آخرین نشانه‌های آتشفشان سبلان/ جنگلی که به فسیل تبدیل شده است

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – ونوس بهنود: روستای شیخ محمد لو بخش مرادلو از توابع مشگین شهر در منطقه کوچکی آثار باقی‌مانده از آخرین جوش‌وخروش کوه سبلان را به یادگار دارد.

آثاری که به تعبیر کارشناسان در پی آخرین فعل‌وانفعالات آتش‌فشانی کوه سبلان به وجود آمده و با قدمت بیش از یک میلیون سال تا کنون به یادگار مانده است.

این آثار که در نوع خود کم‌نظیر بوده و مشابه آن در دامنه کوه سبلان تاکنون کشف نشده است، بعد از میلیون‌ها سال به تازگی در معرض مطالعه قرار گرفته است.

آتش‌فشان جنگل را به فسیل تبدیل کرد

رئیس اداره محیط طبیعی محیط‌زیست استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: در حال حاضر مطالعات اولیه از درختان فسیل‌شده صورت گرفته و بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد این آثار از آتش‌فشان سبلان به جا مانده است.

یوسف مهدی زاده متذکر شد: در وضعیت فعلی سبلان فعالیت آتش‌فشانی ندارد اما در آخرین فعل‌وانفعالات خود در میلیون‌ها سال قبل سنگ‌های آتش‌فشانی و مواد و گدازه‌ها به این منطقه سرریز شده است.

وی افزود: در این منطقه که به نظر می‌رسد جنگل انبوهی از درختان وجود داشته گدازه‌ها و سیلیس جایگزین درختان شده و درختان فسیلی را به وجود آورده است.

رئیس اداره محیط طبیعی محیط‌زیست استان با تأکید به اینکه عقیق در این درختان به ندرت مشاهده می‌شود، ادامه داد: بافت‌ها و لایه‌های تبدیل به فسیل مشخص است و در لایه‌های این درختان سیلیس مشاهده می‌شود.

مهدی زاده به اهمیت این درختان به لحاظ زمین‌شناسی تأکید کرد و افزود: مطالعات درختان فسیل‌شده ادامه دارد و پیش بینی شده برای فاز دوم مطالعات ۳۰ میلیون تومان اعتبار اختصاص یابد.

وی با تأکید به اینکه درختان فسیل‌شده یادگار فعالیت‌های کوه آتش‌فشان است، متذکر شد: ما مصر به ثبت این اثر به لحاظ ارزش زمین‌شناسی آن هستیم و این پیشنهاد چند سالی است که به سازمان مرکزی انعکاس یافته است.

شناسایی سنگ‌های آتش‌نشانی با قدمت بیش از یک میلیون سال

گفته می‌شود سبلان با ارتفاع چهار هزار و ۸۱۱ متر یک کوه آتش‌فشان غیرفعال است. اما درختان فسیل‌شده یکی از آثاری است که اثبات فعالیت‌های آتش‌فشانی کوه سبلان در گذشته‌های دور است.

این آثار که به لحاظ مطالعات زمین‌شناختی منطقه اهمیت ویژه دارند به دلیل کمبود اعتبارات تاکنون به صورت کامل مطالعه نشده است.

بر اساس نظرات افسانه حسینی و غلام‌رضا زارعی کارشناسان فسیل‌شناسی سازمان محیط‌زیست، بقایای به جا مانده در این منطقه جغرافیایی گویای این فعالیت است.

در گزارش این دو محقق آمده است: «سنگ‌شناختی منطقه شامل توده‌های آذرین و رسوبی است و با توجه به شواهد مراحل پایانی فعالیت‌های آتش‌فشانی درختان سیلیسی شده حاصل جانشینی سیلیس در بافت‌های درخت است. در اطراف درختان سیلیسی شده توده‌های ایگن بری تری توف های جوش‌خورده که مربوط به مراحل آخر فعالیت‌های آتش‌نشانی سبلان و دوره پلیوکواترنر است مشاهده می‌شود. علاوه بر این منشورهای بازالتی معروف به فعالیت‌های آتش‌فشانی دوره اولوسن و رسوبات کوارترنری حاوی قطعات آندزیلتی و بازالتی مشاهده می‌شود.»

به عقیده رئیس اداره محیط طبیعی محیط‌زیست استان اگر چه درختان فسیلی شده متعلق به دوره پلیوکواترنری و نزدیک به ۱.۵ میلیون سال قبل است اما سنگ‌ها و آثار زمین‌شناختی با قدمت به مراتب بیشتر در منطقه مشاهده شده و مجموعه آن ضرورت مطالعه دقیق منطقه را تأکید دارد.

ضرورت ثبت  به عنوان اثر طبیعی ملی

مجموعه این اکتشافات به عقیده دانشمندان و زمین شناسان موجب شده درختان فسیلی به عنوان یکی از آثار کم‌نظیر طبیعت این منطقه شناخته شود.

تا جایی که درختان فسیل‌شده خود به تنهایی گواه قدمت طبیعت و فعل‌وانفعالات طبیعی و شگفتی‌های کوه سبلان است.

به همین منظور ثبت درخت فسیل‌شده در گروه آثار طبیعی ملی در دستور کار محیط‌زیست استان اردبیل قرار گرفته است.

مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: مطالعات اولیه در خصوص ثبت درختان فسیل‌شده به عنوان اثر طبیعی ملی در دستور کار است.

محمد خداپرست تصریح کرد: پدیده‌های کم‌نظیر جانوری، گیاهی و طبیعی که به لحاظ تاریخی، علمی و طبیعی بی‌نظیر هستند در گروه آثار طبیعی ملی ثبت می‌شوند.

وی افزود: در حال حاضر دو اثر طبیعی ملی سبلان در شش هزار و ۳۰۶ هکتار و غار یخگان خلخال در هزار و ۱۰۰ هکتار به عنوان آثار طبیعی ملی استان به ثبت رسیده‌اند.

وی با تأکید به اینکه اعجازهای تاریخی، گستره گونه‌های گیاهی و جانوری در کوه سبلان موجب ثبت این اثر شد، اضافه کرد: در غاریخگان نیز ویژگی منحصر به فرد طبیعت این غار که در هوای سرد جریان هوای داخل آن گرم و برعکس در هوای گرم، هوای داخل آن خنک است، منجر به ثبت آن شده است.

مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان تأکید کرد: در درختان فسیل‌شده نیز مطالعات اولیه نشان می‌دهد این اثر قابلیت ثبت اثر طبیعی ملی را دارد و پرونده آن منتظر بررسی در شورای حفاظت محیط‌زیست است.