حوزه انقلابی و رویکردها در انتخاب «کتاب سال»

به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشتی از یاسر عسگری با عنوان «حوزه انقلابی و رویکردها در انتخاب کتاب سال» است که در ادامه می خوانید؛

۱. انتخاب کتاب سال حوزه در پیش است و این سئوال پیش می آید که آیا کتاب سال حوزه به اقتضائات، نیازها، شرایط و موضوعات تازه و بکر و زمین مانده و دغدغه های رهبر معظم انقلاب توجه دارد یا خیر. انقلابی بودن حوزه اقتضائاتی دارد که یکی از نمودهایش باید در تحقیقات و کتابهای انتخابی دیده شود. مدیران و متولیان حوزه هم صرفا شعار حوزه انقلابی ندهند و در مراکز وابسته به خودشان، به این شعار عمل کنند. کتاب سال حوزه و مرکز خبر حوزه و مدارج علمی حوزه از آن جمله اند.

۲. نگارنده با بررسی اجمالی چندین دوره کتاب سال حوزه و ضمن تشکر از متولیان سالهای اخیر آن، دریافته است که هم اکنون موضوعات و رویکردها و سوژه ها و ناشران برگزیده تا حدود زیادی قابل حدس است. پژوهش ها هر چه مربوط به موضوعات گذشته یا غیرضروری تر و خنثی تر (و به تعبیری غیرسیاسی تر) باشد ارج و قرب و مقام بالاتری خواهد داد و هر چه موضوعات تازه تر و کاربردی تر و ابتکاری و خلاقانه تر و انقلابی تر باشد کم ارج تر. از سویی متولیانش هم دردسر اعتراض و انتقاد برخی علما و اساتید سنتی را هم ندارند. آنچه اتفاق می افتد فرصت سوزی و انگیزه کشی است و رویش هایی که باید به پای محافظه کاری ها یا ملاحظه کاری ها و سیاست های نادرست بسوزند و بسوزند.

۳. گرایشات و تعلقات سیاسی و جناحی و اعمال سلیقه های شخصی و باندی هم ممکن است در برخی رشته ها یا موضوعات دیده شود. ممکن است کتاب یک حوزوی فاضل، کاندیدای کتاب جمهوری اسلامی (جایزه ای در سطح بالاتر و با رقابت بسیار سنگین تر از کتاب سال حوزه) شود ولی در کتاب سال حوزه، در حد شایسته تقدیر و شایسته تحسین هم نباشد. یعنی نادیده گرفتن کتاب و حذف نویسنده. آن هم در موضوعی جدید و بسیار مورد نیاز. (نمونه اش کتاب در جستجوی علوم انسانی اسلامی از دکتر خسروپناه در سال گذشته).

۴. تلقی و برداشت ناصحیح و غیرجامع در انتخاب ناشر برگزیده. در روال فعلی ناشری برگزیده کتاب سال حوزه خواهد شد که فقط و فقط چند جایزه برده باشد. یعنی ممکن است ناشری در طول سال چهار پنج کتاب منتشر کرده باشد و ناشر برگزیده حوزه شود. اما ناشری که سالی پنجاه یا شصت کتاب خوب از حوزویان منتشر می کند اصلا دیده و تقدیر و حتی تحسین نمی شود. 

۵. حوزه اگر قرار است انقلابی باشد باید سرفصلها و موضوعات و حتی رشته های مرتبط به تحقق این خواسته به حق را مورد توجه قرار دهد. هم موضوعات مورد نیازی به عنوان پایان نامه سطح سه و چهار پیشنهاد شود و هم کتاب سال حوزه موضوعات و تحقیقات جدید و مورد نیاز را قدر بداند و بدان توجه کند. در سطوح مختلف برگزیده، شایسته تقدیر و شایسته تحسین.

۶. کتاب سال حوزه برای تحقق انقلابی بودن، از دام و شعارهای دهن پرکن و جذاب علمی و غیرسیاسی و غیر ایدئولوژیک تحقیق رها شود و خود را اسیر اینها نکند و با تحول بنیادین در موضوعات و توجه و ضریب دادن به تحقیقات ابتکاری، مورد نیاز و زمین مانده، روال جدیدی را آغاز کند. الآن در وضعیت فعلی موضوعات معمولی و ویژه ای چون فقه حکومتی، اقتصاد مقاومتی، تمدن اسلامی، کلام سیاسی، غرب شناسی، فقه مسائل نوپدید، ادبیات پایداری، مبانی نظری هنر و... در کتاب سال حوزه نیست، فلذا اگر کتابها و تحقیقاتی در این حوزه ها باشند، در رقابت با تحقیقات ارزشمند ولی غیرضروری موضوعات کلی چون فقه و کلام و ادبیات و... دیده نمی شوند و پیشاپیش بازنده خواهند بود. چرا که وقتی موضوعات ریز و جزئی نشده باشند، دایره موضوعات متنوع و متکثر خواهد شد و لذا موضوعات ابتکاری و تازه دیده نخواهند شد. 

۷. مدیران و مسئولان جدید حوزه که درصدد تحولات مثبت در حوزه و پویایی حوزه و تحقق حوزه انقلابی هستند برای بررسی صحت و سقم ادعای نویسنده، حداقل پنج دوره کتابهای برگزیده کتاب سال حوزه را بررسی کنند و دریابند که چه موضوعات و رویکردهایی برگزیده، شایسته تقدیر و تحسین شده اند و از آن سو هم ملاحظه کنند که چه کتابها و چه موضوعاتی نادیده گرفته شده است (یعنی بررسی برگزیده ها و برگزیده نشده ها)، آن وقت پس از بررسی های دقیق، تصمیمات انقلابی هم اتخاذ کنند و از غفلت تئوریک خطرناکی که در این سالها شده، آگاه شوند؛ چرا که هر وقت ماهی را از آب بگیرید تازه است.