و جایگاه جوانان در عرصه مدیریت جامعه و استفاده از انرژی و قابلیت آنها مهمترین اهداف جهت پیشگیری از آسیب های اجتماعی در بین جوانان است.
تردست یادآور شد: هدفمند کردن فعالیت های جوانان با توجه به موضوع فعالیت، می تواند زمینه را برای ورود خلاقیت، روحیه خود باوری و ارج نهادن به اندیشه های سازنده جوانان فراهم کند.
معاون فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان گفت: نبود منابع مالی و پشتیبانی در سمن ها، کوچک ماندن تشکل ها در حد رفع و رجوع نیازهای اعضای خود، وابستگی سمن ها به دولت و جزیره ای عمل کردن آنها، عدم مشارکت و هم افزایی و نبود اتاق فکر مشترک از مهمترین آسیب یا تهدیدهایی است که تشکل ها با آن روبرو هستند.
وی با بیان اینکه سمن ها متشکل از افراد دغدغه مند و موثر در فعالیت های اجتماعی با کمبود منابع مالی هستند، تاکید کرد: از آنجا که خود مردم بعنوان مهمترین یاوران این سازمان ها و سپس دولت در جهت پذیرش و حمایت مادی و معنوی از سمن ها هستند باید اهتمام بیشتری به این قشر داشته باشند.
تردست افزود: دولت باید زمینه لازم را برای مشارکت فعال و موثر جوانان در صحنه های مختلف فرهنگی و اجتماعی به ویژه در مسائل مهمی چون کاهش یا رفع مشکل ها و ناهنجاری و نارسایی های اجتماعی را فراهم کند.

** سازمان های مردم نهاد انگیزه مشارکت و مسئولیت پذیری را دربین افراد جامعه افزایش می دهند
دبیر سازمان مردم نهاد طنین مهر زاگرس نیز در این ارتباط گفت: سمن ها چون برخواسته از دل مردم هستند و می توانند انگیزه مشارکت و مسئولیت پذیری افراد را افزایش دهند و از آنجا که موفقیت برنامه پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی نیازمند حضور گسترده مردم است می توان بستر لازم را برای حضور گسترده آنها در فعالیت های اجتماعی فراهم کرد.
طیبه عبدالهی اظهار کرد: یکی از عوامل بروز آسیب های اجتماعی نبود آگاهی است و از آنجا که این سازمان ها با وجود محدویت های فرهنگی، موانع آموزشی و اعتباری منشا خلاقیت و نوآوری هستند، نقش مهمی در کاهش آسیب ها دارند.
وی افزود: افزایش سطح آگاهی جامعه با ارائه برنامه ها و ایده های مختلف میسر است و این امر مستلزم همکاری نهادها و سازمان های دولتی است که با واگذاری مسئولیت به سمن ها، همکاری، مشاوره، حمایت مالی و فراهم کردن امکانات برای این سازمان ها فعالیت آنها را رونق بخشند.
عبدالهی یادآور شد: با وجود اقدام هایی که برای توسعه فعالیت سمن ها صورت گرفته است ولی بدلیل نبود مرجعی برای حمایت سمن ها، شاهد کارشکنی برخی از ارگان های دولتی در این زمینه هستیم و هنوز بسیاری از فعالیت ها، دولتی مانده است.
وی با بیان اینکه از طریق واگذاری فعالیت های دولتی به سمن ها بسیاری از آسیب ها کاهش می یابد، افزود: موفقیت هر اقدام اجتماعی نیازمند حضور پررنگ سازمان های مردم نهاد و بالفعل رساندن فعالیت آنها است و از آنجا که سمن ها مجموعه هایی نیاز محور هستند باید بر اساس نیاز جامعه و از درون مردم بجوشند.
عبدالهی تاکید کرد: سمن ها باید به جایگاه اصلی خود در جامعه دست یابند تا بتوانند فعالیت های خود را با در اختیار داشتن امکانات گسترش دهند.
به گزارش ایرنا، شدت و ضعف بروز آسیب های اجتماعی بسته به نوع فرهنگ هر جامعه متغیر است و هیچ کشوری از بروز آسیب های اجتماعی در امان نیست.
اینکه هر اقدام اشتباه در هر جامعه ای به عنوان یک آسیب مطرح شود به عوامل متعددی بستگی دارد که مهمترین آن چگونگی شکل گرفتن وضعیت فرهنگ، اجتماع، اقتصاد و باورهخای مذهبی آن جامعه است.
اگر فردی در هر جامعه دچار مشکل شود در وهله نخست باید بررسی کرد که این امر ناشی از کمبود در چه حوزه هایی است و سپس به دنبال راهکار و جلوگیری از اشاعه آن رفت.
خبرنگار: لیلی خاکی ** نتشار دهنده: مجید سلیمانی
7180/9002